51
Bularga qo‗shimcha ravishda muz osti va muzlik ko‗llari suvlarini,
termal yer osti suvlarini,
tozalangan suvlarni, oqava suvlarning bir qismini, atmosfera yog‗inlarini
va tuproqdagi namlikni
kiritish mumkin (Hikmatov va b., 2001 y.).
Qashqadaryo havzasi tabiiy – gidrologik rayonlashtirish tarhlarida Amudaryo havzasining
bir qismi sifatida qaraladi. Amudaryo havzasiga mansub bo‗lgan daryolardagi suvlarning yillik
zahirasi 73,8 kub km ga yaqin bo‗lib, O‗rta Osiyo daryolari suvlari zahirasining qariyb 55:4 % ini
tashkil etadi. 4 – jadvalda Amudaryo havzasiga mansub bo‗lgan
daryolarning suv resurslari
to‗g‗risida ma‗lumotlar keltirilgan.
Qashqadaryo havzasining suv resurslari asosan daryolar, soylar, buloqlar, ko‗llar hamda yer
osti suvlaridan tashkil topgan. Havzaning asosiy suv manbalari Qashqadaryo va uning irmoqlari
Oqsuv, Tanxoz, Jinnidaryo, Yakkabog‗daryo, Turnabuloq, Langardaryo,
Katta Uradaryo, Kichik
Uradaryo va G‗uzor daryolarining suvlaridan iborat. Havzadagi suv resurslarining asosiy manbai
bo‗lgan daryolar hududiy jihatdan juda notekis joylashgan. Ta‗kidlab o‗tilganidek, havza doirasida
uzunligi 10 km dan 200 km gacha bo‗lgan 120 dan ortiqroq katta – kichik daryolar mavjud. Ammo
ularning asosiy qismi tog‗li va tog‗ oldi hududlari bo‗ylab oqadi.
– jadval
AMUDARYO HAVZASINING SUV RESURSLARI
Daryo havzalari
O‗rtacha
yillik suv
sarfi, m
3
/s
Yillik oqim hajmi, kub km/yil
o‗rtacha
eng ko‗p eng kam
Panj
1140,0
35,0
49,1
27,66
Vaxsh
661,0
20,8
28,6
16,2
Kofirnihon
187,0
5,89
9,81
4,09
Surxondaryo (Sherobod bilan)
127,0
4,0
5,71
2,44
Qashqadaryo
49,6
1,56
2,72
0,897
Zarafshon
169,0
5,32
6,86
3,81
Havza bo‗yicha jami:
2232,6
73,57
100,8
55,1
To‗yinish xususiyatlariga ko‗ra qor – muzlik suvi bilan to‗yinadigan Yakkabog‗daryoning
o‗rtacha oqim moduli (har bir kv. km dan bir sekunda litr hisobida oqib chiqadigan suv miqdori)
19,4 l/s.km Tanxozdaryoniki – 14,6 va Oqsuv daryosining o‗rtacha oqim moduli 10,6 l/s km
