601
Oxirgi yillarda neftning qimmatlashishi va QTE larni qo‗llashning
taqiqlanishiga bog‗liq holda dunyoning ko‗plab mamlakatlarida yuqori oktanli
tovar avtobenzinlarida kislorod saqlovchi birikmalardan foydalanishning
oshishiga bo‗lgan tendensiya kuzatilmoqda. Ular orasidan metilli (MS), etilli
(ES) i tret-butillli (TBS) spirtlar, vaayniqsa yuqori oktan soniga, asosiy
fraksiyalar OCH sini oshirishga va bu bilan DS ni taqsimlanish koeffitsiyentini
oshirishga imkon beruvchi past qaynash haroratiga, shuningdek yetarlicha
yonish issiqligiga ega bo‗lgan metil-tret-butil efiri (MTBE) (15.5 jadval) keng
qo‗llaniladi. Spirtlardan metanol eng keng xomashyo resursiga ega. Uni gazdan,
ko‗mirdan, yog‗ochdan, biomassadan va turli xil chiqindilardan ishlab chiqarish
mumkin.
Suvsiz metanol benzin bilan har qanday nisbatlarda yaxshi aralashadi,
biroq suvning oz miqdorda tushishi ham aralashmaning qatlamlashishiga olib
keladi. Metanolda benzinga nisbatan yonish issiqligi kam bo‗lib, u ko‗proq
zaxarli. Shunga qaramasdan metanolga kelajak yoqilg‗isi sifatida qaralmoqda.
Shuningdek metanolni bilvosita motor yoqilg‗isi sifatida ishlatish bo‗yicha
tadqiqotlar olib borilmoqda. Shunday qilib, metanoldan ZSMturidagi seolitlarda
benzin olish jarayonlari ishlab chiqilgan.
Kislorod saqlovchi yuqori oktanli komponentlar orasida eng istiqbolli va
bugungi kunda chet el avtobenzinlari tarkibida eng keng qo‗llanilayotgan
oksigenat bu efirlardir. Ular yaxshi antidetanatsion xossaga ega bo‗lib, deyarli
korroziyaga olib kelmaydi va avtomobillar taminlash tizimlarini o‗zgartirishni
