34
keyin tan olindi va umumiy foydalanishdagi sotali aloqa tarmoqlarini
joriy etish faqatgina o‘tgan asrning 70-yillari oxiridagina boshlandi.
1978-yilda Chikago shahrida 2 ming abonentga mo‘ljallangan bi-
rinchi tajriba – sotali aloqa tizimining sinovlari bo‘lib o‘tdi. O‘sha yili
Baxreynda Batelco telefon kompaniyasi birinchi simsiz telefon alo-
qasi tizimi ning tijorat xizmatini boshladi. Shuning uchun 1978-yilni
sotali aloqa turini amaliy ishlatilishining boshlanish yili deb hisoblash
mumkin. AMPS standarti asosidagi birinchi
tijorat sotali aloqa tizimi
yana Chikago shahrida 1983-yilning oktyabr oyida ishga tushirildi.
NMT-450 standarti asosidagi birinchi tijorat tarmoqlari esa Saudiya
Arabistonida 1981-yilning 1-sentyabrida va roppa-rosa 1 oydan ke-
yin Stokgolmda (Shvetsiya) faoliyat ko‘rsata boshladi.
1989-yilda ETSI instituti doirasida tashkil etilgan maxsus mobil
aloqa guruhi
(ingl. Group Special for Mobile –
GSM) tashabbusi
bilan sotali aloqaning GSM nomli raqamli
standarti ishlab chiqil-
di va u dastlab 900MGs diapazonida ishlash uchun mo‘ljallandi.
GSM standartida ishlaydigan birinchi tijorat tarmog‘i 1992-yilda
Germaniyada ishga tushirildi.
1.3-rasm. GPRSning funksiyonal ko‘rinishi.
35
Bu standart rivojlanishni va takomillashishni davom ettirdi
hamda jahon miqyosida ham keng qo‘llanila boshladi. Nati-
jada GSM qisqartmasi
“Global System for Mobile communica-
tions – Global mobil aloqa tizimi” sifatida yoyiladigan bo‘ldi.
Hozirgi kunda GSM standarti Yevropada 1800MGs (GSM-
1800) va 450MGs (GSM-400), AQSHda esa 1900MGs (PCS)
qo‘shimcha chastota diapazonlarida ishlashga moslashgan.
