Tegishgan joy yuzasining kattaligi
yeyiluvchan zarra o ic h a m i,
ta ’sirlashish vaqti va ishqalanishda hosil b o ‘ladigan issiqlik m iqdoriga
ta ’sir etadi. Tegishgan joylar oralig‘i ularning ta ’sirlashish chastotasini
belgilaydi.
G ‘adir-budirli sirtlar tutashganda ularning
tegishgan joylari soni
C h o ‘qqilam ing tutash holatini inobatga oluvchi koeffitsiyent
elastik tutashishda
K r
= 1 1 ,
plastik tutashishda
K r
= 21 ga teng.
Bitta tutashish tegishgan yuzasining o 'rta c h a qiym ati
Agarda tu tash sirtlardan bittasi silliq b o is a ,
yuqoridagi form ulalar
oldidagi 3,1; 0,33 va 0,57 sonlar o ‘m iga m os tarzda 2; 0,5 va 0,7
sonlam i q o ‘yish kerak. Shuningdek, qavs daraja ko ‘rsatkichlari 0,66
va 0,33 o ‘rniga 0,5 ga teng b o ‘ladi.
T o ‘lqinlarning tu tash yuzalari o ‘lcham i yeyiluvchan zarra k atta
ligi, birlik tutashishdagi ishqalanish vaqtiga va hosil b o ‘layotgan issiq
lik m iqdoriga ta ’sir ko‘rsatadi. Tutashgan to iq in yuzalari orasidagi
o ‘rtacha masofa S - o ‘zaro tutashish chastotasiga ta ’sir qiladi.
Shuni
unutm aslik kerakki haqiqiy bosim qiymati ju d a katta b o ‘ladi va chi-
qiqlarning plastik deform atsiyalanishiga sabab bo'ladi. Ba’zan tutash
zonada issiqlik ta ’sirida plastik oqish ro ‘y
berishi va sirt xossalari
o ‘zgarib ketishi m um kin.
3-misol.
Bir xil p o ‘lat m aterialli detallarning tutash sirtlarining
quyidagi k o ‘rsatkichlari berilgan: Rfi=Rf
2
=
0
,l m km; r^ = 150 mkm;
Гь=750 m km ; E e= 2 105 N mm2; -0,3; R k~20 N /m m 2 1 berilganlardan
k o‘rinadiki ikkala sirt ham g‘adir-budirli ekan.
(1.32)
Tutashgan joylar orasidagi o ‘rtacha
masofa
/
\ 0,33
( P I
C —
X
(1.33)
S = 0 ,5 1 (K r r - R a )°-5 - J
(1-34)
\ к J
D etallarning tutash sirtlaridagi haqiqiy bosim aniqlansin. Profil
dagi m ikrochiqiqlar cho'qqilarining keltirilgan egrilik radiusi:
