£ vektorlarga
ajratiladi va har bir vektor kvadrat matritsa
M« ga ko‘paytiriladi va
shifrlangan vektorlar shakllantiriladi:
/;•■«„
Bu usulning asosiy afzalligi sifatida uning ma’lumotlar ishla-
nishining turli jabhalaridagi moslanuvchanligini ko‘rsatish mumkin.
Har bir vektor alohida shifrlanganligi sababli ma’lumotlar blokini
uzatish va dasturlangan ma’lumotlardan ixtiyoriy foydalanish
imkoniyati tug‘iladi. Ushbu usulni apparat yoki dasturiy usulda
amalga oshirish mumkin.
Rasshifrovka qilish jarayonida shifrlangan
f vektorlami
{\ m _i i)
teskari matritsa "
,J ga ko‘paytiriladi.
Kombinatsiyalangan usullarning yuqori samaradorligiga uning
ikkala bosqichini apparat usulda amalga oshirish orqali erishish
mumkin. Ammo bu uskuna xarajatlarining jiddiy oshishiga olib ke
ladi. Dasturiy usulda amalga oshirilishida esa ma’lumotlami shifr
lash va rasshifrovka qilish vaqti oshib ketadi. Shu sababli kombinat
siyalangan usullami apparat-dasturiy usulda, ya’ni usulning bir bos-
qichi apparat usulda, ikkinchi bosqichi dasturiy usulda amalga
oshirilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Nazorat savollari: 1. Shifrlashning monoalfavitli almashtirish usulini tushuntirib
bering.
2. Polialfavitli almashtirish usulining ishlash prinsipi.
3. 0 ‘rin almashtirish usullari qanday amalga oshiriladi?
82
4. Shifrlashning analitik usulini tushuntirib bering.
5. Shifrlashning additiv usuli qanday amalga oshiriladi?
6. Shifrlashning kombinatsiyalangan usulini yoritib bering.
5.2. Simmetrik shifrlash tizimlari Axborotni himoyalashning aksariyat mexanizmlari asosini
shifrlash tashkil etadi.
