|
Educational Research in Universal SciencesBog'liq 39-45Educational Research in Universal Sciences
ISSN: 2181-3515 VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 13 | 2023
https://t.me/Erus_uz Multidisciplinary Scientific Journal November, 2023
43
So‘nggi bir necha o‘n yilliklar jamiyatning iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy
sohalarida sezilarli beqarorlik bilan tavsiflanadi. Axborot texnologiyalarining jadal
rivojlanishi va ularning ushbu sohalarga joriy etilishi iqtisodiy munosabatlar
subyektlari uchun ham yangi xavflarni, ham yangi imkoniyatlarni yaratishga yordam
beradi.
Zamonaviy raqamli iqtisodiyotda har qanday o‘zgarishlar yuqori intensivlik va
hatto radikal xarakterga ega bo‘lishi mumkin, chunki ular ko‘pincha o‘rnatilgan
ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarga putur yetkazadi. Bundan tashqari, bu o‘zgarishlar
mamlakatlarning ijtimoiy va siyosiy hayotiga ta’sir qiladi. Yangi raqamli
iqtisodiyotning imkoniyatlari va xatarlarini batafsil ko‘rib chiqish va baholash
jarayoniga alohida e’tibor qaratish lozim [3].
Iqtisodiyotning moliya sektoridagi o‘zgarishlar raqamlashtirish natijalariga
yorqin misol bo‘la oladi. Ko‘pincha "raqamli iqtisodiyot" iborasi bilan boshqa atama
– “fintech” ishlatiladi, chunki moliyaviy munosabatlarning o‘ziga xos xususiyati
ehtiyotkorlik bilan qayta ishlash va keyingi uzatishni talab qiladigan katta hajmdagi
ma’lumotlarning mavjudligidir. Bugungi kunda moliyaviy iqtisodiyotning hech bir
sohasi nafaqat moliyaviy munosabatlarning asosiy quroli, balki yangi moliyaviy
vositalar va xizmatlarning texnologik asosini yaratuvchi raqamli texnologiyalarsiz
mavjud bo‘lolmaydi. Raqamli siyosatga o‘tmagan tashkilot va kompaniyalar endi
ilg‘orroq kompaniyalar bilan raqobatlasha olmaydi.[6]
Moliyaviy faoliyatning rivojlanishi bevosita raqamli texnologiyalarning
rivojlanish sur’atlariga bog‘liq. Shuningdek, moliya sektorining milliy siyosatdagi
muhim rolini ham ta’kidlash joiz. Raqamli iqtisodiyotni yanada rivojlantirish uchun
moliyaviy munosabatlarni raqamlashtirish zarur, chunki yangi tendensiyalar: Internet-
iqtisodiyot va zamonaviy iqtisodiy munosabatlarning kuchayishi elektron pul va
elektron to‘lov tizimlarini joriy etish va rivojlantirishni talab qiladi. Shunday qilib,
raqamli iqtisodiyotni, xususan, uning risklari va imkoniyatlarini tahlil qilishda
fintechga katta e’tibor berish kerak.[8]
Raqamli iqtisodiyot yangi hodisa sifatida hali to‘liq tushunilmaganligi sababli, u
quyidagi mumkin bo‘lgan xavflar bilan tavsiflanadi:
−
iqtisodiy agentlarning internetga haddan tashqari qaramligi. Uning normal
ishlashini buzish iqtisodiyotning barcha darajalari faoliyatini falaj qilishi mumkin;
−
texnologiya va sun’iy intellektni rivojlantirishni o‘z ichiga olgan
raqamlashtirish past va o‘rta malaka darajasiga ega bo‘lgan ishchilar uchun xavf
tug‘diradi;
−
ta’lim tizimining raqamli iqtisodiyot ehtiyojlaridan orqada qolishi.
|
| |
