www.scientificprogress.uz
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6
465
dan 100 gacha markali boʻladi. Shuning uchun ham uning oʻrnini 20-asr oʻrtalaridan
boshlab portlandsement egallay boshladi. Glinozyomsement glinozyom (alyuminiy
oksidi)ga boy boʻlgan togʻ jinslari — boksit (alyuminiy rudasi), ohak yoki ohaktosh
aralashmasini kuydirish yoʻli bilan olinadi. Kimyoviy tarkibi 40% SaO; 40% A1
2
O
3
;
6— 8% SiO
2
dan iborat. Tez qotishi, mustahkamligining yuqoriligi va mine-rallashgan
suvlarga turgʻunligi bilan ajralib turadi. Markasi 300; 400; 500. Narxi portlandsementga
nisbatan 2,5—3 baravar baland [24-29]. Glinozyomsement katta mustahkamlik talab
etiladigan beton va
temir-beton konstruksiyalarda, dengiz va minerallashgan suvlar
taʼsirida boʻladigan inshootlarda, tezkor yoʻl
va qurilish ishlarida, qish sharoitida
betonlashda qoʻllaniladi. Kengayuvchan S.ning tarkibida glinozyom sementdan tashqari
ohak va gips ham boʻladi; tez qotadi; oʻta mustahkam va suv oʻtkazmas
material
hisoblanadi. Kengayuvchan Sement gidroizolyatsiya ishlarida, choklarni yopish va
taʼmirlash ishlarida qoʻllaniladi. Gidravlik qoʻshimchali portlandsement (baʼzan
"putssolan portlandsement" deb ham yuritiladi) Sement klinkeri (toshqoli)
va nordon
gidravlik qoʻshimchalar (trepel, diatomit, trass, pemza va boshqalar)ni birgalikda
maydalash (kukunlash) yoʻli bilan tayyorlanadi. Gidravlik qoʻshimchalar
aralashma
miqdorining 20—40% ini tashkil etishi mumkin. Bu Sement portlandsementga nisbatan
arzonroq boʻlib, gidrotexnika, vodoprovod va kanalizatsiya inshootlarida qoʻllanadi.
Agressiv suvlar taʼsiriga chidamli. Sement sanoatda 19-asrdan boshlab ishlab
chiqariladi Albata yurtimizda katta bunyodkorlik ishlari
ketmoqda bu bizga sementga
ehtiyojimizni ortiradi yani ko’proq sement import qilishga to’g’ri keladi importni
o’rnini bosish uchun esa o’z zaminimizda ushbu xom ashyoni qazib olib tayyorlashimiz
kerak [30-35].
