―tekislash ‖ taktikasidan foydalanish ma’qulroq.
Bunday vaziyat haqida
ko’pincha shunday deyishadi: ―Arzimagan narsalarga janjallashish nimaga
kerak?‖.
Agar nizoli vaziyatda ham maqsad, ham tomonlar munosabatlari
muhim bo’lsa, unda ―hamkorlik‖ uslubidan foydalanish kerak bo’ladi.
Agar siz ―hamkorlik‖ uslubidan
foydalanishga qaror qilgan
bo’lsangiz, unda siz tengsizlikka va tomonlarni bir-biridan ajratib
qo’yilishiga olib keladigan o’zini himoya qilishdan voz kechishingiz kerak.
Sheriklar bilan munosabat ijobiy bo’lishi va ularni birlashtirilishiga
katta e’tibor berilishi kerak.
Hamkorlik qilish yo’llari juda ko’p.
N.N.Obozov tomonidan tavsiya etilgan usulga to’xtalamiz. Uni nuqtai
nazaridan nizoli vaziyatni hal qilish 7 bosqichdan iborat bo’lib, har bir bosqich
sizdan ma’lum kuch-quvvatni talab qiladi.
Nizo mavjud ekanini tan oling. Jamoaga nizo mavjudligi haqida
ma’lumot berish orqali, muhitni mish-mishlardan tozalaysiz va kelishuv uchun
yo’l ochisiz.
Amalga oshiriladigan ishlarni kelishib oling. Qaerda,
qachon va siz
birgalikdagi boshlaydigan ishingizni kelishib oling. Bu masalani hal qilishi
uchun bir qadam tashlash bo’lib hisoblanadi. Yaxshisi muhokamada kimlar
qatnashishini oldindan kelishib olingani ma’qul. Uchrashuvni neytral joyda ѐ
har bir tomon bilan navbati bilan tashkil qilish kerak.
Nizoni aniqlang. Nizoni, xal qilinishi kerak bo’lgan muammo
doirasida aniqlash kerak. Bu stadiyada ―bizning‖
muammo sifatida
ѐndashilishi kerak-ki, bu o’sha zahoti hamkorlik ruhini yuzaga keltirsin.
Ikkala tomon ham quyidagilar haqida fikrlarini bildirishlari kerak:
ular nizoli vaziyatdagi o’z hissasini qanday baholayapti. Tomonlarni har biri
ko’rmayaptimi, tan olmayaptimi, tasodifiymi ѐki maqsadlimibularni aniqlash
juda muhim. Imkon qadar ―yashirin manfaatlarga‖,
shaxsiy xafagarchiliklarga
kamroq e’tibor bering, aks holda bu nizoni bartaraf qilishni qiyinlashtiradi.
Shu maqsadda asosiy e’tiborni, tomonlarni shaxsiyatlariga tegmagan holda
konkret harakatlarga, tomonlarning ehtiѐjlariga va munozarali predmetlarga
qarating.
Muammoni hal qilish variantlarini izlang. Bu bosqichda ―aqliy
xujum‖ taktikasini qo’llash maqsadga muvofiqroq, chunki bu usul muammoni
xal qilishni juda ko’p variantlarini topish imkonini beradi. O’zaro
muhokamadan so’ng, ba’zan umuman aqlga to’g’ri kelmaydigan fikr bo’lib
ko’ringan g’oya juda samarali bo’lib chiqishi ham mumkin ѐki qarama-qarshi
fikrdagi odamlarni yagona fikrga kelishlari bir-birlarini
tushunishlari va
yaqinlashishlari mumkin.
O’zaro kelishuvga erishing. Ilgari surilgan takliflarni baholash, har
ikkala tomon uchun ma’qul keladiganini tanlash ya’ni kelishishiga erishish
kerak. Ba’zan kelishuv uchun bitta uchrashuvni o’zi ham etarli bo’lishi
mumkin, ba’zan esa bir nechta uchrashuvlarni tashkil qilish kerak bo’ladi.
Rejani haѐtga tatbiq eting. Tomonlar kelishuvini ifodalovchi xujjatda
nima qilinishi kerakligi, kim tomonidan qachon va
qaerda qilinishi kerakligi
ko’rsatilishi kerak. Bu ishlarni bajarilishiga tez kirishish kerak, muddatni
o’zgartirilishi esa ishonchsizlikni vujudga keltiradi.
Qabul qilingan qarorni baholang. Eng muvaffaqiyatli bo’lgan
kelishuvda ham qaysidir tomon xafa bo’lib qolishi mumkin. Bu suhbatlarda,
gapirish ohanlarida, qatnashchilarning jestlarida namoѐn bo’lishi mumkin.
Ularni har biriga ochiq gapira olishlari uchun imkon yaratib, ulardan so’rang:
―Kelishuvni borishi sizni qay darajada qoniqtirdi? Qabul qilingan qaror sizga
tiqishtirilaѐtganga o’xshamayaptimi? Nima deb o’ylaysiz, har
ikkala tomonni
ham manfaatlari hisobga olindimi? Sizni nazaringizda bu qarorga yana nimani
qo’shsa bo’ladi?
