|
Referat mavzu: Moliya bozorining segmentlari: pul bozori Bajardi
|
| bet | 5/5 | | Sana | 19.01.2024 | | Hajmi | 127,69 Kb. | | #140686 | | Turi | Referat |
Bog'liq Referat 2-mavzu Shunday qilib, moliya bozori bir qator sabablarga ko'ra iqtisodiyotda asosiy rol o'ynaydi: Birinchidan, buning yordamida ishlab chiqarishga pul mablag'larini kiritish mumkin bo'ladi, bu esa mamlakatning ishlab chiqarish quvvatlarini oshirish va resurs salohiyatini to'plash imkonini beradi; Ikkinchidan, moliya bozori yordamida investorlarga maksimal foyda keltiradigan korxonalar va tarmoqlarning rivojlanishiga ko‘maklashadi; Uchinchidan, moliya bozorida amalga oshirilayotgan kapital oqimi fan-texnika taraqqiyotining tezlashishiga yordam beradi. Moliya bozori moliyaviy resurslarning eng tez harakatlanishi va samarali ishlatilishini ta'minlaydi.
5. Pul tushunchasi va uning funktsiyalari. Pul agregatlari.
Pul – iqtisodiyot sub`ektlari mulkining bir turi bo`lib, mulkning boshka turlaridan ikki xususiyatiga ko`ra fark kilad: birinchidan, pul yukori likvidliliklar, ya`ni kiska muddatda, sezilarsiz sarf - xarajatlar bilan boshka buyumga ayirboshlanish kobiliyatiga ega; ikkinchidan baxolar o`zgarmas bo`lgan sharoitda pul yoki xech kanday daromad keltirmaydi, yoki uning daromadliligi darajasi boshka mulk turlarinikidan ancha kam. Shunga karamasdan kishilar nima uchun mulk sifatida pulga egalik kilishga xarakat kiladilar? Bu savolga javobni pulning funktsiyalaridan topamiz.
Odatda pulning uch asosiy funktsiyasi mavjud deb karaladi.
Bular : 1) to`lov vositasi (almashinuv vositasi); kiymat o`lchovi vositasi,. jamgarish ( boylik to`plash) vositasi.
Umumiy ekvivalentlilik, yukori likvidlilik xususiyatlari pulni ideal to`lov vositasiga aylantiradi. Xozirgi zamon iktisodiyotida to`lovlar uch yo`l bilan amalgam oshiriladi: 1) nakd pul to`lovi; 2) bankdagi xisobvaraklarda yozuv orkali, ya`ni nakd bo`lmagan pul ko`chirish orkali; 3) bir shaxsning ikkinchi shaxsga karzdorliligini tasdiklovchi xujjatlar( veksellar, karz majburiyatlari) yordamida.
Kiymat o`lchovi sifatida pullar tovarlar baxosini ifodalaydi va turli tovarlar kiymatini takkoslash imkonini beradi.
O`z tovari uchun olgan pulini sotuvchi doim xam birdaniga ishlatvermaydi. SHu sababga ko`ra pullar ularga o`tkazilgan kiymatni saklab turishlari juda muxim. Agar pul aytilgan xususiyatga ega bo`lsa, unda u boylik to`plash maksadida jamgariladi. Pulning bu funktsiyasini mukobil tarzda mulkning boshka turlari - obligatsiyalar, aktsiyalar, ko`chmas mulk xam bajarishi mumkin.
Rivojlangan iktisodiyot sharoitida pulning to`lov vositasi sifatidagi vazifasi jamgarish vositasi vazifasiga nisbatan muximrok ao`xamiyat kasb etadi.
