Jahon moliyaviy inqirozining mohiyati




Download 0,66 Mb.
bet4/4
Sana30.12.2023
Hajmi0,66 Mb.
#129097
1   2   3   4
Bog'liq
Tijorat banklari fanidan YaN savollari (yozma)

Jahon moliyaviy inqirozining mohiyati, kеlib chiqish sabablari va salbiy oqibatlari
Insoniyat taraqqiyotining hozirgi bosqichi globallashuv jarayonlarining jadal rivojlanishi orqali tavsiflanadi. Globallashuvni iqtisodiy jihatdan qaraydigan bo’lsak, u jahon xo’jaligining butun makonini qamrab oluvchi iqtisodiy munosabatlar tizimining tashkil topishi va rivojlanishini anglatadi.
Globallashuv jarayonlarining kеngayishi jahon mamlakatlari o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlarning yanada takomillashuviga olib kеladi. Jumladan, globallashuv natijasida transmilliy korporatsiyalar, ularning turli ko’rinishdagi xalqaro birlashmalari faoliyatining tarkib topishi va kеngayishi, xalqaro ishlab chiqarish koopеratsiyasi va mеhnat taqsimotining nisbatan yuqori darajaga o’tishi, xalqaro iqtisodiy tashkilotlar faoliyatining yanada kuchayishi ro’y bеradi.
Umuman olganda, globallashuv jarayonlari jahon xo’jaligining yaxlit iqtisodiy tizim sifatida rivojlanishida sifat bosqichi qisoblanib, yangi imkoniyatlarni ochib bеradi.
Biroq, globallashuv jarayonini mutlaqlashtirish va unga bir tomonlama qarash to’qri bo’lmaydi. Chunki, mazkur jarayon o’zining ijobiy jihatlari bilan bir qatorda ziddiyatli tomonlariga ham ega. Jaqonning bir mamlakatida ro’y bеrayotgan ijtimoiy-iqtisodiy larzalarning muqarrar ravishda boshqa mamlakatlarga ham o’z ta'sirini o’tkazishi shulardan biri qisoblanib, bugungi kunda ro’y bеrayotgan moliyaviy inqiroz ham aynan shu ma'noda globallashuv jarayonlarining oqibati qisoblanadi.
Shunga ko’ra, Prеzidеntimiz oz asarlarini bugungi kunning eng dolzarb muammosi – bu 2008 yilda boshlangan jaqon moliyaviy inqirozi, uning ta'siri va salbiy oqibatlari, yuzaga kеlayotgan vaziyatdan chiqish yўllarini izlashdan iborat ekanligidan boshlab, jaqon moliyaviy inqirozining mazmun-moqiyati, kеlib chiqish sabablariga batafsil to’xtalib o’tdilar.
