|
Reja: Kompyuter ta’minoti faniga kerish. Interfeys tushunchasi
|
| bet | 5/10 | | Sana | 23.09.2024 | | Hajmi | 4,92 Mb. | | #272042 |
Bog'liq 1-ma\'ruza1.2. Mexanik davr
Ana shular bilan bir vaqtda Shikkard, Paskal va Leybnislarning xisoblash mashinalari dunyoga keldi. 1642-yilda fransuz olimi Blez Paskal yaratgan jamlash mashinasi birinchi xisoblash mashinasi deb qabul qilingan(1.2-rasm).
1.2- rasm. Paskalina xisoblash mashinasi
Paskalina (Paskalning xisoblash mashinasi) — 1642-yilda fransuz olimi Blez Paskal (1623-1662) tomonidan ixtiro qilingan mexanik hisoblash mashinasi.
Paskal mexanik hisoblash mashinalarining birinchi ixtirochisi edi. U 19 yoshida mashina ustida ishlay boshlagan, soliq yig‘uvchi va ko‘pincha uzoq va zerikarli hisob-kitoblar bilan shug‘ullanadigan otasining ishini nazorat qilgan.
O‘z vaqtida Paskalina, albatta, juda futuristik ko‘rinishga ega edi: bir nechta vitesli mexanik “quti” edi. O‘n yil davomida Paskal qurilmaning 50 dan ortiq turli xil versiyalarini to‘plashga muvaffaq bo‘ldi. Qo‘shilishi kerak bo‘lgan raqamlar, terish g‘ildiraklarini aylantirish orqali mashinaga kiritildi, ularning har biri 0 dan 9 gacha bo‘linishlar bilan belgilandi.
Paskal mashinasining birinchi nusxalari beshta tishli bo‘lib, bir muncha vaqt o‘tgach, ularning soni oltitaga, birozdan keyin esa sakkiztaga ko‘paydi, bu esa ko‘p xonali raqamlar bilan ishlash imkonini berdi.
G‘ildiraklarning aylanishi faqat bitta yo‘nalishda harakatlanishi mumkin edi, shuning uchun manfiy raqamlar bilan ishlash imkoniyati yo‘q edi. Shunisi e'tiborga loyiqki, Paskal mashinasi ham qo‘shish, ham boshqa operatsiyalarni bajarishga qodir edi, ammo u takroriy qo‘shimchalar uchun juda noqulay protseduradan foydalanishni talab qildi. Ayirish to‘qqizgacha bo‘lgan qo‘shimchalar orqali amalga oshirildi.
Lekin 1623-yilda Shtutgart shaxri arxivida professor V.Shikkard kashf etgan xisoblash mashinasining chizmasi topilgan. Chamasi bu mashina tor doiradagi kishilarga ma’lum bo‘lib, uch qismdan: qo‘shish va ko‘paytirish qurilmasi hamda oraliq natijalarini qayd etish mexanizmidan tuzilgan edi. V.Shikkard qurilmasi bevosita qo‘shish va ayirish amallarini bajargan. Bundan tashqari rus olimlari V. Bunyakovskiy va P.L.Chebishevlar yaratgan qurilma xisoblash texnikasining taraqqiyoti uchun muhim axamiyat kasb etadi.
|
| |
