140
1947-yili Hindiston Ittifoqi va Pokiston vujudga keldi.
1947-yili Falastinning arab va yahudiy davlatlariga
boʻlinishi Yaqin Sharqda doimiy tanglik oʻchogʻini vujud-
ga keltirdi.
1949-yil 1-oktyabrda Xitoy Xalq Respublikasi tash
kil topdi.
Portugaliya mustamlakachi imperiyasi 1975-yili quladi.
YODDA TUTING
M
ustaqil taraqqiyot yoʻliga kirgan mamlakatlarda modernizatsiya yoʻlini tanlash
murakkab jarayonga aylandi. Bir qism davlatlar kechagi mustamlakachilarga
ergashishni istamadi va mustaqil modernizatsiya yoʻlini tanladi. Ularning koʻpchili-
gida hali oʻta qoloq ijtimoiy munosabatlar hukmron edi. Ishga yaroqli aholining juda
katta (baʼzi mamlakatlarda 90% gacha) qismi qishloq xoʻjaligida band edi. Texnika
bilan taʼminlanganlik darajasi ham juda past edi. Aholi sonining koʻpligi va jadal
oʻsishi, arzon ishchi kuchi ham modernizatsiya uchun katta yordam bermadi. Shunga
qaramasdan, sobiq mustamlakalarning mustaqillikka erishishi, yarim mustaqil mam-
lakatlarda milliy rejimlarning hokimiyatga kelishi natijasida qoloqlikni yengib oʻtish,
jadal taraqqiyot yoʻlini tanlash gʻoyalari ustuvor gʻoyaga aylandi. Rivojlanayotgan
mamlakatlarning ayrimlari juda katta iqtisodiy yutuqlarga erishdi.
Y
aqin va Oʻrta Sharq hamda Shimoliy Afrika mamlakatlarida islom dini alohida
oʻringa ega. Ushbu mamlakatlar xalqlari tarixida, ularning ijtimoiyiqtisodiy va
siyosiy hayotida islom dini muhim rol oʻynagan. Dastlabki milliyozodlik harakatlari
ham islom bayrogʻi ostida amalga oshirilgan. Shu sababli islom dini bu mamlakat-
lardagi modernizatsiya jarayoniga ham katta taʼsir koʻrsatdi. Aksariyat musulmon
mamlakatlarida modernizatsiya jarayoni diniy urf-odatlarni hisobga olgan holda
amalga oshirilgani uchun aholi tomonidan katta qarshiliklarsiz qabul qilindi va ijobiy
natijalarga olib keldi.
Ayrim islom mamlakatlarida oʻtkazilgan islohotlar jarayonida shu omilni inobatga
olmaslikning oqibatlarini Erondagi modernizatsiya jarayoni yaqqol koʻrsatib berdi.
1979yili anʼanaviy islom qadriyatlariga va hayot tarziga qaytish shiori ostida boshlan-
gan harakat butun mamlakatni qamrab oldi. Shoh
