“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
297
Bir kunlik asalari qurtchasining vazni o‘rtacha 0,75 mg ga teng bo‘lib, uchinchi
kunda uning vazni ancha ortadi va bir kunda 8 marotabaga ko‘payib, o‘rtacha 41,6
mg ni tashkil etadi. Eng yuqori ko‘rsatgich, qurtchalar rivojlanishining oltinchi
kuniga, yani g‘umbaklik davriga o‘tish arafasida to‘g‘ri keladi va uning vazni 154,1
mg ni tashkil etadi. Shundan so‘ng pillaga o‘ralish davriga kirayotganda, uning vazni
har kuni 12,6 mg gacha kamayadi, shu tariqa g‘umbaklar har kuni o‘rtacha 2,5 mg
dan, o‘z vaznini 12-chi kunlik g‘umbaklik davrida o‘zining vazniga nisbatan 30%
vaznini yo‘qotadi. (“Asalarichilik asoslari”, Farg‘ona “Classik”, 2022).
Asalari qurtchalari 3 kundan so‘ng oziqasi tarkibi uglevodlarga boyib,
o‘zgargandan so‘ng, qurtcha tanasiga
glikogen miqdori 1,2 dan 5,5 mg-gacha yoki
tana vazniga nisbatan 15-25% gacha ko‘payadi. Qurtchalik davrining oxirida borib,
bu raqam 30% ni tashkil etadi. Ana shu davrda yog‘ miqdori 0,04 dan 6 mg gacha
yoki tana vazniga nisbatan 9-16% ga oshishi aniqlangan. Glyukoza miqdori ham
o‘zgaruvchan bo‘lib, xususan g‘umbak oldi davrida to‘qimalarni yemirilishi
nitijasida, u gemolimfa tarkibiga o‘tadi. (644-649 b).
Xulosa: Qurtchalarning kislorodga bo‘lgan talabi birinchi kunidan boshlab,
kunsayin oshib boradi va g‘umbaklik davriga borib, ancha kamayadi. Kislorodga
bo‘lgan talab oltinchi kunga borib, eng yuqori darajada bo‘ladi, ya’ni bir soatda-
0,17 ml ni tashkil etadi, pilla to‘qish davrida 0,09 ml miqdorda kamayadi. Lekin
pillaga o‘ralayotgan davrda kislorodga bo‘lgan talab, ancha miqdorda oshadi va
soatiga 0,13 ml ni tashkil etadi. Asalarini katkchalardan chiqayotgan vaqtida,
kislorodga bo‘lgan talabi oshadi va soatiga 0,19 ml ni tashkil etadi.
Qurtchalik davrining hamma bosqichlarida nafas olish koeffitsenti har doim
ham 1 ga teng bo‘ladi. g‘umbaklik davrida doimo yopiq pillaga o‘ralganligi uchun,
bu koeffitsent 1 dan past bo‘ladi.
