• Raqamli (elektron) iqtisodiyot hamda elektron tijorat
  • Raqamli iqtisodiyotning tarkibiy qismlari tavsifi




    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet20/414
    Sana30.05.2024
    Hajmi5,77 Mb.
    #257728
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   414
    Bog'liq
    Ракамли иктисодиётда инновацион технологиялар

    1.2.Raqamli iqtisodiyotning tarkibiy qismlari tavsifi
    Hozirgi kunda jahon miqyosida raqamli iqtisodiyotni umumiy bir ma’noda 
    tushunish mavjud emas, shunday bo‘lsada, uning ko‘plab ta’riflari mavjud. 
    Masalan, 
    raqamli iqtisodiyot
    – jarayonlarni tahlil qilish natijalaridan foydalanish va 
    katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash asosida turli xildagi ishlab chiqarishlar, 
    texnologiyalar, asbob-uskunalar, tovarlar va hizmatlarni saqlash, sotish va yetkazib 
    berish samaradorligini jiddiy ravishda oshirishga imkon beradigan va raqamli 
    ko‘rinishdagi ma’lumotlar asosiy ishlab chiqarish omili deb sanalgan xo‘jalik 
    faoliyatidir. Bizning fikrimizcha, ushbu ta’rif juda to‘g‘ri, lekin foydalanish uchun 
    biroz noqulay. Aynan shu sababli, biz quyidagi funksional ta’rifni ifodaladik: 
    Raqamli (elektron) iqtisodiyot 
    hamda 
    elektron tijorat 
    bu – axborot, jumladan, 
    shaxsiy axborotdan foydalanish hisobiga barcha qatnashchilarning ehtiyojlarini 
    maksimal darajada qondirish o‘ziga xosxususiyati bo‘lgan iqtisodiyot turidir. Bu 
    iqtisodiyot axborot-kommunikatsiya va moliya texnologiyalarining rivojlanganligi, 
    shuningdek, birgalikda gibrid dunyoda barcha iqtisodiy faoliyat sub’ektlari – 
    tovarlar va hizmatlar yaratish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayoni 
    ob’ektlari va sub’ektlarining to‘laqonli o‘zaro aloqa qilish imkoniyatini 
    ta’minlaydigan infratuzilma ochiqligi tufayli mavjud bo‘lishi mumkin. To‘laqonli 
    o‘zaro aloqa qilish uchun barcha iqtisodiyot ob’ektlari va sub’ektlari sezilarli 
    raqamli tarkibiy qismlarga ega bo‘lishlarilozim. Masalan, hozirgi paytda 
    avtomobilning iste’mol xususiyatlari va havfsizlik ko‘rsatkichlari uning hisobiga 
    sezilarli darajada yaxshilanadigan raqamlitarkibiy qismlari (dasturiy ta’minot va 
    datchiklar) avtomobil qiymatining yarmidan ko‘pini tashkil qiladi. Kelajakda 
    ko‘plab tovarlar va hizmatlar qiymatining sezilari qismi uning raqamli tarkibiy 
    qismi bilan belgilanadi. Bunday tovarlar “aqlli” buyumlar deb ataladi. 
    Raqamlashtirishda mahsulot yoki xizmatlarning asosiy xususiyatlari jiddiy 
    yaxshilanishi 
    (
    masalan, 
    avtomobil 
    havfsizligi 
    o‘shadi 
    va 
    uningekspluatatsiyaqiymati kamayadi
    ) yoki yangi xususiyatlar (
    ovoz bilan 
    boshqarish, 
    internetyokimobiltelefonlan 
    turib 
    masofadan 
    boshqarish 


    29 
    kabilar
    )paydo bo‘lishilozim. 
    Kognitiv texnologiyalar yordamida intellektuallashtirilgan internetda axborot 
    izlab topish mashinalari bir so’rovga javob tariqasida minglab javoblar beradi. Bu 
    ma’lumotlar inson idrok qilishi uchun ochiq, ishonchli va to‘liq bo‘lisga 
    musobaqalashib, to‘plangan ma’lumotlarni o‘zlari qayta ishlay boshlaydilar va 
    natijada bu dunyoni biz uchun “shaffof” qiladi. Bunday dunyoda aldab bo‘lmaydi, 
    chunki yolg‘on darhol fosh bo‘ladi, obru-e’tibor esa eng muhim kapital 
    hisoblanadi. Iste’molchi ishlab chiqaruvchini mustaqil ravishda topadi, avtomatik 
    hujjataylanmansii hisobga olgan holda esa u to‘gridan-to‘g‘ri barcha kontragentlari 
    bilan o‘zaro aloqa qilishi mumkin bo‘ladi. Shu tariqa 

    Download 5,77 Mb.
    1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   414




    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Raqamli iqtisodiyotning tarkibiy qismlari tavsifi

    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish