4. Ish bajarilishining ketma-ketligi:
a) Qism (uzel) chizmalarini va texnik talablarini o’rganing;
b) Oldindan qismlarni guruh va
guruhchalarga ajratib oling;
v) Qog’ozga baza detal va yig’ilgan uzelni chizing.
(2- rasmga qarang);
g) Birinchi variant yig’uv sxemasini tuzing (4-rasmga qarang);
d) Qurilmada taklif etilgan variant to’g’ri ekanligini tekshiring;
e) Aniqlangan variant yig’uv sxemasini tuzing.
j) Hulosalar chiqaring.
Ishni bajarish uslubiyati
Talaba laboratoriya ishiga, o’zi bilan birga formati 12 bo’lgan 2-3 varoq
millimetrli qog’ozdan olib kelishlari maqsadga muvofiq bo’ladi.
3
Talaba ishning nazariy qismi bilan tanishib chiqqanidan so’ng, unga
texnologik sxemasi tuzilishi kerak bo’lgan qismning (uzelning) umumiy ko’rinish
chizmasi beriladi. 3-5 kishidan iborat bo’lgan guruhchaga bitta
chizma berilgan
bo’lishi ham mumkin.
Guruhchadagi har bir talaba mustaqil ravishda birinchi variant bajarilib
bo’lganidan so’ng, variantlarning to’g’riligini tekshirishga o’tadi.
Variantlarning to’g’riligini tekshirish uchun:
a) qismni yig’uv elementlariga
ajrating;
b) yig’ilma birliklarining yig’uv ketma-ketligiga
aniqlik kiriting;
v) uzelni yig’uv ketma-ketligiga aniqlik kiriting;
g) uzelni yig’ing.
Birinchi variantda sezilgan xatoliklarni hisobga olib, talaba yig’uv texnologik
sxemasining oxirgi tugallangan variantini tuzadi.
Qism (uzel):
1. Baza detal –
2. Yig’ilma birliklarning umumiy soni –
3. I - tartibdagi guruhchalarning soni –
4. 2 – tartibdagi guruhchalarning soni –
5. Yakka tartibdagi detllarning soni –
6. Mahkamlovchi detallarning soni –
(Boltlar, vintlar, gaykalar, shaybalar).
7. Qismning texnologikligi bo’yicha mulohaza.
Tekshirish uchun savollar
1. Buyum, qism va detal tushunchalarini izohlang.
2. Buyum qanday yig’ilma birliklarga farqlanadi?
3. Yig’ish jarayonida har bir detalning shartli belgisi qanday?
4. Prof. V.M. Kovan qanday mashina va uning qismlarini yig’ish
uslubini
taklif etgan?
5. Umumiy va qismlar bo’yicha texnologik yig’ish sxemalari qanday
tartibda bajariladi?
6. Mashina va uning qismlari bo’yicha tuzilgan yig’ish
sxemalari nima
uchun kerak?
7. Baza detal deganda qanday detalga tushunamiz?
ADABIYOTLAR
1.
Bazrov.
A.M.
Osnov
texnologii
mashinostoreniya
.-M.:
Mashinostorenie ,2005
2.
Кorsakov V.S.osnovы texnologii mashinostroeniya .-M.,1977
3.
Novikov M.R.Osnovi texnalogii sborki mashin i mexanizmov. –
M.,1982.
4.
Xoliqberdiev T.U.Mashinasozlik texnalogiyasi asoslari. (Ma’ruzalar
matni ) - Toshkent,Tosh DTU, 2002.
