Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov




Download 6,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/149
Sana21.05.2024
Hajmi6,86 Mb.
#248235
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   149
Bog'liq
d9ab3e9e-cd07-426e-baf5-8296230174ae

X alq o g ‘zak i
ijod iyoti


!
0 ‘zingizni sinang!
0 ‘m irbek laqqi — ... 
G uloyim -
«Q irqqiz» — ... 
D ostonlar
Ilm -fan
XIX asr oxiri — XX asr boshlarida qoraqalpoqlarda 
bir qancha m adrasalar boMib, ulam ing eng kattalari 
Qoraqum eshon va Tosh m adrasalari edi. Qoraqum eshon madrasasi XIX asr 
o ‘rtalarida qurilgan. D astlab u m asjid vazifasini bajargan. Tosh m adrasa esa 
1841-yil MangMt hokim i Xo janiyoz tom onidan qurdirilgan. M adrasada ta ’lim 
ikki bosqichli boMib, birinchi bosqichda arab tili grammatikasi o ‘rganilgan 
bo 4Isa, keyingi bosqichda diniy-huquqiy bilim lar o ‘qitilgan.
XIX asr oxirida qoraqalpoqlarning ilk yozm a asarlari paydo boMa bosh­
ladi. Qoraqalpoq shoirlari Kunxo ja (1799—1880), Otash Olshinboy (1788— 
1875), A jiniyoz (1824—1878) kabilam ing nom lari keng tanildi. U lar bilimdon, 
o ‘z taqdirini xalqi taqdiri bilan bogMagan kishilar edi. M asalan, K unxo‘ja o ‘z 
ijodiyotini ovullam ing oddiy ahliga, ulam ing kundalik m ehnati va turmushi- 
ga bagMshladi. U adolatsiz tartiblam i qattiq qoraladi.
Ajiniyoz Qasiboy o ‘gMi (taxallusi Zevar) M o ‘ynoqdagi eski maktabda, 
so‘ngra Xivadagi Sherg‘ozixon m adrasasida o ‘qigan. Qoraqalpoq ziyolilari 
orasida birinchilardan boMib oxund (o ‘qimishli, ilmli kishi; xalq dostonlari- 
ning mahoratli kuychisi) darajasiga erishgan. 0 ‘zbek, qozoq, turkm an tillarini 
yaxshi bilgan. Shoirning «B o‘zatov» dostonida qoraqalpoq xalqining hayoti,
ayniqsa, ulam ing yurtm a-yurt k o ‘chib yurish ja- 
rayoni bilan bogMiq voqealar katta mahorat bilan 
tasvirlangan. A jiniyoz adabiy m erosidan bizga 
100 ga yaqin she’rlar va dostonlar yetib kelgan. 
U ning she’rlarida vatanparvarlik, insonparvarlik 
g ‘oyalari kuylangan. «Qiz M engesh bilan ayti- 
shuv» dostoni esa xalq orasida m ashhur boMgan. 
U ning hayoti va ijodi haqida qoraqalpoq yozuv- 
chisi K. Sultonov «Ajiniyoz» romanini yozgan.
Berdaq (1827—1900) qoraqalpoqlarning bu- 
yuk shoiridir. U qo‘ngMrot umgMga m ansub 
boMib, O rolbo‘yida tugMlgan. Ovul maktabida, 
so‘ngra Qoraqum eshon m adrasasida o ‘qigan. 20 
yoshidan she’rlar yoza boshlagan va yarim asr 
Berdaq 
davom ida turli m avzularda oManlar to ‘qidi. Ber-
V

Download 6,86 Mb.
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   149




Download 6,86 Mb.
Pdf ko'rish