|
m e t r (m) — yorug’likning bo’shliqda 1/299792 458 s da o’tadigan yo’lining uzunligi;
kilogramm (kg
|
| bet | 4/10 | | Sana | 15.07.2024 | | Hajmi | 217,72 Kb. | | #267676 |
Bog'liq 1. Fizikaning rivojlanish tarixidan ma’lumotlar. Sharq allomalar-fayllar.orgm e t r (m) — yorug’likning bo’shliqda 1/299792 458 s da o’tadigan yo’lining uzunligi;
kilogramm (kg) — kilogrammning xalqaro timsolining massasiga teng massa (Parij yaqinidagi Sevr shahrida o’lchov va tarozilar xalqaro byurosida saqlanayotgan platina-iridiy qotishmasining massasi);
s e k u n d (s) — seziy-133 atomi asosiy holatining ikkita o’ta nozik sathlari orasidagi o’tishga mos keluvchi nurlanish davrining 9192631770 tasiga teng bo’lgan vaqt;
k e 1 v i n (K) — suv uchlamchi nuqtasi termodinamik harorati-ning 273,15 dan bir qismiga teng harorat birligi;
a m p e r (A) — bo’shliqda bir- biridan 1 m masofada parallel joylashgan, ingichka, cheksiz uzun o’tkazgichlardan o’tganida shu o’tkazgichlarning orasida ular uzunligining har bir metriga 2•10-7 H o’zaro ta'sir kuchi vujudga keltiradigan o’zgarmas tok kuchidir;
mol (mol) — tarkibiy elementlari, 0,012 kg massali 12C nuklidda mavjud bo’lgan tarkibiy elementlarga teng sistemaning modda miqdori;
k a n d e 1 a (kd) — 540•1012 Hz chastotali monoxromatik nurlanish chiqaradigan manbaning, eneigetik kuchi 1/683 W/sr bo’lgan yo’na-lishdagi yorug’lik kuchi;
r a d i a n (rad) — ikki radius orasida joylashgan va qarshisidagi yoyning uzunligi aylana radiysiga teng bo’lgan burchak;
s t e r a d i a n (sr) — sfera sirtidan tomoni sfera radiusidek bo’lgan kvadratning yuzasiga teng yuzani ajratuvchi, uchi sfera markazida bo’lgan fazoviy burchak.
Hosilaviy birliklar fizik qonunlardan foydalanib topiladi.
Klassik nisbiylik printsipi. Relyativistik. Mexanika asoslari
Reja:
1.Galileyning nisbiylik prinsipi
2.Eynshteynning mahsus va umumiy nisbiylik nazariyasi. Lorents almashtirishlari
3.Massa va energiya orasidagi boglanish. Klassik mehanikaning qo`llanish chegarasi.
Fizikaning “Mexanika” bo‘limida nimalar o'rganilishini tushuntirishda “mexanika” so‘zining kelib chiqishi, insonning aql- zakovati va mehnati tufayli qadimda oddiy mexanik qurilmalaming yaratilishi, davrlar osha mexanik qurilmalarning takomillashib borishi (masalan, arava, uning g‘ildiragi, uning harakati uchun kuchning zarurligi, transport vositalarining asrlar osha takomillashuvi, avtomashinalar, samolyotlar va raketalaming yaratilishi) haqida ma’lumotlar beriladi, savol-javoblar o‘tkaziladi va suhbatlashiladi.
“Mexanika” uch qismdan — “Kinematika”, “Dinamika” va “Statika” bo'limidan iborat ekanligi. “Statika” bo'limining eng muhim mavzulari 6-sinfda “Jismlarning muvozanati. Oddiy mexanizmlar” bobida kengroq o'tilganligi, shuning uchun bu mavzularga 7-sinfda to'xtalinmasligi uqtiriladi. 7-sinfda “Mexanika”ning “Kinematika” bo‘limi darslikning “Kinematika asoslari” bolimida, “Dinamika” bo‘limi esa darslikning “Dinamika asoslari” bolimida o'rganiladi. Darslikning “Saqlanish qonunlari” va “Tebranish va to‘lqinlar” bo‘limida “Mexanika” kursining barcha qismlari — “Kinematika”, “Dinamika” va “Statika” o‘zaro uyg'unlashgan holda qo‘llaniladi.
Mexanika tarixidan ma’lumotlarni bayon etishda Aristotel, Galiley, Nyutonning mexanika sohasidagi ijodiy ishlari, shuningdek, Markaziy Osiyodan yetishib chiqqan mexanikaning rivojlanishiga hissa qo‘shgan buyuk allomalarimizning hayoti va ijodi haqida ma’lumotlar berilishi maqsadga muvofiq. Bunda quyida keltirilgan qo'shimcha materiallardan foydalanish tavsiya etiladi.
|
| |
