10-bob. QISHLOQ XOMALIGI KORXONALARIDA
ASOSIY VOSITALAR HISOBINING XUSUSIYATLARI
10.1.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarida asosiy vositalarning tasnifi,
tavsifi va baholanishi
Qishloq xo‘jaligi korxonalarida asosiy vositalami tasniflash, tavsiflash,
baholash hamda hisobini yuritish xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlari uchun
belgilangan umumiy tartiblarga asoslanadi. Shu bilan birga asosiy
vositalarning o‘ziga xos tarkibi, ulaming maqsadi, ishlatilishi va boshqa
jihatlari ular hisobida ayrim o‘ziga xos xususiyatlar mavjudligidan darak
beradi. Bu xususiyatlar qishloq xo‘jaligi korxonalarida asosiy vositalar
hisobiga o‘zigaxos vazifalami ham yuklaydi.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarida asosiy vositalar hisobining vazifalari
quyidagilar hisoblanadi:
- asosiy vositalami boshqaruv, nazorat, hisob va hisobot talablaridan
kelib chiqib, tegishli guruhlarga ajratish, har bir guruli bo‘yicha unga kiruvchi
asosiy vositalar tarkibini aniq belgilash;
- kirim qilingan asosiy vositalarning boshlang‘ich qiymati, tiklangan
qiymati va qoldiq qiymatini aniq hisob-kitob qilish;
- asosiy vositalar harakatiga doir operatsiyalami to‘g‘ri va o‘z vaqtida
tegishli hujjatlar bilan rasmiylashtirish;
- asosiy vositalar eskirishi, ularga doir keyingi sarflami mazmun va
mohiyatidan kelib chiqib tegishli schotlarda hisobga olish;
- asosiy vositalar holati va harakatini hisob va hisobotda to‘g‘ri aks
ettirish;
- asosiy vositalarning mavjudligi va butligini ta’minlash, samarali
foydalanishni nazorat qilish maqsadida ulami belgilangan muddatlarda
inventarizatsiya qilish;
- yaroqsiz holga kelgan, samara bermaydigan asosiy vositalami o ‘z
vaqtida hisobdan chiqarish va boshqalar.
Qishloq xo‘jaligi korxonalarida barcha asosiy vositalami quyidagi
turlarga ajratish mumkin:
