|
Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti
|
| bet | 1/5 | | Sana | 18.06.2023 | | Hajmi | 2.25 Mb. | | #74035 |
Bog'liq Fayzulla Programma injenering Document1, X. K. Aripov, A. M. Abdullaev, N. B. Alimova, DATCHIKLAR, Mustaqil talim (1), 4-kurs kurs ishi mavzulari, ASMAUL HUSNA docx, 01 DJ 2022-2023 ЎЙ 1-курс Физика узб (6), 1683008784, 2 lab 2 variant, 5f6c6380e0c756.48008806 тасвирларини тахрирлаш, Презентация1, Turg, 2-tashabbus doirasida sportning turli yo`nalishlari bo`yicha, KTP farmakognoziya
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA-MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
Matematika fakulteti
Matematik modellashtirish kafedrasi
Xusanov Fayzulla Zoir o’g’li
PROGRAMMA INJINERINGI FANIDAN
“Matematik masalalarni vizuallashtirish. Konus masalasi” mavzusida
KURS ISHI
Tekshirdi: f-m.f.d. Urunbayev E.
SAMARQAND – 2023
Mavzu: Matematik masalalarni vizuallashtirish. Konus masalasi.
Reja:
Kirish.
Vizuallashtirishning hozirgi kundagi ilm-fandagi o’rni.
Vizullashtirish istiqbollari.
Nazariy qism.
Matematik masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari.
Matematik masalalarni vizuallashtirish.
Konus masalasi.
Amaliy qism.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar.
Kirish
Og'zaki til va og'zaki toifalar bo'shliqni qurish, uni talqin qilish yoki u bilan biron bir harakatni amalga oshirish uchun o'ta ibtidoiy vositalarni o'z ichiga oladi. Ushbu maqsad tasvirlar tili va idrok harakatlar tizimi tomonidan amalga oshiriladi, uning yordamida odam atrofdagi voqelikning obrazini yaratadi va unga yo'naltiriladi. Ushbu tizim idrok deb ataladi. Idrok ob'ektning tuzilishi va xususiyatlarining birligini aks ettiruvchi yaxlit tasvir sifatida tavsiflanadi. Vizual idrok etish ob'ektlari - bu kosmos, harakat, shakl, to'qima, rang, yorqinlik va boshqalar toifalarida bo'linishi va tasvirlanishi mumkin bo'lgan atrofdagi dunyoning ob'ektlari, jarayonlari va hodisalari. odam bor.
Vizual idrok asosida yaratilgan tasvirlar so'zlardan ko'ra ko'proq assotsiativ kuchga ega. Ehtimol, shuning uchun ular xotirada mukammal saqlanadi. Bir necha ming rasmni bir marta ko'rgandan keyin ham kuzatuvchilar ularning 90 foizini to'g'ri aniqlay olishadi. Vizual tasvir juda moslashuvchan. Ushbu xususiyat tasvir jihatidan vaziyatni umumlashtirilgan baholashdan tez o'tishda namoyon bo'ladi batafsil tahlil uning elementlari. Tasvirda aks ettirilgan ob'ektlarning har xil harakatlanishi, ularning siljishi, aylanishi, shuningdek ko'payishi, kamayishi, istiqbolli buzilishi va normallashishi mumkin. Vizual tizimning bunday manipulyatsiya qobiliyati vaziyatni to'g'ridan-to'g'ri va teskari nuqtai nazardan taqdim etishga imkon beradi. Tasvirlarni manipulyatsiya qilish va ularni to'ldirish samarali his qilish va vizual fikrlashning eng muhim vositasidir.
Ko'pgina tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, vizual tizimda yangi tasvirning tug'ilishini ta'minlaydigan mexanizmlar mavjud. Ularning yordami bilan, inson dunyoni nafaqat mavjudligini, balki mavjud bo'lgan (yoki bo'lishi mumkin) holatida ham ko'rishga qodir. Bu shuni anglatadiki, vizual tasvirlar zaruriy shart, hatto undan ham ko'proq - aqliy faoliyat vositasi. Ular ramzlar va nutq bilan, odamni o'rab turgan ob'ektiv haqiqat bilan taqqoslaganda to'g'ridan-to'g'ri bog'liqdir. Tasvir nafaqat tafakkur, balki haqiqatning dam olishidir. U, bu haqiqat, ob'ekt haqiqatan ham mavjud bo'lgan shaklda (yoki unga yaqin) yaratilishi mumkin. Ammo ob'ektni, vaziyatni yo'q qilish va uning yangi versiyasi yoki variantlarini qayta tiklash ham mumkin. Haqiqat bilan taqqoslaganda o'zgartirilgan ushbu obraz asosida inson yana ob'ektiv haqiqatga murojaat qiladi va uni o'zida qayta tiklaydi amaliy faoliyat... uning obrazli vakili, tasavvur va tafakkurini rivojlantirmasdan ijodiy fikrlaydigan mutaxassisni tayyorlash mumkin emas. Ushbu masalada sezilarli foyda proektsion sxemalarning universal apparati tomonidan ta'minlanadi. Mekansal tasavvurlarni shakllantirish uchun ishlatiladigan eng muhim proektsion modellashtirish vositalaridan biri bu geometrik talqin. Tafsir ob'ekti - bu chizmalar, diagrammalar, matnlar, diagrammalar va boshqalar kombinatsiyasi ko'rinishidagi grafik modellar, grafik modellar ma'lumotlarning grafik taqdimoti vositalari to'plami ko'rinishida: grafik modellarni tuzish qoidalariga muvofiq foydalaniladigan chiziqlar, belgilar, mnemonik belgilar. Axborotni ushbu shaklda idrok etishda, matnni idrok etishdan kattaroq o'lchovli ish maydonini kiritish kerak. Axborot ob'ektini uning modeli bilan taqqoslaganda aniqlik darajasi simulyatsiya paytida sodir bo'lgan proektsiyalash apparati haqidagi ma'lumotlarning to'liqligiga bog'liq. grafik modellarning mumkin bo'lgan tasniflaridan biri ko'rsatilgan. Piktografik model - ob'ektlar, harakatlar yoki hodisalarni aks ettiruvchi shartli grafik tasvirlar (piktogrammalar) yordamida tuzilgan grafik model. Ideografik model - ideogrammalar yordamida tuzilgan grafik model - tushunchalarni bildiruvchi an'anaviy yozma belgilar.
Axborotni uzatish va assimilyatsiya qilish samaradorligi masalasi butun boshli masalalardan biridir so'nggi o'n yilliklarda... XXI asrning boshlarida dunyodagi asosiy aloqa vositasi bu vizualizatsiya (etkazishning vizual shakli). Eng katta raqam inson (taxminan 80-90%) ma'lumotni ingl. «Vizual tizimning odamlar uchun ustunligi uning eng yuqori darajadagi ekanligi bilan izohlanadi kuchli manba tashqi dunyo haqidagi ma'lumotlar eng katta masofani aniqlash va stereoskopik hissiy funktsiyalarga ega. "
Axborotni uzatishning grafik usulining samaradorligi, dvigatel yoki tovush bilan taqqoslaganda vizual idrok odam uzatgan ma'lumot va uning aqliy qiyofasini yaratishi shu qadar tez sodir bo'ladiki, odam bu jarayonni "oniy" deb qabul qiladi. Bu insonning ma'lumotni idrok etish xususiyatiga asoslanib, bir vaqtda yoki bir vaqtda bo'lish effektini tushuntiradi: axborotni qabul qilish paytida yaratilgan aqliy tasvirlar va uzatilayotgan grafik modellar shakli jihatidan juda o'xshashdir.
Ilmiy vizuallashtirish dasturlari nafaqat maxalliy rejalashtirish masalalarini hal qilishga, balki quyosh portlashlarini vizualashtirish masalalarini hal qilishgacha mo’ljallangan.
Golden Software firmasining Surfer va Grapher, MapViewer dasturlarini alohida ko’rsatish mumkin. Bu dasturlar tekislik va grafiklar hamda rangli kartalar(xaritalar) yaratish uchun mo’ljallangan. Ular DOS va Windows muxitlarida ishlaydi. Rangli grafik va xaritalarni bu dasturlar yordamida ixtiyoriy monitor yoki tashqi qurilmalarga chiqarish mumkin. Surfer paketi z=f(x,y) ko’rinishdagi funksiyalar bilan aniqlanadigan ikki o’lchovli berilganlarga ishlov berish va vizuallashtirishga mo’ljallangan. U tekislikning raqamli modelini ko’radi, yordamchi amallarini bajaradi hamda natijalarni vizuallashtiradi. Grapher dasturi y=f(x) ko’rinishdagi funksiyalarga ishlov berish va grafiklarini yasashga mo’ljallanagan. Unda bir rasmdagi grafiklar soni va grafiklardagi egri chiziqlar soni cheklanmagan. Xar bir egri chiziq 32000 tagacha nuqtadan iborat bo’lishi va bir grafikda xar hil o’lchovli, masshtabli bir nechta koordinata o’qlari bo’lishi mumkin. MapViewer paketi kartalarni kiritish taxrirlash-masshtablarni o’zgartirish, koordinatalarni o’zgartirish hamda kartalar bilan bog’lik raqamli axborotga( masalan- demografik ma’lumotlarga) ishlov berish va grafik ko’rinishda chiqarish imkonini beradi.
Yuqorida keltirilgan vizuallashtirish dasturlaridan tashqari umumiy holda ishlatiladigan quyidagi vizuallashtirish dasturlari ham bor: IRIS Explorer, VIS-5D, PV- Wave, Khronos, Data Visualizer, Data Explorer.
SGIdagi Earth Watch dasturi yordamida Er ob–xavo sharoitining uch o’lchovli tasvirini modellashtirish va ko’rsatish, kosmik suratlar asosida topologik tekisliklarini ko’rish hamda ob-havo ma’lumotlarini bir xafta oldin berish mumkin.
|
| |
