Oriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784
www.oriens.uz
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7
3(4), April, 2023
405
Kirishma atomlarning yarimo’tkazgich material sirtidan
diffuziya natijasida
hajm bo’ylab kirib borish tezligini ko’rsatadigan kattalik bu diffuziya koeffisiyentidir.
Diffuziya koeffisienti qiymati ham kirishma atomlari parametrlari va diffuziya
tezligiga bog’liq.
0
exp
d
E
D
D
kT
=
−
(2)
0
D
tempratura cheksiz bo’lgandagi
diffuziya koeffisienti,
d
E
diffuziyaning
energiya faolligi (ya’ni atomlarning kristall panjara ichida bir muvozanat holatdan
ikkinchi muvozanat holatga o’tishi uchun zarur bo’lgan energiya).
1-jadval. Murakkab yarimo’tkazgich materiallarining ta’qiqlangan soha
kengligi.
Yarimo’tkazgichlar Taqiqlangan sohasi Yarimo’tkazgichlar
Taqiqlangan
sohasi
Agar kirishma atomlar tugunlar bo’yicha diffuziya qilinadigan bo’lsa, unda
d
E
ni qiymati tugunda turgan atomning 3 ta qo’shnisi bilan bog’lanishni
uzishi uchun
kerak bo’lgan energiya ham atom qo’shni tugun joyiga o’tishi uchun u yerda
vakansiya paydo bo’lishi uchun kerak energiyalar yig’indisiga teng bo’ladi.
XULOSA
Umuman olganda, atom diffuziyasi bo’yicha adabiyotlar
juda katta va keng
ko’lamli materiallar va ilovalarni qamrab oladi. Ushbu sohada sezilarli yutuqlarga
erishilgan bo’lsada, materiallarda atom tarqalishining mexanizmlari haqida hali ko’p
narsalarni o’rganish kerak. Kelajakdagi tadqiqotlar
yangi hisoblash usullariga,