Pulning yukori likvidliligi va kiymatni saklab turishi xususiyatlar barcha turdagi to`lov vositalarida bir xil emas. Nakd pullar va muddatsiz depozitlarning likvidliligi djarajasi muddatli depozitlarga yoki veksellarga karaganda yukorirok. SHu sababli pul massasi likvidlilik darajasining pasayib borishi tamoyiliga asoslangan agregatlarga bo`linadi. Rivojlangan mamlakatlarda pul massasini aniklashda - M1; M2; M3; M4 deb belgilanadigan pul agregatlaridan foydalaniladi.
Pul agregatlarining tarkibi va mikdori turli mamlakatlarda o`zaro fark kilish mumkin. Kuyida umumlashtirib olingan pul agregatlari tarkibini keltiramiz:
“M0- bank tizimidan tashkaridagi nakd pullar va tijorat banklarining
Markaziy bankdagi rezervlari;
M1 = M0 + muddatsiz depozitlar, yo`l cheklari va boshkalar;
M2 =M1 + (mikdori va muddati cheklangan) muddatli depozitlar va boshkalar ;
M3 = M2+(mikdori va muddati cheklanmagan) muddatli depozitlar va boshkalar”*
Makroiktisodiy taxlilda M1 va M2 pul agregatlari eng ko`p foydalaniladi. Pul agregatlarining dinamikasi turli sabablarga boglik. Masalan, daromadlarning oshishi natijasida M1ga talab tezrok o`ssa, foiz stavkasining o`sishi natijasida M2 va M3ga talab M1ga nisbatan tezrok o`sadi.
XULOSA
Xulosa sifatida, moliya bozorining barcha ko'rib chiqilgan segmentlari - fond, valyuta, derivativ bozorlar bir - biri bilan chambarchas bog'liq va kapitalni samarali qayta taqsimlash va global iqtisodiyotda moliyaviy xatarlarni boshqarishda muhim rol o'ynaydi. Qimmatli qog'ozlar bozori aksiyalar va obligatsiyalar orqali biznes va infratuzilmani rivojlantirish uchun real sektorga investitsiyalar oqimini ta'minlaydi. Forex valyuta bozori xalqaro savdo va kapital harakatini qo'llab-quvvatlaydi. Derivativlar-fyucherslar va optsionlar-narx va valyuta xatarlarini sug'urtalash imkoniyatlarini taqdim etadi. Moliyaviy bozorlar faoliyatining asosiy terminologiyasi, nazariyasi va tamoyillarini tushunish bozor mutaxassislari va chakana investorlar uchun juda muhimdir. Global moliyaning turli jihatlarini o'rganishga kompleks yondashuv boshqaruvning barcha darajalarida to'g'ri investitsiya va iqtisodiy qarorlar qabul qilinishini ta'minlashga qodir
Moliya bozori bozor iqtisodiyoti sharoitida moliyaviy resurslarining subektlari o‘rtasida taqsimlanishida katta ahamiyat kasb etadi. Rivojlangan xorijiy mamlakatlarda moliya bozori orqali, bir tomondan davlat korxona va tashkilotlar, aholi o‘zlari uchun zarur bo‘lgan mablag‘ni jalb qilsalar, ikkinchi tomondan korxona, tashkilot va aholi o‘zlarining vaktincha bo‘sh turgan pul mablag‘larini qimmatbaho qog‘ozlar sotib olishga yo‘naltirib foyda ko‘radilar. Bu esa moliyaviy resurslarning harakatini ta’minlab, iqtisodiy o‘sishga turtki beradi. Moliya bozorda har xil moliyaviy xizmatlar taklif etiladi.
Biz mazkur maqolada yuqoridagi asosiy instrumentlarning tavsifi, tahlili, bozordagi o‘rni, bahosi va ularga ta’sir etuvchi omillarni ko‘rib chiqdik. Ushbu maqolada moliya bozorining asosiy segmentlari sifatida ssuda kapitallari bozori, valyuta bozori, qimmatli qogʻozlar bozori, sugʻurta bozori, lizing bozori va boshqalarni ta’rifi, tavsifi va ba’ze ko‘rsatkichlarini ketirib o‘tganmiz.
|
| |
