Referat mavzu: Kimyoviy reaktorlar. Fan nomi: Kimyo texnologiya. Guruh: 301 Talaba : Abdullayeva D. K
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA XALQ TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI TABIIY FANLAR FAKULTETI “KIMYO O`QITISH METODIKASI’’ KAFEDRASI
REFERAT
Mavzu: Kimyoviy reaktorlar.
Fan nomi: Kimyo texnologiya.
Guruh: 301
Talaba : Abdullayeva D.K.
Tekshirdi: Norberdiyeva M.
REJA
1. Kimyoviy reaktorlar haqida umumiy tushuncha.
2. Kimyoviy reaktorlar turlari.
3. Foydalanilgan adabiyotlar.
Kimyoviy reaktorlar haqida umumiy tushuncha.
Kimtoviy reaktorlar maqsadli kimyoviy o`zgarishlarni ma’lum ketma-ketlikda, ma’lum sharoitlarda va turli asboblarda amalga oshirish uchun ishlatiladi.
Ularning maqsadi – asosiy reaksiyalar ularda ham lobaratoriya, ham ishlab chiqarish amaliyotida sodir bo’ladi. Reaksiyalarning vazifasi texnologik jarayonni tadqiqot yoki ishlab chiqarish maqsadlari uchun yetarli darajada jihozlashdan iborat.
Kimyoviy reaktorlarni ko`plab mezonlarga ko`ra tavsiflash mumkin:
Uzluksiz (katalitik), davriy (avtoklavlar, aralashtirgichli tizimlar) va yarim partiyali (katalitik reforming);
Adiabatik (atrof – muhit bilan issiqlik almashinuvining yo`qligi, barcha issiqlik reaksiya hajmdan hosil bo`ladi, masalan, metilbutenlarni degidrogenlash uchun sanoat reaktorlari) va izotermik (harorat butun hajm bo`ylab doimiy, masalan, suyuq qatlamli reaktorlar);
Dizayni bo`yicha ular ustun, reaksiya kamerasi, pech, issiqlik almashtirgich va boshqalar shaklida tayorlanishi mumkin.
Sanoatda va lobaratoriyada kimyoviy reaktorlarga bir qator talablar qo`yiladi:
Ish xavfsizligi;
Ish paytida jarayonning barcha parametrlarini to`liq nazorat qilish;
Komponentlarni ta’mirlash yoki almashtirishning past narxi;
Ishning barqarorligi;
Reaktor va uning elementlari (masalan, aralashtirgich) ishlashida kam energiya iste’moli, kimyoviy o’zgarishlarning issiqlik ta’siridan samarali foydalanish (masalan, ekzotermik reaktsiyalar holatida), shuningdek adiabatikada minimal issiqlik yo`qotishlari, reaktorning termal barqarorligiga erishish rejimi;
Kimyo sanoati reaktorlarida jarayon eng maqbul rejimda davom etishi kerak, bu esa maqsadli mahsulotlar uchun maksimal mahsuldorlikka erishadi. Buning uchun reaktorlarni simulyatsiya qilish va hisoblash amalga oshiriladi;
Tadqiqot tizimlari uchun nomaqbul yon omillarning lobaratoriya tekshiruviga ta’sirini istisno qilish kerak. Bunday omillar yorilish, kokslash, yon reaksiyalar va boshqalar bo’lishi mumkin.
Tizim yuqoridagi barcha talablarga javob berishi uchun uni ishlab chiqarishdan oldin hisoblash, uning asosiy parametrlarini tanlash va ish rejimlarini optimallashtrish amalga oshiriladi.
“Promenergolab”MCHJ texnologik jarayonlarni modellashtirish bo`yicha tadqiqot vazifalari uchun ham, tajriba va yarim sanoat korxonalari uchun hamkeng turdagi reactor tizimlarini taqdim etadi. Bizning barcha reaktor bloklari kompyuter boshqarish funksiyalarini chiqarish imkoniyati bilan ishlaydigan parametrlarni (harorat, bosim, aralashtirgichning aylanish tezligi va h.k) nazorat qilish tizimi bilan birga keladi.
Sanoat kimyoviy reaktori - ma'lum bir mahsulotni olish yoki tadqiqot o`tkazish uchun kimyoviy jarayonlarni amalga oshirish uchun qurilma (reaktsiya qurilmasi). Kimyoviy reaktorlarning tasnifi turli mezonlarga ko'ra bo`lishi mumkin. Kimyoviy reaktorlarning asosiy turlari quyidagicha tavsiflanadi.
Jarayon qanday tashkil etilgan
Davriy
Xom ashyoni yuklash, reaktorni kiritish, kimyoviy jarayonni o`tkazish va mahsulotni tortib olish bosqichlari ketma-ket va bir vaqtning o`zida amalga oshiriladi. Bunday reaktorlarga, masalan, ROMM kimyoviy reaktorlari, Unic laboratoriya kimyoviy reaktorlari kiradi.
Oqimli
Bunday reaktorlarda yuklash va tushirish jarayonlari bir vaqtda va uzluksiz, jarayonning o`zi esa aralashtirish kanallarida sodir bo`ladi.
Kimyoviy ishlab chiqarish uchun bunday reaktorlarga misollar: ASIA reaktori, CFP-HP reaktori.
Yarim uzluksiz reaksiyali o`simliklar
Tsiklik ta'sirli reaktorlar. Reagentlardan biri reaktorga doimiy ravishda, ikkinchisi esa davriy ravishda kiradi. Reagentlar vaqti-vaqti bilan reaktorga kirganda va reaktsiya mahsulotlari undan doimiy ravishda olib tashlanishi yoki aksincha, variantlar mumkin. Bunday uskunaga misol sifatida gomogenizatorli reaktorni keltirish mumkin.
Reaksiya aralashmasining tarkibiga ko`ra
Gomogen jarayonlarni amalga oshirish uchun reaktorlar.
Reaksiyani bir fazada (gaz-faza yoki suyuqlik-fazali reaktsiyalar) amalga oshirish uchun mo`ljallangan. Ushbu maqsadlar uchun kimyoviy reaktsiyalar uchun shisha reaktorlar mos keladi. Geterogen jarayonlarni amalga oshirish uchun reaktorlar.
Ko'p fazali tizimlarda (gaz-suyuqlik, gaz-qattiq, suyuq-qattiq va boshqalar) kimyoviy transformatsiyalar uchun mo`ljallangan kimyoviy reaktorlarning dizayni. Muvofiq reaktorga misol Atlas.
Geterogen katalitik jarayonlarni o`tkazish uchun reaktorlar.
Issiqlik sharoitlariga ko`ra
Adiabatik reaktorlar
Kimyoviy reaktordagi jarayonlar: atrof-muhit bilan issiqlik almashinuvi yo`q, reaktorda chiqarilgan (so'rilgan) barcha issiqlik reaksiya aralashmasida to'planadi.
Izotermik reaktsiya o'simliklari
Kimyoviy reaktordagi jarayonlar: doimiy harorat reaksiya issiqligini berish olib tashlash yoki kiruvchi reaksiya aralashmasining haroratini nazorat qilish orqali saqlanadi.
Politropik reaktorlar
Bunday reaktorlarda harorat doimiy emas.
Gidrodinamik rejimga ko`ra
Aralashtirish reaktorlari
Reagentlarning harakati aralashtirgich bilan aralashtirish tufayli sodir bo`ladi.
Siqilish reaktorlari
Kimyoviy reaktordagi jarayonlar: aralashtirish jarayoni yo`q, reaksiya aralashmasi faqat bitta yo`nalishda harakat qiladi - reaktor uzunligi bo`ylab (piston oqimi harakati).
Dizayn bo'yicha
Kapasitiv reaktorlar
Bo'shliq apparati, qoida tariqasida, aralashtirish moslamasi bilan jihozlangan.
Ustunli
Kimyoviy reaktorlarning konstruktsiyasi: bu reaktorlar vertikal silindrsimon qurilmalar bo'lib, ularda turli xil nozullar, elaklar, plitalar, sovutish batareyalari va boshqa issiqlik almashinuvi moslamalari, suyuqlik va gazlar oqimini tashkil qilish uchun tarqatish moslamalari joylashtirilishi mumkin.
Quvursimon reaktorlar
Kimyoviy reaktorlarning konstruksiyasi: quvurli reaktorlar joy almashuvchi reaktorlar deb ham ataladi. Ular uzun kanal, quvur shakliga ega, bu erda uzunlikning diametriga nisbati 10 dan ortiq.
Ishlab chiqarish hajmi bo`yicha
Ishlab chiqarish hajmi mezoniga ko'ra, kimyo uchun barcha reaktorlar quyidagilarga bo`linadi:
Laboratoriya
Kichik ishlab chiqarish hajmi 10 ml dan 30 l gacha bo'lgan reaktorlar. Ular turli xil materiallardan, turli dizaynlardan tayyorlanishi mumkin.
Yarim sanoat yoki tajriba zavodlari
Ular tizimlarni keyinchalik ishlab chiqarishga joriy etish uchun muhim miqyosda kimyoviy ishlab chiqarishni disk raskadrovka qilish uchun ishlatiladi. Bundan tashqari, vazifalarga qarab, ular turli xil materiallardan tayyorlanishi mumkin, turli xil qo`shimcha variantlar bilan jihozlangan.
Sanoat yoki ishlab chiqarish reaktorlari
Reaktorlar yirik kimyo sanoatida qo`llaniladi. Modellarning ish hajmi 5-10 l dan 500 l gacha. Muayyan ishlab chiqarish vazifalari uchun ular jarayonni optimallashtirishga imkon beruvchi ko`plab ixtiyoriy echimlar bilan qo'shimcha ravishda jihozlanishi mumkin. "Tirit" kompaniyasining kimyoviy reaktorlari
Kompaniyamiz yetakchi ishlab chiqaruvchilardan laboratoriya jihozlarini tanlash va yetkazib berishga ixtisoslashgan. Tirit texnik mutaxassislari sizga kimyoviy reaktor modelini va texnologik muammolarni hal qilish uchun kerakli komponentlarni tanlashda yordam beradi.
Kimyoviy reaktorlarning turlari
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Кутепов А. М., Бондарев Т. И., Беренгартен М. Г. «Общая химическая
технология.» 2-е изд. М., «Высшая школа», 1990.
2. Абаланов Б.Е. «Основы химических производств» М.,: Химия, 2001.
3. Алтухов Л.В.. Мухленов И.П., ЕумаркинаУ.С. «Химическая технология».
М. «Просвещение», 1985.
4. Asqarov М., Yoriyev О. М., Yodgorov N. »PolimerIar fizikasi va kimyosi».
»T., « 0 ‘qituvchi», 1993.
http://fayllar.org
|
