|
RESEARCH AND EDUCATION ISSN: 2181-3191 VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2024Bog'liq 4-laboratoriyaRESEARCH AND EDUCATION ISSN: 2181-3191 VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2024
Scientific Journal Impact Factor 2023: 5.789 http://sjifactor.com/passport.php?id=22258
https://t.me/ResearchEdu_Journal
Multidisciplinary Scientific Journal January, 2024
144
uni koks deb ataydi. Uni oylarga mos keladigan 12 sektorga bo‘lib, yaradorlar,
o‘lganlar soni va boshqalardan iborat rangli segmentlar bilan qoplangan doiraviy
diagrammani yaratadi[12].
Qurilish muhandisi B.Minard grafikaga ishtiyoqi bor edi va nafaqaga chiqqanida
tarixiy ma’lumotlarni tahlil qilishda o‘z mahoratini qo‘lladi. 1859 yilda u "1812-1813
yillardagi Rossiya bilan urushda frantsuz armiyasining yo‘qotishlar xaritasi" ning eng
mashhur grafikini nashr etdi. Minard Bitta diagrammada armiya hajmi, yo‘qotishlar,
geografik joylashuvi va atrof-muhit haroratini bitta tasvirga soib bergan [12].
E. A. Baranova [13] davriy nashrlarda infografikaning kelib chiqishini
Britaniyaning The Daily Courant gazetasi bilan bog‘laydi, u 1702 yilda Ispaniya qiroli
Filipp V ning Kadis ko‘rfaziga tashrifi haqidagi materialni nashr etadi. Monarxning
uchrashadigan joylarini jurnalist geografik xarita bilan aks ettirib beradi.
19-asr boshlarida esa grafika “The Times” gazetasida jinoyat xronikalarining
doimiy tarkibiy qismiga aylanadi. Jinoiy xronika materiallari nafaqat jinoyat sodir
bo‘lgan uyning o‘ymakorligi, balki politsiya versiyalari asosida yaratilgan diagramma
ko‘rinishidagi voqealarni qayta qurish bilan amalga oshirgan. Materialni yaratishda
jurnalist, rassom va o‘ymakorlar ishtirok etgan [11].
Nashriyotchilar ma’lumotlarni taqdim etishda yorqin rasmlar va qisqa
matnlardan foydalanib, yangi yondashuvni qo‘llashni boshladilar. Bunday
materiallarning ko‘rinishi o‘quvchilar tomonidan noaniq qabul qilindi: jamoatchilik
orasida ularni soddalashtirilgan va sayoz jurnalistikaning namunasi deb bilgan
bo‘lsalar, boshqalar ularni original va ixcham deb topdilar [1, 2].
19-asrning o‘rtalarida yangiliklarni vizual tarzda taqdim etadigan jurnalning
yangi turi paydo bo‘ldi. Bu jurnal matnlarning ko‘pligiga odatlangan jurnallarning
ko‘rinishini butunlay o‘zgartirdi. "The Illustrated London News" va "L’Illustration"
jurnallari birinchi bo‘lib ommaviy auditoriyaga yangiliklarni vizualizatsiya qilish
g‘oyasini taqdim etdi[11]. XX asr 30-yillardan boshlab Tasviriy axborot grafikasining
rivojlanishi boshlandi, 1931 yilda britaniyalik Garri Bek London metrosining sxematik
xaritasiga asos slogan[12].
Infografika o‘zining zamonaviy ko‘rinishida 1982 yilda ”USA Today” gazetasi
nashr eta boshlaganida paydo bo‘lgan deb ma’lumot beriladi. Uning birinchi muharriri
Lauri Demo o‘z gazetasini yaratishda quyidagi qoidadan foydalangan: "Agar hikoya
tushunarsiz va tushunish qiyin bo‘lsa, grafikadan foydalanish vaqti keldi" [11]. Ana
shu tamoyil bir necha yildan so‘ng gazetaning mamlakatdagi eng ko‘p o‘qiladigan
beshta nashrdan biriga aylanishining asosiy sabablaridan biri bo‘ldi.
Bir qancha boshqa gazetalar “USA Today” tomonidan belgilangan yo‘ldan
borishdi, jumladan “New Yorker” va “Esquire” nashriyotlari ham o‘z gazeta,
jurnallarida grafikalardan foydalana boshlashdi [12, 14].
|
| |
