Internet do’kon ma’lumotlar bazasining tuzilmasini aniqlab olish uchun dastlab axborotlarni to‘plash va sinflashtirish zarur. Ma’lumotnomadan foydalanib, biz ko‘p takrorlanuvchi axborotlarini sinflashtirib, ma’lumotlar bazasi relyatsion modeliga asoslanamiz. Chunki relyatsion modelda ma’lumotlar bazasi jadvallar va ularning o‘zaro mantiqiy bog‘lanishidan iborat. Ma’lumotlar bazasini tashkil etuvchi jadvallar optimallashtirilib, uning infologik modeli qurilsa, quyidagi rasmdagi chizilma hosil bo‘ladi.
Products (mahsulotlar) jadvalida saqlanadi
Mazkur ma’lumotlar bazasining infologik modelidagi jadvallarni yaratishni kompyuterimizdagi veb serverni ishga tushirishdan boshlaymiz.
Veb server yuklangandan so‘ng mavjud veb brauzerni ochamiz va manzil qatoriga localhost deb yozamiz.
Brauzerga yuklangan veb saxifadan phpMyAdmin yozuviga kiriladi.
Natijada operatsion tizimda joriy bo‘lgan brauzer orqali phpMyAdmin –
ma’lumotlar bazasi bilan ishlovchi veb vosita ishga qo‘shiladi. phpMyAdmin dasturida yangi ma’lumotlar bazasi yaratish yuqoridagi menyu qatoridan Bazi
dannix tanlanib, u yerdagi Sozdat bazu dannix maydoniga yangidan yaratilayotgan MB nomi (shop) kitirladi va Sozdat tugmasi bosiladi.
Natijada oldindan mavjud ma’lumotlar bazasi nomlari ro‘yxatiga biz yaratgan shop
ham paydo bo‘ladi.
Keyingi qadamda shop MBga kiramiz va paydo bo‘lgan Sozdat tablitsu bo‘limiga yaratiladigan jadval nomi (category) va jadvaldagi maydonlar sonini (2) kiritib va OK tugmasini bosamiz.
Natijada uch maydon va uni parametrlarini kiritishga mo‘ljallangan shablon paydo bo‘ladi. Maydon parametrlari qo‘yidagilar: Imya – maydon nomi (lotin grafikasi), Tip – maydonning ma’lumot turi (sonli, matnli va h.k.), Dlina – maydonda saqlanuvchi ma’lumotning maksimal uzunligi, Po umolchaniyu – maydonga qiymat kitirilmasa avtomat qabullaydigan qiymati, Null – maydonni bo‘sh qiymat qabbulashi (ha yoki yo‘q), Indeks – maydon kalit bo‘lishi (kalit maydon odatda
sonli va Primary bo‘ladi), A_I (Auto Increment) – sonli maydonni avtomatik raqamlanishi (xa yoki yo‘q) va boshqa parametrlarni kiritish lozim.
Qizil chiziq bilan belgilangan joylarni to’ldiramiz.
Quyidagi jadvalda category jadvali strukturasi berilgan:
Yaratilgan jadvalning maydonlarini xossalarini ko‘rish, o‘chirish, tahrirlash, kalit maydonga aylantirish kabi ishlar tugmalar orqali amalga oshiriladi. Agar jadvalga yangi maydon kiritish lozim bo‘lsa, qo‘shiladigan
maydonning jadvaldagi joylashuv o‘rni va maydonlar o‘rnini almashtirish quyidagi
tugmalar orqali ishlanadi.
Shuningdek, jadvallarni yaratish uchun SQL kodlarni yozish bo‘limi orqali amalga oshirish mumkin. Misol uchun yuqorida yaratgan category jadvalini quyidagicha SQL kod ni kiritib yaratsa bo’ladi.
Keyingi jadvallar ham shu ko‘rinishda amalga oshiriladi.
customers – xaridorlar jadvali
manufactures – ishlab chiqaruvchilar haqida ma’lumotlar bu jadvalda saqalanadi
orders – barcha xaridlar saqlanadigan jadval
products - mahsulotlar haqida ma’lumotlar saqlanadigan jadval
Biz yuqorida yaratilayotgan internet do’kon uchun muhim bo‘lgan asosiy jadvallarni yaratish va ularning tarkibini keltirib o‘tdik. Natijada shop ma’lumotlar bazasidagi barcha jadvallar quyidagicha ko‘rinishda bo‘ladi.
| 