|
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
Pdf ko'rish
|
| bet | 112/352 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 44,19 Mb. | | #143802 |
Bog'liq 46-44-PB
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
128
«Chig‘atoy gurunchi»da «Turk dunyosini uyg‘otish yo‘lida jon tikkan adiblar»
iborasini ishlatilishi va nemis olimasi Ingobarg ham Turkiston uyg‘onishi haqidagi
yozganini eslash kifoyadir. Shuningdek, O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimov
jadidlar Uyg‘onish davriga asos solganligini e’tirof etgan holda shunday deydi: «XX
asr boshida, mustamlakachilik zulmiga qaramay, xalqimiz yangi ufqlarga – milliy
va erkinlik sari intilib yashashgan bir davrda buyuk ajdodlarimiz – jadidlar
tomonidan amalga oshirilgan bu ulkan ish, bu harakatni o‘ziga xos ma’naviy jasorat
na’munasi, deb atash mumkin». Haqiqatan ham jadidlar yuqorida ko‘rsatib
o‘tilganligi va musulmon mutaassibligi kuchli bo‘lishiga qaramay jamiyatda tub
madaniy – taraqqiy burilishi yasashga muvaffaq bo‘ldilar. Turkistonda milliy
tafakkur o‘zgardi, millat ijtimoiy g‘aflat uyqusidan uyg‘onib siyosiy va
ma’rifiylashdi. Millat adabiyoti yangilandi, milliy teatr maorif va maktab, matbuot,
madaniy-ma’rifiy uyushma (jamiyat) va siyosiy partiyalar paydo bo‘ldi. Bularning
samarasi ila butunlay yangi, ya’ni jadid madaniyati rivoj topdi. Bu madaniyat hozirgi
zamonaviy madaniyatimizning poydevor toshi bo‘ldi.
Xulosa qilib aytganda birinchidan, Jadidchilik asoschilari ilgari surgan gʻoyalar
xalqni ma’rifatli qilishda dasturi amal boʻlib xizmat qildi va qanchadan-qancha
yoshlar savod chiqardi;
Ikkinchidan,
Jadidchilik harakati siyosiy maʼrifatparvarlikdan jadid
taraqqiyparvarlar firqasi darajasiga koʻtarila oldi va chin maʼnoda ilm fan boʻyicha
yetarli natijalarga erishishdir;
Uchinchidan, Jadidlarimiz har bir ilgari surgan islohatlarida yoshlar ilmi
turganligi va ularning ong-u tafakkurini yetuk qilib tarbiyalashda dunyoviy
bilimlarni oʻrgatishdagi harakatlari zoye ketmadi, ammo Chor Rossiya buni toʻxtab
qoʻyganli bizning yuksalishimizni orqaga surdi. Shuni alohida ta’kidlash joizki
jadidchilik harakati va tarixiy tafakkuri xalqimiz ongiga singib ketdi va hozirgi
davrda ham ularning asarlari orqali koʻplab ilm oʻrganishmoqda.
|
| |
