T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

213750 so in d an (2565000/12), 2-holatda esa 225000 so ‘mdan 
(2700000/12) iborat boiadi.
Hisob-kitoblardan kcTrinib turibdiki, bir maromda amortizatsiya 
(eskirish) hisoblash usuliga ko‘ra avtotransport korxonasida avtobusning 
foydali xizmat muddati oxiriga kelib 1-holatda 17100000 so‘mlik 
boshlang‘ich qiymati toiiq tiklanadi, 900000 so‘mlik qiymati tiklanmasdan 
qoladi. 2-holatda esa avtobusning boshlang‘ich qiymati foydali xizmat 
muddati oxirida to iiq tiklanadi.
ATVlarga bir maromda amortizatsiya (eskirish) hisoblash usuli ayrim 
kamchiliklardan holi emas. Chunonchi, ushbu usulda amortizatsiya 
(eskirish) ATVlar haqiqatda ishlagan yoki ishlamaganligidan qat’i nazar 
hisoblanadi. Ishchi holatda boimagan ATVlarga amortizatsiya (eskirish)ni 
bir maromda hisoblab borish avtotransport korxonalarida bajarilgan ish 
(ko‘rsatilgan xizmat)lar tannarxini oshishiga olib keladi. Shu bois ham, bu 
usul faqat ATVlar foydali xizmatmuddati mobaynidadoimiy holda ishchi 
holatda ushlab turilganda tegishli samarani beradi.
Amortizatsiya (eskirish)ni bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)lar 
hajm iga m utanosib hisoblash usulida 
avtotransport vositalari 
amortizatsiyasi (eskirishi) ulaming bir birlik ish faoliyatiga to‘g‘ri keladigan 
amortizatsiya (eskirish) me‘yorini haqiqatda bajarilgan ish (ko‘rsatilgan 
xizmat)lar hajmiga ko ‘paytirish y o ii bilan topiladi. Bunda bir birlik 
bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat) sifatida turli ko‘rsatkichlar, chunonchi 
1 km, 1 soat, 1 tonna, 1 t/km, 1 kishi/km kabi ko‘rsatkichlar olinishi 
mumkin. Bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)laming ushbu birliklariga to‘g‘ri 
keladigan amortizatsiya (eskirish) me’yorlari quyidagicha topiladi :
-1 km bosilgan masofaga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya (eskirish) 
me’yori ATVning amortizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat muddati 
davrida bosib o‘tilishi oldindan belgilangan jami masofa uzunligiga boiish 
yo ii bilan topiladi;
-1 soatlik ish faoliyatigato‘g‘ri keladigan amortizatsiya (eskirish) me’yori 
ATV ning amortizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat muddati davrida 
ish vaqtining oldindan belgilangan jami soniga boiish yoii bilan topiladi;
-1 tonna tashiladigan yuk hajmiga to‘g ‘ri keladigan amortizatsiya 
(eskirish) me’yori ATVning amortizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat 
muddati davrida tashiladigan yukning oldindan belgilanganjami hajmiga 
boiish yoii bilan topiladi;

-1 t/kmyukaylamnasigato‘g‘ri keladiganamortizatsiya(eskirish)me’yori 
ATVning amortizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat muddati davridayuk 
aylanmasining oldindan belgilanganjami miqdorigabo‘lishyo‘li bilan topiladi;
-1 kishi/km yoMovchi aylanmasigato‘g‘ri keladigan amortizatsiya 
(eskirish) me’yori ATVning amortizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat 
muddati davrida yoMovchi aylanmasining oldindan belgilanganjami 
miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan topiladi.
Ish faoliyati tashilgan yuk hajmiga qarab hisobga olinadigan 
avtotransport vositalari bo‘yicha bajarilgan ish tannarxiga kiritiladigan 
amortizatsiya (eskirish) summasi hisobot davrida haqiqatda tashilgan yuk 
miqdorini 1 tonna tashiladigan yuk hajmiga to‘g‘ri keluvchi amortizatsiya 
(eskirish) me’yorigako‘paytirishyo‘li bilan topiladi.
Misol. 
Aytaylik, yuk tashishga mo ‘Ijallangan KamAz-55102 o ‘zi 
to'kgich (samosval)ning boshlang'ich qiymati 20000000 s o ‘m. 
Tugatish qiymati 1 -holatda 10foiz, ya ’ni 2000000 so ‘m belgilangan, 
2-holatda esa u ko ‘zda tutilmagan. Ushbu ATVyordamida uning 
foydali xizmat muddatida (8 yil) tashiladigan yuk hajmi 100000 
tonna miqdorida belgilangan. Hisobot oyida ATVda tashilgan yuk 
miqdori yo
 
7 
varaqalari va TTNlar bo ‘yicha 1000 tonna.
Yuqoridagi m a’lum otlar asosida KamAz-55102 o ‘zi tortgich 
(samosval) bo‘yicha amortizatsiya quyidagicha hisob-kitob qilinadi.

Download 15,8 Mb.