4
qaratiladi
Strategiya korporativ, biznes
va
funktsional
darajalar
uchun maqsadlarni belgilash
usuli sifatida
I.Ansoff,
1965 y.,
D.Steyner,
1977 y.,
P.Loranj,
1977 y.
Strategiyani ishlab chiqishda
korporativ,
biznes
va
funktsional
maqsadlarni
tashkilotdagi
boshqaruv
jarayonlariga
turli
ta’sir
ko’rsatish
nuqtai nazaridan
farqlash lozim
Strategiya
boshqaruv
qarorlarining
izchil,
muvofiqlashtirilgan
va
integratsiyalashgan tuzilmasi
sifatida
G.Mintsberg,
1987 y.
Strategiyani ishlab chiqishda
asosiy
e’tibor
strategik
maqsadlarga
erishish
samaradorligini
nazorat
qilishga
xizmat
qiluvchi
rejalarni
shakllantirishga
qaratiladi
Strategiya,
tashkilotning
iqtisodiy
va
noiqtisodiy
afzalliklarni aniqlash usuli
sifatida
Umumiy
fikrlar
Strategiya ijtimoiy yo’nalish
kasb etib, korporativ falsafa
va tashkiliy madaniyat nuqtai
nazaridan ko’rib chiqiladi
Strategiya
tashkilotning
asosiy raqobat usutunliklarini
ishlab chiqish usuli sifatida
G.Xamel,
1989 y.
Raqobatbardoshlikning
asosini korxonaning maxsus
qobiliyatlari va ichki resurslar
tashkil etadi
Strategiya
belgilangan
faoliyat
ko’rsatkichlariga
erishish uchun harakatlar va
yondashuvlar majmui sifatida
A.Tompson,
1995 y.
Strategiya bir vaqtning o’zida
ham
faol,
ham
adaptiv
hisoblanadi
Uzoq vaqt davomida “strategiya” mohiyati “resurslarni boshqarish”ni
anglatdi. Ko’pincha, strategiya yuqori boshqaruvning
tashkilotning uzoq
muddatli maqsadlariga erishish uchun uzoq muddatli rejalari deb tushunildi.
Ba’zi mualliflar, “bu biznes rahbarlarining ishlab chiqarish, marketing va
savdo,
daromad va xarajatlar yoki
kapital qo’yilmalarni uzoq muddatli
boshqarish maqsadlaridir” deb izohladilar. “Strategiya” tushunchasi biznes
muhitining murakkabligiga qarab o’zgarib, shakllanib bordi.
Yillar davomida bir qator mualliflarimiz “strategiya” tushunchasining
ta’rifini shakllantirishga harakat qilganlar:
-
“Strategiya-kompaniyaning asosiy
uzoq muddatli maqsad va
vazifalarini belgilash, hamda harakat yo’nalishini rivojlantirish va ushbu
maqsadlarga erishish uchun zarur bo’lgan resurslarni ajratishdir”
(A.Chandler, 1962);
5
-
“Strategiya uzoq muddatli harakat yo’nalishini ishlab chiqish va
kompaniya faoliyati ko’lamini aniqlash bilan bog’liq.
Strategiyaning vazifasi
taktik harakat bilan emas, balki umumiy uzoq muddatli istiqbolni qabul qilish
asosida maksimal barqaror raqobat ustunligini shakllantirishdir” (D.Folkner va
G.Jonson, 1992);
-
“Kompaniyaning strategiyasi - kompaniyaning ichki imkoniyatlari va
tashqi muhit o
’rtasidagi moslikni topishdir” (J.Key, 1999);
-
Maykl Armstrong avalgi yondashuvlarni umumlashtirib, “Strategiya
kompaniyaning o’zini qanday ko’rishni, qayerga intilayotganini va umuman
olganda buni qanday amalga oshirish kerakligi haqidagi yondashuv” deb
hisoblashni taklif qildi (Maykl Armstrong, 2002).
Strategiya korxona va firmalarning uzoq muddatga mo’ljallangan
maqsad va vazifalarga erishilgunga qadar korxonani tashqi bozor muhiti bilan
bog’lash vositasi sifatida ham xizmat qiladi.
Strategiyaga
berilgan
ko’p ta’riflar – korxonalarni bozorda o’z o’rnini
mustahkamlash, korxonaning
o’sish va yuqori raqobat qobiliyatini ta’minlash,
qabul qilingan
me’yorlar, ko’rsatmalar orqali muayyan vaziyatlarda yashab
qolish usullari va faoliyat qoidalari majmui sifatida bir-birini
to’ldirishi mumkin.
Strategiya so’zi ko’p qirrali bo’lganligi sababli, unga aniq ta’rif berish
qiyin. Uning mazmunini quyidagi rasm orqali yoritib o’tamiz.
