442
{ ,
}
{( ,
( )) |
}
F
f x
x
F
x
x
x
X
A
(1)
Ushbu tadqiqotda noravshan qaiymatlar asosida xulosalar tizimini ishlab chiqish
qaralmoqda. Noravshan xulosalar tizimi intuitiv tabiati va inson mulohazalarini tahlil qilish
qobiliyati tufayli iqtisodiy, ilmiy va muhandislik sohalarida keng qo‘llaniladi. Noravshan
xulosa chiqarish tizimlari, chiqish ekspressiv quvvatiga ega, shuning uchun natijalarni
osongina tushunish va tahlil mumkin. Mualliflar tomonidan noravshan xulosalar tizimi
uchun ko‘p qatlamli yondashuv taklif qilingan.
Noravshan xulosalar tizimining tuzilishi uchta asosiy komponentdan iborat: ma'lumotlar
bazasi , qoidalar bazasi va fikrlash mexanizmi. Qoidalar bazasida noravshan qoidalar
tanlanadi va "if-then" formati yordamida tuziladi, ular oldingi (kirish) va natija (chiqish)ni
o‘z ichiga oladi. Ushbu noravshan qoidalar kirish va chiqishlar o‘rtasidagi munosabatlarni
lingvistik tarzda aks ettiradi va insoniy fikrlashni osonlashtiradi. Ma'lumotlar bazasi
komponenti noravshan qoidalarda qo‘llaniladigan tegishlilik funktsiyalarini belgilaydi.
Tegishlilik funktsiyalari to‘plam ichidagi ob'ektlarga tegishlilik darajalarini beradi, ularning
tegishlilik darajasiga qarab noravshan to‘plamlarga kiritilishini aniqlaydi. Qoidalar bazasi
va ma'lumotlar bazasi komponentlaridan foydalangan holda, noravshan xulosalar
tizimining fikrlash mexanizmi noravshan kirishlar asosida noravshan natijalarni yaratish
uchun hisob-kitoblar va xulosalarni amalga oshiradi[3].
Noravshan xulosa chiqarish tizimlarining har xil turlari mavjud bo‘lib, ularning har biri
o‘ziga xos xususiyatlarga ega. Quyida noravshan xulosa chiqarish tizimlarining keng
tarqalgan turlari keltirilgan:
