n = n0F
e=
P
' R *
7t{R1Q+ e Q)
’
Q m
m-1
(m+1)
K\
1 +
Q
F - tirqish val radiusi Va tutashuvchi sirtlaming ko'rsatkichlariga
bog‘ liq funksiya bo‘ lib uning qiymatlari 3.11-jadvaldan olinadi.
Funksiyaning qiymatlari
3 .11-jadval
E - E 0
E0
M
1
2
3
4
5
6
7
8
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
0
0,0
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,5
0,16
0,16
0,17
0,17
0,17
0,17
0,17
1.0
0,32
0,32
0,31
0,30
0,29
0,28
0,27
1,5
0,48
0,46
0,44
0,41
0,39
0,36
0,34
2,0
0,64
0,59
0,55
0,50
0,46
0,43
0,39
2,5
0,80
0,72
0,65
0,59
0,53
0,48
0,43
3,0
0,96
0,85
0,75
0,66
0,58
0,52
0,46
jadvalning davomi
1
2
3
4
5
6
7
8
3,5
1,11
0,97
0,84
0,73
0,63
0,56
0,49
4,0
1,27
1,08
0,92
0,79
0,68
0,59
0,51
4,5
1,43
1,20
1,00
0,84
0,72
0,61
0,53
5,0
1,50
1,31
1,08
0,90
0,75
0,64
0,55
5,5
1,75
1,42
1,15
0,95
0,38
0,66
0,56
6,0
1,91
1,52
1,22
0,99
0,81
0,68
0,57
6,5
2,07
1,63
1,29
1,04
0,84
0,70
0,59
7,0
2,23
1,73
1,36
1,08
0,87
0,71
0,60
7,5
2,39
1,83
1,42
1,12
0,89
0,73
0,60
8,0
2,55
1,93
1,48
1,16
0,92
0,74
0,61
8,5
2,71
2,03
1,54
1,19
0,94
0,75
0,62
9,0
2,86
2,13
1,60
1,23
0,96
0,77
0,63
9,5
3,02
2,22
1,66
1,26
0,98
0,78
0,63
10,0
3,18
2,32
1,71
1,29
1,00
0,79
0,64
Misol: Moylanmaydigan sirpanma podshipnik qismi valining ish
qalanuvchi sirtiga S=0,25 mm qalinlikda F K N -7 kompazitsion poli-
mer materiali qoplangan. Val va vtulka po‘ latdan yasalgan. Tutashish-
ning geometrik ko'rsatkichlari: R i=30 mm; R2=29,95 mm; 1=50 mm.
Materiallarning mexanik xossalari: po‘ lat uchun E = 2 -\ 0 ‘‘ H / м м
2
;
(д.1=0,3; F N K -7 uchun yeyilish qonuniyati ko'rsatkichlari К = 4x8x10”2;
m = l,5 ; E = 1,15 -105
H I m m
2
\l=
0,4. Ishqalanish koeffitsiyenti f=0,19,
normal yuk miqdori P=5000 N. Tutashmadagi tirqish e=0,2 mm ga
yetgunga qadar podshipnikni ishlay olish resursi aniqlansin:
1.
Berilgan shartlar b o‘yicha qoplamani yupqa deb hisoblash
mumkin yoki mumkin emasligini tekshiramiz. Buning uchun dastlab
tutashish po‘ lat materiallar o ‘ rtasida bo‘ ladi deb faraz qilgan holda
hisobni quyidagi tartibda olib boramiz.
(3.39) formuladan So koeffitsiyentini aniqlaymiz:
E
2. Ko'rsatkich darajasi n —- = 1 ni
hoi uchun 3.10-jadvaldagi
formuladan aniqlaymiz:
n = w,//, + m
2
ju
2
+ n
0
3.16-rasmdagi grafikdan Y e l/ E
2
= l da no=0,502, unda
m [ = 0,07 i - e - b
E
0,07 1 - t g
m2
=
0,20
]+ t S ~
=
0,20
2 1 0 s
2 •
105
2 • 105
2 • 10 5
= 0,07
=
0,20
u holda
n = 0,07 • 0,3 + 0,20 • 0,3 + 0,502 = 0,583
3. Tutashish yarim yoyi burchagi
p = — =
= ю о;< moliya-
0
/
50
viy nazorat ekanligini inobatga olgan holda (3.38) formuladan.
03 2
1,43
0,12
+
1
I 100
'lOO + l
0,583
=
1,2
4- ^-max ko'rsatkichini hisoblaymiz:
=■
0,25
= 0,007 -< 0,1.
R x(p
0
30 1,2
Demak, qoplamani yupqa qatlami deb hisoblash mumkin. Gers
nazariyasidan foydalanish shartini (3.42) tengsizlik bo'yicha tekshira-
miz:
100
2 1 0
(l- 0 ,3 2) + ( l - 0 , 3 2) ^
2 10
2 10
= 0,003364 < 0,092
shunday qilib qismning tutashish parametrlari va chidamliligini hisob-
lashda (3.28), (3.29) va (3.51) formulalardan foydalanamiz:
500
(9,1 IQ
"7)1'5
= 2,698 10
4
M e ’yorlangan
chegaraviy
ruxsat
etilgan
tirqish
£__
eo
- в
’20
° ’05
-
3
va m = l,5 bo'lgan hoi uchun 3.11-jadvaldan
F=0,85 ekanligini aniqlaymiz.
Podshipnikning ish resursi
n = n0- F =
2,698• 10
4
• 0,85 = 2,293■ 10
4
aylanishlar soniga teng.
3.9. IS H Q A L A N IS H M A TE R IALLA R I VA M O Y M U H I T N I N G
S A Y L A N M A L I K O ‘C H IS H R E JIM ID A G I T R IB O T E X N IK
TA V S IF LA R IN I A N IQ L O V C H I Y A N G I U S K U N A
Tajribalar ishqalanish materiallari, qoplama, moylash materiallari
va ularga aralashtiriladigan qo‘shilmalaming tribotexnik tavsiflarini
STS-2, M I -1 M , D I va boshqa turdagi ko‘plab ishqalanish mashina-
larida aniqlanganda sinalayotgan namunalarning tutashuv sohasidagi
fizik-kimyoviy jarayonlarni ifodalovchi ba’zi ko'rsatkichlami qayd
etish mumkin emasligini ko'rsatadi.
Jumladan, servovit pardalikni hosil b o ‘lishi va yemirilish ko‘rsat-
kichi, juda katta nisbiy yuklanishlaming chegaraviy qiymatini mashi-
nalarda aniqlab b o ‘lmaydi. Yuqoridagi turdagi mashinalarda katta
ishchi yuzali (100—400 mm2) namunalardan foydalanilganligi uchun
xo‘rdalanish jarayoni ko'pga cho'ziladi, issiqlik ko‘p ajralib yuqori
yuklama va sirpanish tezligida sinovlar o ‘tkazishga imkon bermaydi.
|