“Bu inqiroz Amеrika Qo’shma Shtatlarida ipotеkali krеditlash tizimida ro’y bеrgan tanglik qolatidan boshlandi. So’ngra bu jarayonning miqyosi kеngayib, yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik, ya'ni to’lov qobiliyati zaiflashib, moliyaviy inqirozga aylanib kеtdi. Dunyoning еtakchi fond bozorlarida eng yirik kompaniyalar indеkslari va aktsiyalarining bozor qiymati halokatli darajada tushib kеtishiga olib kеldi. Bularning barchasi, o’z navbatida, ko’plab mamlakatlarda ishlab chiqarish va iqtisodiy o’sish sur'atlarining kеskin pasayib kеtishi bilan bog’liq ishsizlik va boshqa salbiy oqibatlarni kеltirib chiqardi”1.
Bundan ko’rinadiki, dastlab AQSh ipotеka bozorlarida namoyon bo’lgan mazkur inqiroz еtarlicha to’lov layoqatiga ega bo’lmagan, qarzlarni qaytarish qobiliyati shubhali bp’lgan qarzdorlarga ipotеka krеditlari bеrish amaliyotining jadallashuvi natijasida ro’y bеrdi.
Modomiki, ipotеka krеditi o’zining moqiyati bo’yicha ko’chmas mulk garovi hisobiga bеriladigan krеditlar bo’lsada, AQSh bozorlari bunday likvidli ko’chmas mulklarga еtarlicha «to’yindi» va ularning narxlari kеskin tusha boshladi. Buning ustiga invеstitsion banklarning AQSh ipotеka bozorlaridagi yangi moliyaviy «mahsulot» hisoblangan aktivlarni sеkyuritizatsiyalash bo’yicha opеratsiyalarining avj olishi ipotеka bozorlaridagi tanazzullik holatlari eqtimolligini oshirdi.
AQSh iqtisodiyoti yaratilgan shart-sharoitlar tufayli arzon krеdit rеsurslariga to’yindi va bu Fеdеral zaxira tizimi (FZT) amalga oshirayotgan pul-krеdit siyosatini o’zgartirishiga olib kеldi. Natijada 2004-2006 yillarda Fеdеral zaxira tizimi foiz stavkalarni 6,25% gacha ko’tardi. Krеditlarning qimmatlashuvi aholini ipotеkaga nisbatan talabining pasayishiga va krеditlarni qaytarish bo’yicha qarzdorlar to’lovining qisqarishiga olib kеldi. Boshqa tomondan, oziq-ovqat maqsulotlari va enеrgiya rеsurslari narxlarining o’sishi aqolining krеditni qaytarish bo’yicha moliyaviy imkoniyatlarining chеklanishiga olib kеldi. 2000-2007 yillar mobaynida jahon bozoridagi oziq-ovqat maqsulotlarining narxi o’rtacha ikki barobarga oshdi, bеnzin narxi esa 3,5 barobarga oshdi. Nеft narxi rеkord darajada, ya'ni bir barrеli 147 dollardan ortdi.
Pirovard natijada 2007 yil boshida AQShda aholining ipotеka krеditlarini qaytarishi bilan bog’liq muammo kuchaydi. Qarzdorlarning ko’chmas mulk garovi bilan olingan krеditlarni qaytarishdan ko’ra to’lovlarni to’lashdan bosh tortish holati kеngaydi. Banklarning to’lov qobiliyatiga ega bo’lmagan mijozlarning ko’chmas mulklarini qayta sotuvga qo’yishi natijasida ipotеka bozoridagi taklif ko’payib, bozordagi narxlarning kеskin pasayishiga olib kеldi.

  1. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

Jamiyatda mehnat taqsimoti va ishlab chiqarish jarayonining mavjudligi
iqtisodiy hayotda pulning rolini doimo oshirib boraveradi. Birgina mehnat
taqsimotiga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, kompaniya yoki firma biror narsani ishlab
chiqarish yoki xizmat turini ko‘rsatish uchun zamr xom - ashyo va materiallami olish
maqsadida bir necha xo‘jalik yurituvchi subyektlar bilan iqtisodiy aloqalami
o‘matadi, ishlab chiqamvchi yoki xizmat ko‘rsatish jarayonida ishtirok etayotgan
xodimlaming mehnati uchun haq to‘laydi va boshqa qator ishlami amalga oshiradi.
Bulaming barchasi tomonlar o‘rtasidagi o‘zaro iqtisodiy hamkorlik va manfaatdorlik
asosida amalga oshiriladi. Mana shu iqtisodiy hamkorlik va manfaatdorlikni amalga
oshirishning iqtisodiy mexanizmi sifatida pulning roli alohida ahamiyat kasb etadi.
Bozor iqtisodiyotining asosiy tamoyillarida biri har qanday faoliyatning
asosida iqtisodiy manfaatdorlik yotadi. Ishlab chiqaruvchi korxona, tashkilot yoki
firma yaratayotgan tovar yoki xizmatlarni shaxsiy iste’moli uchun emas, balki
bozorda sotish orqali tegishli iqtisodiy foyda ko‘rish ilinjida ishlab chiqaradi. Bu
ishlab chiqaruvchi va iste’molchilar o‘rtasida tovar - pul munosabatlarini vujudga
keltiradi, ushbu munosabatda pul ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o‘ratasida ayirboshlash vositasi sifatida muhim rol o‘ynaydi.
Bu yerda ishlab chiqaruvchi va iste’molchi o‘rtasida ayirboshlanadigan tovar
yoki mahsulotning bahosi muhim rol o‘ynaydi.
Ularning bahosi bozordagi talab va taklif asosida pulda ifodalanadi. Pulning
roli amal qilishida baho muhim iqtisodiy mexanizm hisoblanadi. Tovar va xizmatlar
bahosiga qator omillar ta’sir qiladi. Xususan, tovar va xizmatlaming sifati, unga
bo‘lgan talab darajasi, sotib oluvchining to‘lov qobiliyati va boshqa qator omillar
shular jumlasidandir.
Haqiqatda ham yuqorida qayd etilgan jarayonlarni tashkil etishda pulning
ishtiroki muhim ahamiyat kasb etadi. Shu bilan birga, pulning tovar xo‘jaligi
sharoitida amal qilishining samaradorligini oshishiga qator omillar ta’sir qiladi.
Xususan ular quyidagilardan iborat:
1. Iqtisodiyotning barqarorligi va raqobatbardoshligi.
Mamlakat iqtisodiyotining barqarorligi va raqobatbardoshligi aholining iste’mol tovarlar va
xizmatlarga bo‘lgan talabini mahalliy ishlab chiqarish hisobidan qondirish
imkoniyatini beradi. Bu bozor iqtisodiyoti sharoitida juda muhim hisoblanadi.
Birinchidan, import hajmini qisqartirish asosida xorijiy valyutalami chetga chiqib ketishining oldini oladi. Ikkinchidan, milliy valyutaning xorijiy valyutalarga
nisbatan barqarorligini oshiradi.
2. Markaziy bankning mustaqilligini ta’minlanganligi. Ma’lumki, Markaziy
bankning bosh maqsadi milliy valyutaning barqarorligini ta’minlashga qaratilgan.
Ushbu maqsadni samarali amalga oshirish uchun Markaziy bank hukumat va davlat
boshqaruv organlari ta’siridan holi bo‘lishi lozim. Aks holda milliy valyutaning
barqarorligi zaiflashadi va uning iqtisodiyot va xo‘jalikdagi roli pasayadi.
3. Aholi va mijozlarning bank tizimiga ishonchining mustahkamligi. Mamlakat
aholisi va mijozlarning bank tizimiga bo‘lgan ishonchining yuqoriligi pulning roliga
bevosita va bilvosita ta’sir qiladi. Chunki aholi va mijozlarning banklarga nisbatan
ishonchining yuqoriligi ularning vaqtinchalik bo‘sh pul mablag‘larini banklarga
muddatli omonat sifatida qo‘yishga undaydi. Bu esa pulning jamg‘arma vositasi va
to‘lov vositasi rolini oshiradi, shu bilan birga, birinchidan, pul egalariga qo‘shimcha
daromad keltiradi, ikkinchidan, banklarning real sektorni kreditlash imkoniyatlarini
oshiradi. Bularning barchasi tovar xo‘jaligi sharoitida pulning rolini oshishiga ijobiy
ta’sir ко‘rsatadi.
4.Inflyatsiya darajasining tegishli me’yorlarda saqlab turilishi. Milliy
valyutaning inflyatsiya darajasi xalqaro amaliyotda qabul qilingan me’yorlardan
ortib ketishi uning iqtisodiyotdagi roliga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Inflyatsiya darajasi
yuqori bo‘lgan sharoitda aholining real daromadlari pasayadi, kredit muassasalarida
uzoq muddatli omonatlar hajmi qisqaradi, korxona va tashkilotlar ishlab chiqarish
hisobidan emas, balki o‘zaro olib sotish yo‘li bilan daromad izlash payiga tushib
qoladi. Natijada aholining iste’mol tovarlarga bo‘lgan talabi mahalliy ishlab
chiqarish hisobidan emas, balki import hisobidan qondiriladi. Bularning barchasi
milliy valyutaning iqtisodiyotdagi rolini pasayishiga olib keladi. 

  1. Pul bazasi va pul multiplikatori.

Binobarin, pul massasining o'zgarish jarayoni ikki bosqichda bo'linadi mumkin: Dastlab, pul bazasi banklar Markaziy bank majburiyatlari o'zgartish va aholining tizimi (zaxiralari va naqd pul hajmiga ta'sir) qilib o'zgartiriladi. tijorat banklari o'rtasida multiplikatori jarayon orqali pul ta'minoti A yanada o'zgarishi. Va pul bazasi va multiplikator pul-kredit siyosati vositalaridan javobgar bo'ladi.

Zamonaviy pul tizimlari muomalada pul optimal miqdorda qo'llab-quvvatlash (iqtisodiyot ehtiyojlarini mos) faqat o'z vazifalarini samarali bajarish bilan ifodalanadi uchun. A darajasini belgilaydi va aylanish Markaziy banki pul ozod nazorat qiladi.

Buning uchun, pul ta'minotini ifoda etadi ko'rsatkichlar qo'llaniladi: Pul - bu hammasi pul va naqd pulsiz shakllarda ham, muomalada bo'lgan milliy iqtisodiyotning. Uning hajmi qancha omillar ta'sir ko'rsatadi: yalpi ichki mahsulot hajmi va iqtisodiy o'sish sur'atlarini, bozor strukturasi moliya va kredit va bank tizimi va rivojlanish, ularning darajasi, pul bo'lmagan naqd va naqd pul aylanishi nisbati, mamlakat, moliya, soliq va pul-kredit siyosati, darajasi qaysi manzil da pul, milliy to'lovlar balansi va shunga o'xshash.

Rezerv Bank profitsit va bo'lingan majburiy. Majburiy rezerv tijorat banklari o'z iltimosiga Markaziy banki bilan ushlab, va o'z ustida ortiqcha. Lekin o'sha va boshqalar, shuningdek, pul bazasining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.

  • Pul bazasi - pul ta'minotini hisoblash uchun ishlatiladi davlat, pul siyosatining bir chora. oltin, mamlakatdagi barcha pul ta'minlash - o'tmishda, bir deb atalmish "oltin standart" bor edi. So'ngra, pul bazasi oltin zaxiralari hajmi teng edi. Endi davlat, oltin, ularning pul bilan ta'minlash uchun to'xtatgan Fiat oltin kredit konsepsiyasini taqdim etdi. "Valyuta bazasi" tushunchalar o'zgardi va qiymati o'zi. Yuqorida aytib o'tilganidek, bu stock kiritilgan vositalari aslida davolash uchun qo'shimcha pul manbai sifatida tijorat banklari tomonidan ishlatilishi mumkin. "Yuqori elektr pul" - Shuning uchun, G'arb iqtisodiy adabiyot pul bazasi CB, tashkil qilish fondlari anglatadi.


Multiplikator (ing. multiplier — koʻpaytiruvchi, oshiruvchi) — iqtisodiyotdagi moliyaviy okimlarning ikki (baʼzan ikkitadan koʻprok) koʻrsatkich (parametr)lari oʻrtasidagi bogʻlanishlarni [mas, davlat byudjeta harajatlarining oʻsishi bilan yalpi ichki mahsulot (YAIM)ning hajmi, depozitlar hajmi bilan muomalada boʻlgan pul massasi oʻrtasidagi) tavsiflovchi koʻrsatkich.


Yilda pul iqtisodiyoti, a pul multiplikatori ning chambarchas bog'liq bo'lgan nisbatlaridan biridir tijorat bankining puli ga Markaziy bank puli (pul bazasi deb ham yuritiladi) ostida kasr-zaxira bank faoliyati tizim.[1] Bu bilan bog'liq maksimal tijorat bankining ma'lum bir markaziy pul mablag'larini hisobga olgan holda yaratilishi mumkin bo'lgan pul miqdori. A kasr-zaxira bank faoliyati qonuniy zaxira talablariga ega bo'lgan tizim, tijorat banklari tomonidan berilishi mumkin bo'lgan kreditlarning umumiy miqdori (ular qonuniy ravishda yaratishi mumkin bo'lgan tijorat bankining pullari) zaxira miqdorining ko'pligiga teng. Bu ko'paytma o'zaro ning zaxira koeffitsienti minus bitta, va bu an iqtisodiy multiplikator.[2] Pulni ko'paytiruvchi deb ham ataladigan pulning markaziy bank pullariga nisbati pastroq, chunki ba'zi mablag'lar bank bo'lmagan jamoatchilik tomonidan valyuta sifatida saqlanadi. Shuningdek, Qo'shma Shtatlarda aksariyat banklar egalik qiladi ortiqcha zaxira (AQSh Markaziy banki Federal rezerv talab qiladigan miqdordan yuqori zaxira).

  • Pul multiplikatori turli yo'llar bilan aniqlanadi. Eng sodda qilib, uni quyidagicha aniqlash mumkin statistik "tijorat banki pullari" / "markaziy bank pullari" ning amaldagi kuzatilgan miqdorlari asosida pul taklifining empirik choralari, kabi M2 (keng pul) tugadi M0 (asosiy pul), yoki bu zaxira stavkasining o'zaro nisbati sifatida tavsiflangan nazariy "maksimal tijorat banki pullari / markaziy bank pullari" nisbati bo'lishi mumkin, 1 / RR. Multiplikator birinchi (statistik) ma'noda tijorat banki pullari va Markaziy bank pullari o'zgarishiga qarab doimiy ravishda o'zgarib turadi (garchi u bo'lsa ham ko'pi bilan nazariy multiplikator), ikkinchi (huquqiy) ma'noda multiplikator esa faqat zaxira koeffitsientiga bog'liq va shu bilan qonun o'zgarmasa o'zgarmaydi.


Pul-kredit siyosati uchun eng ko'p qiziqadigan narsa bashorat qilingan ta'sir tijorat banki pullaridagi markaziy bank pullaridagi o'zgarishlar va pul yaratilishining turli modellarida bog'liq bo'lgan ko'paytma (bu ikki o'zgarishning nisbati) pul multiplikatori (ushbu model bilan bog'liq) deb nomlanadi. Masalan, agar odamlar depozitlarning doimiy qismini naqd pul sifatida ushlab turishadi deb hisoblasalar, "valyuta drenaji" o'zgaruvchisini (valyuta-depozit nisbati) qo'shib, ko'paytiruvchini olishlari mumkin. (1 + CD) / (RR + CD).

Ushbu tushunchalar odatda turli nomlar bilan ajralib turmaydi; kimdir ularni farqlashni xohlasa, ularni nomlari bilan porlashi mumkin empirik (yoki kuzatilgan) ko'paytiruvchi, qonuniy (yoki nazariy) ko'paytiruvchi yoki model multiplikator, ammo bu standart foydalanish emas.


  1. Markaziy bankning monetar instrumentlari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari.

  2. Yirik rivojlangan mamlakatlarda jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi kelib chiqish sabablari nimalardan iborat?

  3. Pul aylanmasining iqtisodiy mohiyati va tarkibi.

  4. Pul massasini targetlash va inflasion targetlash.

  5. To‘lov talabnomalar bilan hisob – kitoblarning qanday salbiy jihatlari mavjud?

  6. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining bosh maqsadi va asosiy vazifalari

  7. Pul-kredit siyosatining maqsadlari, vositalari va ko‘rinishlari.

  8. Depozitlarni majburiy zaxiralash normasi

  9. Moliyaviy inqirozlarning qaysi turlari farqlanadi:

  10. Inkasso topshiriqnomalarning o‘ziga xos jihatlari?

  11. Ochiq bozordagi operatsiyalar va hisob stavkasi

  12. Pul massasini boshqarishda Markaziy bank qaysi usullardan foydalanadi? Ularga xarakteristika bering?

  13. Moliya resurslari globallashuvining salbiy oqibatlari nimalardan iborat:

  14. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  15. Pul agregatlarining mohiyati.

  16. Bank likvidligi nimani anglatadi?

  17. Jahon moliyaviy inqirozining oqibatlari qanaqa?

  18. Tijorat bank kreditlarining sifat jihatdan tavsiflanishi haqida so’zlab bering?

  19. Pul tizimining barqarorligiga ta’sir etuvchi omillar.

  20. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

  21. Pul nima uchun iqtisodiy kategoriya hisoblanadi?

  22. Pulning zarurligini belgilovchi omillar nimalardan iborat?

  23. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  24. Tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari haqida gapirib bering?

  25. O’zbekiston respublikasi Markaziy bankining Bosh maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

  26. Kreditning tamoyillari.

  27. Kreditning iqtisodiyotda tutgan o‘rni.

  28. ”Pul emissiyasi” va “muomalaga pul chiqarish”ning mohiyatini tushuntiring, ularni qanday banklar bajaradi?

  29. Plastik kartalarning afzalliklari va kamchiliklari nimadan iborat?

  30. Nobank tashkilotlarining mohiyati?

  31. Banklarning iqtisodiyotdagi rolining mustahkamligiga nimalar ta’sir qiladi?

  32. Iste’mol krediti va uning asosiy maqsadi?

  33. Pulning roliga inflyasiya qanday ta’sir qiladi?

  34. Pulning roliga Markaziy bankning qanday ta’siri mavjud?

  35. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

  36. Bozor iqtisodiyoti sharoitida bahoni belgilashda pulning roli qanday namoyon bo‘ladi?

  37. Pul aylanmasining iqtisodiy mohiyati va tarkibi.

  38. Markaziy bankning huquqiy maqomi va iqtisodiy faoliyati.

  39. Monetar siyosat – nima?

  40. Pul aylanmasi tarkibida naqd pulsiz hisob kitoblarning ulushini ortib borishiga qanday omillar ijobiy ta’sir qiladi?

  41. Markaziy bank naqd pul muomalasini tashkil etishda qanday ishlarni bajaradi?

  42. Pul muomalasini tartibga solishda tijorat banklariga qanday vazifalar yuklatiladi?

  43. Markaziy bankning majburiy zaxiralar siyosati.

  44. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  45. Tijorat banklari qanday manbalar hisobidan naqd pullarni qabul qiladi?

  46. Tijorat banklari qanday maqsadlar uchun naqd pullarni beradi?

  47. O‘zbekistonda naqd pulsiz hisob – kitoblarning qanday shakllari qo‘llaniladi?

  48. To‘lov talabnomalar bilan hisob – kitoblarning qanday salbiy jihatlari mavjud?

  49. Akseptli va akseptsiz to‘lov talabnomalarning bir – biridan qanday farqlari mavjud?

  50. Akkreditivning qanday turlari mavjud va ular bir – biridan nimasi bilan farq qiladi?

  51. Tijorat banklari faoliyati qanday maqsadga qaratilgan?

  52. Inkasso topshiriqnomalarning o‘ziga xos jihatlari?

  53. Veksellar va ularning qo‘llanilish tartibi?

  54. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  55. Naqd pul aylanmasi va naqdsiz pul aylanmalarining o‘ziga xos jihatlari nimada?

  56. Naqd pul muomalasi tushunchasi.

  57. Iqtisodiy tsikllar rivojlanishi fazasi necha turga bo’linadi?

  58. Pul agregatlarining mohiyati.

  59. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

  60. Naqd pul zaruriyati.

  61. Markaziy bankning naqd pul muomalasini tashkil etishdagi asosiy vazifalari.

  62. O’zbekistonda inqirozni bartaraf etish uchun qanaqa ustivor yunalishlar belgilandi?

  63. Moliyaviy inqirozning kelib chiqish sabablari?

  64. Muomala uchun zarur bo‘lgan naqd pullar miqdori.

  65. Pul bazasining mohiyati.

  66. O‘zbekistonda naqd pulsiz hisob – kitoblarning qanday shakllari qo‘llaniladi?

  67. Pul agregatlarining mohiyati.

  68. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  69. Jahon moliyaviy inqirozining oqibatlari qanaqa?

  70. Nobank tashkilotlarining mohiyati?

  71. Pul tizimining elementlari.

  72. Pul tizimining barqarorligiga ta’sir etuvchi omillar.

  73. Pul tizimining turlari.

  74. Bank likvidligi nimani anglatadi?

  75. Hozirgi kunda pulning qanday turlari mavjud?

  76. Yirik rivojlangan mamlakatlarda jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi kelib chiqish sabablari nimalardan iborat?

  77. Depozitlarni majburiy zaxiralash normasi

  78. O‘zbekiston pul tizimini tashkil topishi qaysi bosqichlarni o‘z ichiga oladi?

  79. Monetar va fiskal siyosat.

  80. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

  81. Moliyaviy inqirozlarning qaysi turlari bilan farqlanadi?

  82. Pul-kredit siyosati va foiz stavkasi

  83. Moliya resurslari globallashuvining salbiy oqibatlari nimalardan iborat?

  84. Depozitlarni majburiy zaxiralash normasi

  85. Iqtisodiyotda pulning rolini oshishiga nimalar ta’sir qiladi?

  86. Inqirozga qarshi kurashda yangi instrumentlar va ularni qo’llash

  87. Markaziy bankning monetar instrumentlari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari.

  88. Inflyasiya jarayoni milliy iqtisodiyotga qanday ta’sir ko‘rsatadi?

  89. Yuqori inflyasiya sharoitida ishlab chiqarish jarayonida qanday holat vujudga keladi?

  90. Kreditning iqtisodiy kategoriya ekanligi nimada ko‘rinadi?

  91. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  92. Kredit munosabatlarida asosiy omil nimada namoyon bo‘ladi?

  93. Kredit munosabatlarida o‘zaro ishonchdan tashqari yana qanday omil amal qiladi?

  94. Kreditning zarurligini belgilovchi asosiy omillar.

  95. Markaziy bankning yagona emission organ sifatidagi vazifasi.

  96. Moliyaviy inqiroz paytida banklarning likvidligi.

  97. Tijorat bank kreditlarining sifat jihatdan tavsiflanishi.

  98. Kreditning iqtisodiy mohiyati.

  99. Kreditning funksiyalari va ularga nisbatan iqtisodchi olimlarning fikrlari qanday?

  100. Kreditning tamoyillari.

  101. Moliyaviy inqirozlarning iqtisodiyot bilan bog’liqligi.

  102. Nobank tashkilotlarining mohiyati?

  103. Kreditning iqtisodiyotda tutgan o‘rni.

  104. Veksellar va ularning qo‘llanilish tartibi?

  105. Kredit qanday mezonlarga asosan tasniflanadi?

  106. Moliyaviy inqirozlarning mohiyati?

  107. Akseptli va akseptsiz to‘lov talabnomalarning bir – biridan qanday farqlari mavjud?

  108. .Kreditning qanday shakllari mavjud, ular bir – biridan qanday farq qiladi?

  109. Banklarning iqtisodiyotdagi rolining mustahkamligiga nimalar ta’sir qiladi?

  110. .Bank kreditining asosiy xususiyatlari va kredit turlari o‘rtasida tutgan o‘rni?

  111. Pul agregatlari nima ular qanaqa ko’rsatkichlar?

  112. Inkasso topshiriqnomalarning o‘ziga xos jihatlari?

  113. Tijorat krediti, uning bank kreditidan farqli jihatlari va afzalliklari?

  114. Iste’mol krediti va uning asosiy maqsadi?

  115. Ipoteka krediti va uning o‘ziga xos jihatlari?

  116. Pul massasini tartibga solish va jilovlash nima?

  117. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  118. Veksellar va ularning qo‘llanilish tartibi?

  119. Davlat kreditining mohiyati va o‘ziga xos xususiyatlari?

  120. Xalqaro kredit va uning qo‘llanilish doirasi?

  121. Markaziy bankning qayta moliyalash siyosati nima?

  122. Bank kreditlarining iqtisodiyot rivojida tutgan o‘rni?

  123. Banklarning vujudga kelishiga qanday munosabatlar ta’sir qilgan?

  124. Inflyasiyaning ijtimoiy – iqtisodiy omillari.

  125. .Banklar qanday funksiyalarni bajaradi?

  126. .Banklarning mulkiy va huquqiy jihatdan turlariga tavsif bering.

  127. Monetar siyosatning an’naviy instrumentlari nima?

  128. Emission, tijorat, investision, ipotekali va jamg‘arma banklar bir – biridan nimasi bilan farqlanadi?

  129. Univyersal va ixtisoslashgan banklarga ta’rif byering.

  130. Banklarning iqtisodiyotdagi roli nimada namoyon bo‘ladi?

  131. Banklarning iqtisodiyotdagi rolining mustahkamligiga nimalar ta’sir qiladi?

  132. Bank tizimining mohiyati.

  133. Bozor iqtisodiyoti sharoitidagi bank tizimining tashkil topishi va tarkibi.

  134. Dastlabki Markaziy banklarning vujudga kelishiga sabab bo‘lgan omillar.

  135. O‘zbekistonda ikki pog‘onali bank tizimining tashkil topishi va rivojlanishi.

  136. Markaziy bankning funksiyalari.

  137. Markaziy bankning huquqiy maqomi va iqtisodiy faoliyati.

  138. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  139. Markaziy bankning yagona emission organ sifatidagi vazifasi

  140. Markaziy bankning kredit muassasalari faoliyatini tartibga solishdagi vazifalari.

  141. Markaziy bankning pul – kredit siyosati usullari va uning maqsadi.

  142. O`zbekiston Respublikasi Markaziy bankining mustaqillik darajasini ahamiyatini tushuntiring?

  143. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  144. Markaziy bankning majburiy zaxiralar siyosati.

  145. Markaziy bankning qayta moliyalash siyosati.

  146. Banklarning yuqori va past riskli aktivlari.

  147. Tijorat banklari mamlakat bank tizimida qanday o‘rin tutadi?

  148. Tijorat banklari faoliyati qanday maqsadga qaratilgan?

  149. O‘zbekistonda mustaqillikkacha bo‘lgan davrda qanday bank tizimi faoliyat yuritgan va mustaqillik davrida qanday rivojlandi?

  150. Markaziy bankning iqtisodiy, siyosiy mustaqilligi va uni baholash tartibini tushuntirib bering?

  151. Markaziy bankning ochiq bozordagi siyosati.

  152. Tijorat banklari faoliyati qanday qonun bilan tartibga solinadi?

  153. O‘zbekistonda qanday bank dastlabki tijorat banki hisoblanadi va undan keyin qanday tijorat banklari tashkil etildi?

  154. Tijorat banklari minimal ustav kapitaliga qo‘yilgan talab miqdori.

  155. Majburiy zaxiralash normasi qaysi maqsadlarda qo‘llaniladi va uning pasaytirilishi oqibatlari qanday?

  156. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  157. Tijorat banklarini lisenziya olish tartibi va talablari.

  158. Tijorat banklari passiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  159. Banklarning barqaror va beqaror mablag‘larining mohiyati.

  160. Qayta moliyalash stavkasining o‘zgartirilishi pul taklifiga qanday ta’sir etadi?

  161. Markaziy bank va tijorat banklari funksiyalarini tushuntirib bering.

  162. Tijorat banklari aktiv opyerasiyalari mohiyati va tarkibi.

  163. Banklarning yuqori va past riskli aktivlari.

  164. Tijorat banklari noa’anaviy opyerasiyalari.

  165. Ochiq bozordagi operatsiyalarning pul taklifiga ta’siri mexanizmini tushuntirib bering.

  166. Tijorat banklari daromadlari.

  167. Tijorat banklari xarajatlari.

  168. Pul-kredit siyosatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

  169. Iste’mol krediti va uning asosiy maqsadi?

  170. Mikromoliyaviy tashkilotlarning mohiyati.

  171. Markaziy bank va tijorat banklari funksiyalarini tushuntirib bering.

  172. Kreditning tamoyillari.

185. Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) — ...
186. Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot banki (YTTB) qachon va nima maqsadda tashkil topgan?
187. Xalqaro Tiklanish va Taraqqiyot Bankining asosiy maqsadi -- ...
188. Valuta tizimi deganda — ...
189. Valuta tizim ining turlari to‘g‘ri keltirilgan javobni ko'rsating.
190. Jahon valuta tizimi — ...
191. Xalqaro xisob-kitoblar banki nima deb nomlanadi?
192. Regulyativ kapital nimalardan iborat?
193. Bazel-1 nechinchi yilda qabul qilingan?
194. Bazel II kelishuvi nechanchi yilda qabul qilingan?
195. Leveraj koefitsienti nima?


61 O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki ma’lumotlari



Download 0,66 Mb.
1   2   3   4




Download 0,66 Mb.
Bosh sahifa
Aloqalar
    Bosh sahifa
Dərs
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Xülasə
Yazı


Jahon moliyaviy inqirozining mohiyati

Download 0,66 Mb.