• Nanoklasterlər ölçüləri 10 nm -dən kiçik olan hissəci- klərə
  • See discussions, stats, and author profiles for this publication at




    Download 4,11 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet90/100
    Sana03.06.2024
    Hajmi4,11 Mb.
    #259676
    1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   100
    Bog'liq
    Elektrotexnikimateriallar-drsvsaiti20201

    Nanokristallik materiallar
    müftəlif formalı nanoölçülü 
    bloklardan yığılmış kristallik materiallardır. Nanokristallik ma-
    teriallar qeyri-adi xassələrə malikdirlər. Belə ki, bir sıra 
    nanokristallik materiallar eyni zamanda həm möhkəm, həm də 
    plastik olmaqları ilə digər materiallardan fərqlənirlər.
    Bərk 
    cismin kristal quruluşunu atom va ionlar deyil, atomlardan 
    ibarət olan klasterler əmələ gətirir. Təbiətdə elə obyektlərə rast 
    gəlmək olur ki, onlar nanokristal quruluşa malikdir. Belə 
    obyektlərə misal olaraq, 20 üzlü on iki atomlu bor klasterini 
    göstərmək olar.
    Nanoklasterlər
     
    ölçüləri 10 
    nm
    -dən kiçik olan hissəci-
    klərə
     
    deyilir. Nanoklasterlərdə, əsasən, 1000 atom olur. 
    “Klaster” termini elmə ilk dəfə 1964-cü ildə professor F.Kotton 
    tərəfindən gətirilmişdir (ingiliscə “cluster” sözündən götürülüb, 
    “yığım” mənasını verir). Bu terminə çox yerdə rast gəlmək 
    mümkündür, informatikada bununla kompüterin sərt disk-
    lərindəki verilənlər bloku, astronomiyada qravitasiya qüvvələri 
    ilə bir-birinə bağlı olan ulduzlar qrupu, kimyada bir-birinə çox 
    yaxın yerləşmiş atomlar, molekullar, ionlar və bəzi hallarda 
    ultradispers hissəciklər təmsil edilir.
    Nanoklasterlərə aşağıdakılar aiddir:
    ►Molekulyar klasterlər (çoxnüvəli kompleks birləşmələr), 
    adından göründüyü kimi, bu klasterlər əsasən molekull-


    159 
    ardan təşkil olunublar. Bütün bioloji makromolekullar 
    quruluş etibarı ilə molekulyar klasterlərdir;
    ►Liqandsız qaz klasterləri (liqand latınca “ligare” sözündən 
    götürülüb, “birləşdirmək” mənasını verir, yəni liqand hər 
    hansı bir mərkəzlə-akseptorla birləşmiş atom, ion və ya 
    molekuldur): bunlara liqandla stabilləşməyən metallik və 
    qeyri-metallik klasterlər aiddir;
    ►Kolloid klasterləri (kimyəvi reaksiyalar vasitəsilə maye 
    fazada əmələ gələn liofil–hidrofil, yəni suda həll olan, və 
    liofob–hidrofob, suda həll olmayan klasterlər); bunlar, 
    əsasən, yapışqan formada olurlar; 
    ►Matris klasterləri (bir-birindən izolə olunmuş və bərk 
    matris üzərində “becərdilmiş” , “yaradılmış” klasterlər);
    ►Bərk nanoklasterləri (bərk fazada müxtəlif çevrilmələr 
    nəticəsində yaranan klasterlər). 
    Adi suyun tərkibində də hətta nanoklasterlər mövcuddur.
    Bərk cismin kristal quruluşunu atom və ionlar deyil, 
    atomlardan ibarət olan klasterler əmələ gətirir. 

    Download 4,11 Mb.
    1   ...   86   87   88   89   90   91   92   93   ...   100




    Download 4,11 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    See discussions, stats, and author profiles for this publication at

    Download 4,11 Mb.
    Pdf ko'rish