JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/ Volume–28_Issue-4_May_2023
17
va 168 bitli kalit hajmidan foydalanadi, bu DESga
qaraganda yuqori darajadagi
xavfsizlikni ta'minlaydi.
Blok shifrlash shifrlari ma'lumotlarning maxfiyligi, yaxlitligi va haqiqiyligini
ta'minlash uchun mo'ljallangan. Ular bunga almashtirish, almashtirish va diffuziya kabi
turli usullardan foydalanish orqali erishadilar. O'zgartirish
- almashtirish jadvali
yordamida ochiq matnni shifrlangan matn bilan almashtirishni o'z ichiga oladi,
almashtirish esa ochiq matnning bitlarini qayta tartibga solishni o'z ichiga oladi.
Diffuziya ochiq matnning bir bitining ta'sirini shifrlangan matnning ko'p bitlariga
tarqatishni o'z ichiga oladi.
TАDQIQОT MЕTОDОLОGIYАSI VА ЕMPIRIK TАHLIL
Kriptobardoshli shifrlash algoritmlarni ishlab chiqishda uning asosiy qismlaridan
biri chiziqsiz akslantirishdan iborat S-blok muhim hisoblanadi. S-blok Feystel yoki SP
tarmoqqa asoslangan simmetrik shifrlash algoritmlar standartlarida keng qo‘llaniladi
[1,2]. Bardoshli kriptografik algoritmlarni loyihalashda kuchli S-blok ochiq matnning
shifrmatn bo‘ylab yaxshi diffuziyasini ta’minlaydi, bu ochiq matn va shifrlangan matn
o‘rtasidagi munosabatni aniqlashni qiyinlashtiradi. Shifrlash
algoritmlarini ishlab
chiqishda statik va dinamik S-bloklardan foydalaniladi.
Blokli shifrlashning asosiy operatsiyasi nochiziq akslantirish qiymatlari (S-blok)
va chiziqli akslantirish qiymatlari (P-blok) dan iborat bo'lgan almashtirish-o'zgartirish
tarmog'i (SP tarmoq) yoki Feystel tarmog’iga asoslangan shifrlash algoritmlarda
ishlatiladi. S-blok har bir kirish bitlari qiymatini mos keladigan chiqish qiymatga
chiziqsiz
almashtiradi, P-blok esa S- blokldan chiquvchi qiymatlarini chiziqli
akslantirish orqali aralashtirib yuboradi. Mazkur jarayonlarning kombinatsiyasi
kiruvchi ochiqmatn va kalit bitlarini shifrmatn bo’ylab chalkashishini va tarqalishni
ta'minlaydi. Bu esa tajovuzkorlarga shifrlangan matnni tahlil qilishni va
ochiq matnni
tiklashni qiyinlashtiradi.
Bardoshli S-bloklarni loyihalash muammolari.
Blokli shifrlash standartlari uchun bardoshli S-blok loyihalash ilmiy tomonlama
qiyin vazifalardan biri hisoblanadi. Zaif S-bloklar shifrlash algoritmlari uchun
xavfsizlik muammolarini keltirib chiqarishi mumkin. Agar S-blok turli mezonlarga
asoslangan holda ishlab chiqilmagan bo'lsa,
u differentsial kriptoanaliz, chiziqli
kriptotahlil va algebraik kriptotahlil kabi turli xil hujumlarga bardosh bera olmasligi
mumkin.
Shuning uchun, hujumlar va tahlillarga bardoshli S- bloklarni loyihalash
blokli shifrlash algoritmlarining xavfsizligi uchun juda muhimdir. Bardoshli S-
bloklarni ishlab chiqarishda yuzaga keladigan ba'zi muammolar:
Xavfsizlik: S-bloklarni loyihalashda asosiy masala
ularning hujumlarga qarshi
xavfsizligini ta'minlashdir. S-bloklarning differentsial kriptotahlil, chiziqli kriptoanaliz
va qo'pol kuch hujumlari kabi turli xil hujumlarga chidamliligini ta'minlash muhimdir.
Statistik xususiyatlar: S-bloklar chiqishda noaniqliklarga yo'l qo'ymaslik uchun
