• Shifrlashning kombinatsiyalangan usullari.
    		•

    S. K. Ganiyev




    Download 7,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet46/249
    Sana20.05.2024
    Hajmi7,8 Mb.
    #246687
    1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   249
     +
    1
    ) = (a • 
    T(i) +
     c)modm •
    9
    bu yerda « va c - o‘zgarmaslar, T(0) - tug‘diruvchi (sabab 
    bo‘luvchi) son sifatida tanlangan dastlabki kattalik.
    Bunday datchikning takrorlanish davri 
    a
    va 
    c
    kattaliklariga 
    bog‘liq. m qiymati odatda 
    2s
    ga teng qilib olinadi, bu yerda 
    s-
    kompyuterdagi so‘zning bitlardagi uzunligi. Shakllantiruvchi son 
    ketma-ketliklarining takrorlanish davri s-toq son va 
    a
    (mod4)=l 
    bo‘lgandagina maksimal bo‘ladi. Bunday generatorlami apparat 
    yoki programm vositalari orqali osongina yaratish mumkin.
    Shifrlashning kombinatsiyalangan usullari.
    Qudratli kom- 
    pyuterlar, tarmoq texnologiyalari va neyronli hisoblashlaming pay­
    do bo‘lishi hozirgacha umuman fosh qilinmaydi deb hisoblangan 
    kriptografik tizimlami obro‘sizlantirilishiga sabab bo‘ldi. Bu esa, 
    o‘z navbatida, yuqori bardoshlikka ega kriptografik tizimlami yara­
    tish ustida ishlashni taqozo etdi. Bunday kriptografik tizimlami 
    yaratish usullaridan biri shifrlash usullarini kombinatsiyalashdir. 
    Quyida eng kam vaqt sarfida kriptobardoshlikni jiddiy oshishini 
    ta’minlovchi shifrlashning kombinatsiyalangan usuli ustida so‘z bo- 
    radi. Shifrlashning ushbu kombinatsiyalangan usuliga binoan ma’lu­
    motlami shifrlash ikki bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bos- 
    qichda ma’lumotlar standart usul (masalan, DES usul) yordamida 
    shifrlansa, ikkinchi bosqichda shifrlangan ma’lumotlar maxsus usul 
    bo‘yicha qayta shifrlanadi. Maxsus usul sifatida ma’lumotlar vek- 
    torini elementlari noldan farqli bo‘lgan son matritsasiga ko‘pay- 
    tirishdan foydalanish mumkin.
    Gammalashni qo‘llashda agar shifr gammasi sifatida raqam- 
    laming takrorlanmaydigan ketma-ketligi ishlatilsa shifrlangan matn- 
    ni fosh etish juda qiyin. Odatda shift gammasi har bir shifrlanuvchi 
    so‘z uchun tasodifiy o‘zgarishi lozim. Agar shifr gammasi shifrlan­
    gan so‘z uzunligidan katta bo‘Isa va dastlabki matnning hech 
    qanday qismi ma’lum bo‘lmasa, shifmi faqat to‘g‘ridan-to‘gri sara- 
    lash orqali fosh etish mumkin. Bunda kriptobardoshlik kalit oicha- 
    mi orqali aniqlanadi. Shifrlashning bu usulidan ko‘pincha himoya 
    tizimining dasturiy amalga oshirilishida foydalaniladi va shifr­
    lashning bu usuliga asoslangan tizimlarda bir sekundda ma’lumot- 
    laming bir necha yuz Kbaytini shifrlash imkoniyati mavjud. Ras-
    81

    shifrovka qilish jarayoni kalit ma’lum bo‘lganida shifr gammasini 
    qayta generatsiyalash va uni shifrlangan ma’lumotlarga singdirish- 
    dan iborat.
    Shifrlangan ma’lumotlar vektorini matritsaga ko‘paytirishni 
    qo‘llashda shifrlangan matn bir bayt uzunlikdagi 

    Download 7,8 Mb.
    1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   249




    Download 7,8 Mb.
    Pdf ko'rish