Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlarini quyidagicha
ifodalash mumkin:
1.Nolinchi avlod – mexanik kompyuterlar (1642-1945 yillar) -
Paskal (1642 yil), Leybnits (1672 yil) va Bebbidjlar (1722 yil)
tomonidan ishlab chiqilgan kompyuterlar.
2.Birinchi avlod – elektron lampalar asosida
qurilgan kompyuterlar
(1945-1955 yillar) – Fon Neyman tamoili asosida qurilgan
kompyuterlar.
3.Ikkinchi avlod – tranzistorlar asosida
qurilgan kompyuterlar
(1955- 1965 yillar).
4.Uchinchi avlod – integral sxemalar asosida qurilgan kompyuterlar
(1965-1980 yillar).
5.To‘rtinchi avlod – katta integral
sxemalar asosida qurilgan
kompyuterlar (1980 yillardan boshlab) – Intel 8080 (8), 8086 (16), 8088
(16), 80486 (32) va Pentium protsessorlari asosida qurilgan
kompyuterlar.
6.Beshinchi avlod – ko‘rinmas kompyuterlar.
Kompyuter
arxitekturasini
yuqorida
keltirilgan
rivojlanish
bosqichlarini
taxlil qilish bilan, zamonaviy kompyuterlarning qanday
qurilganligi va qanday ishlashi haqidagi bilimlarni yanada kengaytirish,
hamda ushbu kompyuterlarda ishlash
malakasini yanada oshirish
mumkin bo‘ladi.
0-avlod, 1940 yillar: Mexanik xisoblagichlar.
Kompyuterning paydo bo'lishi uchun zarur shart-sharoitlar, ehtimol,
qadim zamonlardan beri shakllangan, lekin ko'pincha ko'rib chiqish Blez
Paskalning 1642 yilda yaratgan hisoblash mashinasidan boshlanadi. Bu
mashina faqat qo'shish va ayirish amallarini bajarishi mumkin edi. O'sha
asrning 70-yillarida Gotfrid Vilgelm Leybnits nafaqat qo'shish va
ayirish, balki ko'paytirish va bo'lish uchun ham amallarni bajarishga
qodir mashina qurdi.
Charlz Bebbij —
ingliz matematigi, birinchi avtomatik raqamli
kompyuter ixtirochisi. U zamonaviy
ingliz pochta tizimini yaratib,
dastlabki ishonchli aktuar jadvallar ishlab chiqqan, turli xil spidometrlar
va temir yo‘llarni tozalagich qurilmasini ixtiro qilgan.
