• Bir rangdagi ishlab chiqaruvchilar
  •  Raqamli iqtisodiyotda korxonalarning biznes-modellari




    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet79/414
    Sana30.05.2024
    Hajmi5,77 Mb.
    #257728
    1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   414
    Bog'liq
    Ракамли иктисодиётда инновацион технологиялар

    2.4. Raqamli iqtisodiyotda korxonalarning biznes-modellari 
    Raqamli iqtisodiyotda an’anaviy markazlashtirilgan modellarni siqib 
    chiqarishi yoki vayron qilishi mumkin bo’lgan va potensial ravishda boshlang‘ich 
    holatdagi mustaqil korxonalar sifatida rivojlanishi mumkin bo‘lgan 
    ochiq tarmoq 
    korxonalari
    tashkil qilish mumkin va buning uchun hozirgi paytda ko‘plab 
    imkoniyatlar mavjud. Faraz qiling, taqsimlangan raqamli model moliyaviy 
    hizmatlarning sakkizta funksiyasini – jismoniy shaxslarga bank hizmatlari 
    ko‘rsatish va fond bozorlaridan tortib, sug‘urta va buxgalteriya hisobigacha 
    bo’lgan hizmat turlarini o’zgartirmoqda yoki asta-sekin siqib chiqarmoqda. 
    Raqamli texnologiyalar va blokcheyn yordamida o‘zini yaxshi tomondan 
    ko‘rsatgan kompaniyalar ham, yangi kompaniyalar ham innovatsiyalarni yaxshiroq 
    amalga oshiradigan, kamroq harajatlar bilan yaxshiroq qiymat yaratadigan, moddiy 
    boylik ishlab chiqaruvchilarga ular yaratgan boylikdan hamma joyda foydalanish 
    imkonini 
    beradigan 
    biznes-arxitekturalar 
    yaratishi 
    mumkin.Blokcheyn 
    texnologiyasi «
    Vikinomika
    » kitobida atroflicha tavsif berilgan ayrim biznes-
    modellarni yangi darajaga olib chiqadi. Hayot yarayoniga yangilik sifatida 
    kiritilgan elektron raqamli to‘lov tizimlari, nufuzni boshqarish tizimlari, tsenzura 
    qilinmaydigan kontent, ishonch talab qilmaydigan tranzaksiyalar, smart-
    shartnomalar va mustaqil agentlar – blokcheyn-inqilobning asosiy innovatsiyalarini 
    qo‘shgan holda yangi turdagi ishlab chiqarish, ommaviy iste’mol, ochiq 
    platformalar, umumiy axborot makonidagi yangi hukumat, butunjahon virtual tsexi 
    va ijtimoiy ish o‘rinlarini qanday rivojlantirish mumkin ekanligini quyida ko‘rib 
    chiqamiz. 
    Bir rangdagi ishlab chiqaruvchilar 
    Bir rangdagi ishlab chiqaruvchilar –mahsuldorlik bo‘yicha hattoki eng yirik 
    va yaxshi moliyalashtiriladigan korxonalardan ham ustnlik qiladigan innovatsion 


    117 
    loyihalar, ochiq boshlang‘ich kodli dasturiy ta’minot va «
    Vikipediya
    » tavsif 
    bergan turli joylarda tarqoq holda joylashgan minglab ko‘ngillilardir. Jamiyat 
    a’zolari ularda xobbi sifatida, muloqot qilish yoki o‘z qadriyatlarini ifodalash 
    uchun yoki shaxsiy ehtiyojlarini qondirish uchun ishtirok etadilar. Nufuz tizimlari 
    vaboshqa stimullar mavjudligi tufayli, blokcheyn texnologiyasi ularning 
    samaradorlikni 
    oshirishi 
    va 
    yaratilayotgan 
    qiymati 
    uchun 
    kimlarnidir 
    mukofotlashga qodir bo’ladi.Bir rangdagi ishlab chiqarish hamjamiyatlari, Garvard 
    professori Yoxay Benklerning iborasiga ko‘ra, 
    «umumiy axborot makonidan 
    foydalangan holda birgalikda bir rangdgi ishlab chiqarish
    » taqdim etishlari 
    mumkin. Ijtimoiy ishlab chiqarish deb ataladigan bu tizim (
    bu hamBenkler 
    atamasi
    ) shuni ko‘zda tutadiki, mahsulotlar va hizmatlar iqtisodiyotning xususiy 
    sektori doirasidan tashqarida yaratiladi va ular bironta korporatsiya yoki shaxsga 
    tegishli bo‘lmaydi. Ko‘p sonli misollar orasida - 
    Linux
    operatsion tizimini (
    hech 
    kimga tegishli emas, lekin hozirda dunyoda eng yaxshi operatsion tizim 
    hisoblanadi
    ), «

    Download 5,77 Mb.
    1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   414




    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Raqamli iqtisodiyotda korxonalarning biznes-modellari

    Download 5,77 Mb.
    Pdf ko'rish