419
ma’lumotlar oqimini multipleksorlash texnologiyasidir. Ortogonal
eltuvchilar orasidagi masofa OFDM
simvolning Ts uzunligi hi-
soblanadi. OFDM simvolga shuningdek, T
d
uzunlikdagi SR (sik-
lik prefiks) himoya intervali qo‘shiladi, unda OFDM simvolning
umumiy uzunligi
T
s
= T
b
+T
d
ni tashkil etadi (29.5-rasm). SR hi-
moya intervali simvolning oxirgi fragmenti
nusxasi hisoblanadi va
uning
T
d
uzunligi
T
b
dan 1/4, 1/8, 1/16, 1/32 qismini tashkil etishi
mumkin.
Har bir nimeltuvchi mustaqil ravishda fazaviy yoki kvadra-
turali amplitudaviy modulyatsiya yordamida modulyatsiyala-
nadi va umumiy signal teskari Fure tezkor o‘zgartirish
usuli
bilan hisoblanadi. IEEE 802.16d standartida OFDM rejimi
uchun N=200 nimeltuvchilar soni va mos ravishda N
OBPF
=256
ga teng bo‘lgan razryadlar soni ko‘zda tutilgan. Ulardan 55
tasi (k =-128...-101 va 101...127) chastota kanali chegaralari-
da himoya intervallarini tashkil etadi.
Kanalning markaziy
chastotasi (k = 0) va himoya intervallari chastotalari signalni
uzatish uchun ishlatilmaydi (ya’ni, ularga mos signallar ampli-
tudalari nolga teng). Qolgan 200 ta nimeltuvchilarda sakkiz-
ta chastota pilot (
±
88,
±
63
±
38,
±
13 indekslarli)
qolganlari
12 ta nim eltuvchilardan iborat 16 ta subkanallarga bo‘linadi,
ularning har birida chastotalar bir tartibda joylashmagan. Ma-
salan,1-subkanalni -100,-99,-98,-37, -36,-35, 1,2,3,64,65,66
indeksli nimeltuvchilar tashkil etadi. Subkanallarga bo‘lish
zarur, chunki WirelessMAN-OFDM rejimida (opsional) bar-
cha 16 ta subkanallarda emas, balki 1,2,4,8 subkanallarda ish-
lash imkoniyati ko‘zda tutilgan. Buning uchun har subkanal va
har bir subkanallar guruhi o‘z indekslariga ega bo‘ladi (0 dan
31 gacha). OFDM
simvolning foydali qismini T
b
uzunligi kanal
polosa sining uzunligiga va tizimiy takt chastotasiga (diskret-
lashtirish chastotasi) bog‘liq.
OFDM multplekslashda SR himoya intervalidan foydalanish
shahar sharoitlaridagi qayta jipslanishlar va signalning ko‘p
nurli tarqalishi natijasida vujudga keladigan SAI (simvollara-
420
ro interferensiyadan) qutqaradi. Biroq, bu mexanizm OFDM
simvol
T
b
foydali qismi uzunligining
chegaralarida fazaviy ke-
chikish bilan keladigan o‘sha bir simvoldagi signallar ning ust-
ma-ust tushishi bo‘lgan ichki simvolli interferensiyani (ISI) ol-
dini ololmaydi. Natijada axborot to‘liq buziladi. Yoki butunlay
yo‘qoladi (masalan, 1800 ga fazaviy surilishda). ISI ga qarshi
turish va alohida simvollar yoki ularning fragmentlari yo‘qo-
tilganda ma’lumotlarni yo‘qotilishining
oldini olish uchun
IEEE 802.16 standartida kanalli kodlashning samarador vosi-
talari qo‘llaniladi. Fizik darajada ma’lumotlarni kodlash uchta
randomizatsiya, xalaqitbardosh kodlash va o‘rin almashtirish
bosqichlarini o‘z ichiga oladi.
