vakillariga boshqaravning eng quyi bosqichidagi lavozimlar berilgan. Bu-
larga volost boshliqlari (mingboshilar), qishloq oqsoqollari, ovul boshliqlari,
qozi, biy va ulam ing yordamchilari kirgan.
General-gubematorlik devoni katta vakolatlarga ega boTgan asosiy ijro-
chi organ hisoblangan. Rossiya imperiyasidagi hech bir gubemiyada bunday
katta vakolatga ega boTgan boshqam v organi mavjud boTmagan. Turkiston
oTkasi m a’muriy-hududiy jihatdan viloyatlarga boTinib, ulam i o‘z qoTida
fuqarolik va harbiy hokimiyatni birlashtirgan harbiy gubematorlar boshqar
gan. Viloyatlar uyezdlarga boTinib, ular harbiy zobitlar boshqamvida boTgan.
Uyezdlar uchastkalarga, volostlarga, qishloq va ovullarga boTingan. Uchast-
kalami uchastka pristavlari boshqargan. Rossiya imperiyasi 0 ‘rta Osiyoning
bosib olingan hududlarida o ‘z hukmronligini saqlab qolish, uni mustahkam-
lashni birinchi darajali vazifa hisoblagani uchun dastlab boshqam v sohasida
katta o ‘zgarishlami amalga oshirmagan. Yuqori organlar nazoratida boTgan
mahalliy aholi vakillaridan iborat quyi boshqamv organlari va soliq tizimi
saqlab qolingan. Quyi boshqamvning saqlab qolinishiga asosiy sabab m a
halliy aholining ichki hayotiga dastlabki davrda keskin aralashish va aholi
ning an’anaviy turmush tarziga katta o‘zgartirishlar kiritish salbiy oqibatlami
keltirib chiqarishi mumkin edi. Bundan tashqari yangi bosib olingan yer-
larda hali qarshilik va norozilik harakatlari davom etayotganligi, boshqamv
tizimida faoliyat olib bom vchi odamlar boTmagani, oTka sharoitini toTiq
bilmasliklari dastlabki vaqtda mahalliy aholi vakillarining quyi boshqamv-
da ishtirok etishiga y o ‘1 bergan. Quyi boshqam v tizimining saqlab qolinishi
o ‘lka m a’muriyatiga imperiya manfaatlari uchun xizmat qiladigan, o ‘lkadagi
sharoitlami yaxshi biladigan mahalliy aholi vakillaridan o ‘zlariga eng ishon-
chli bo ‘lgan kishilami topish muammosini k o ‘ndalang qo‘yardi. Uni hal qil-
ishda imperiya hukumati Turkistondagi hukmronlikning dastlabki vaqtidayoq
ishlab chiqilgan saylov tizimi yordam berdi.
Uyezdlar volostlarga, volostlar o ‘troq
aholi yashaydigan hududlarda qishloqlarga,
chorvador aholi yashaydigan hududlarda
esa ovullarga bo‘lindi. Boshqamv tizim i
ning quyi bosqichida
volost boshlig‘i, qish
loq oqsoqoli, ovul boshlig‘i, xalq sudyalari
va ularning yordamchilari, ariq oqsoqoli,
mirob, o
‘
nboshi, ellikboshilar
kabi lavozim-
larda yerlik aholi vakillari ish olib borgan.
1867-yilgi «Nizom» loyihasi asosida
