• TADQIQOT NATIJALARI
    		•

    TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI




    Download 0,59 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet3/5
    Sana24.05.2024
    Hajmi0,59 Mb.
    #253045
    1   2   3   4   5
    Bog'liq
    raqamli-iqtisodiyotni-mamlakatimizdagi-roli-va-ahamiyati

    TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI 
    “Raqamli iqtisodiyot” atamasi birinchi bo’lib 1995-yilda Don Tepkott muallifligida chop 
    etilgan “Raqamli iqtisodiyot: tarmoqli intelekt asrida va’da va xavf-xatar” (The Digital 
    Economy: Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence) nashrida alohida tushuncha
    sifatida istiloh etilgan. Ushbu nashrda raqamli iqtisodiyotning asosiy tarkibiy qismlariga
    fundamental innovatsiyalar (yarimo’tkazgichlar, protsessorlar), asosiy texnologiyalar 
    (kompyuterlar) va bog’lovchi infratuzilmalar (internet va telekommunikatsiya tarmoqlari) ajratib 
    ko’rsatiladi. Raqamli iqtisodiyot ikki xil turli tushunchalarni ifodalash uchun ishlatiladi. 
    Birinchidan, raqamli iqtisodiyot – bu rivojlanishning zamonaviy bosqichi hisoblanib, u
    ijodiy mehnat va axborot ne’matlarining ustuvor o’rni bilan tavsiflanadi. Ikkinchidan, 
    raqamli iqtisodiyot – bu o’ziga xos tushuncha bo’lib, uning o’rganish obyekti axborotlashgan 
    jamiyat hisoblanadi. Bugungi shiddat bilan rivojlanayotgan global iqtisodiyot sharoitida raqamli 
    iqtisodiyot o’z rivojlanishining boshlang’ich davrida bo’lib, zamonamizning raqamli axborot 
    bosqichiga o’tishi atiga bir necha o’n yilni tashkil etadi. 
    TADQIQOT NATIJALARI 
    Zamonaviy taraqqiyotning keyingi istiqbolida katta hajmli ma’lumotlar bilan ishlash 
    texnologiyalari (Big Data), sun’iy intellekt, neyrotexnologiyalar, kvant texnologiyalari, 
    buyumlar interneti, robototexnika va sensorika, raqamli elektron platformalar, bulutli va
    mobil texnologiyalar, virtual va qo’shimcha reallik texnologiyalari, kraudsorsing, blokcheyn 
    texnologiyalari, kriptovalyutalar va ICO, 3D-texnologiyalari singari raqamli texnologiyalar
    hal qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda. Raqamli iqtisodiyot hozirgi mavjud sohalarning
    yarmidan ko’prog’ida beqiyos o’zgarishlar keltirib chiqarishi ta’kidlanmoqda. Jumladan, Jahon 
    banki ekspertlari fikricha, tezkor internetdan foydalanuvchilar sonining 10 foizga ko’payishi 
    milliy iqtisodiyotlar yalpi hajmini har yili o’rtacha 0,4-1,4 foizga oshirish imkonini beradi. 
    Dunyoda raqamli iqtisodiyot o’sishining sur’atlari yiliga deyarli 20 foizni tashkil etmoqda.
    Taraqqiy etgan davlatlarda raqamli iqtisodiyotning yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 7 foizga 
    yetgan. Ular hozirning o’zida raqamli iqtisodiyotning joriy qilinishidan juda katta naf 
    ko’rishmoqda. Xususan, Amerika Qo’shma Shtatlari yiliga 400 milliard AQSh dollaridan 
    ko’proq raqamli xizmatlarni eksport qilmoqda. Mazkur davlat yalpi ichki mahsulotining 5 
    foizidan ko’prog’i bevosita internet va axborot-telekommunikatsiya texnologiyalari bilan bog’liq 
    sohalarga to’g’ri keladi. 2025 yilgacha AQSh sanoatni raqamlashtirishdan qo’shimcha 20
    trln. dollar daromad olishi kutilmoqda. Bunday iqtisodiy samaradorlik, ayniqsa iste’mol 
    tovarlari ishlab chiqarish (10,3 trln. dollar), avtomobil sanoati (3,8 trln. dollar) va logistikada 
    (3,9 trln. dollar) yuqori bo’lishi ta’kidlanmoqda. Turli tadqiqotlar natijalari bo’yicha raqamli 
    iqtisodiyotning dunyo iqtisodiyotidagi salmog’i 4,5 foizdan 15,5 foizgachani tashkil etadi. Jahon 
    axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sektorida yaratilayotgan qo’shilgan qiymatning deyarli 
    40 foizi va blokcheyn texnologiyalari bilan bog’liq patentlarning 75 foizi Amerika Qo’shma 
    Shtatlari va Xitoy Xalq Respublikasi xissasiga to’g’ri keladi. Mamlakatimiz Prezidenti Sh.M. 

     
    SCIENCE AND INNOVATION
    INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 
    UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
    82 
    Mirziyoevning 2020-yil 13-fevral kuni axborot texnologiyalarini rivojlantirishga
    bag’ishlangan tadbirda keltirgan statistik ma’lumotlariga muvofiq AQShda raqamli 
    iqtisodiyotning yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 10,9 foiz, Xitoyda 10 foiz, Hindistonda 5,5 foizni 
    tashkil etadi. O’zbekistonda bu ko’rsatkich 2 foizdan ham oshmaydi. 

    Download 0,59 Mb.
    1   2   3   4   5




    Download 0,59 Mb.
    Pdf ko'rish