-§. Bozor iqtisodiyotiga o'tish yo'llari va uning


bet	41/122
Sana	24.05.2024
Hajmi
	#252621

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 122

Bog'liq
T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

• Revolyutsion yol
• Evolyutsion yol

1-§. Bozor iqtisodiyotiga o'tish yo'llari va uning
0 ‘zbekistondagi xususiyatlari
Bozor iqtisodiyotiga o'tish yo'llari
Bir iqtisodiy tizimdan (m a’m uriy-buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiyotdan)
boshqa iqtisodiy tizimga (bozor iqtisodiyotiga) o’tish yo’llari.
• Revolyutsion yo'l
- katta to ’ntarishlar qilishni taqozo
qiladi va bunda «karaxt qilib davolash» usuli keng
qo’llaniladi. Polsha, Chexoslovakiya, Rossiya va boshqa
ay rim m am lakatlar bu yo’lni tanlagan.
• Rivojlangan m am lakatlar yo’li. Bu g ’arbcha model deb
ham atalib, bunda oddiy tovar xo’jaligidan erkin
raqobatga asoslangan bozor iqtisodiyotiga va undan
hozirgi zamon madaniy jihatdan rivojlangan bozor
iqtisodiyotiga o ’tiladi.
• Rivojlanayotgan m am lakatlar yo’li. Bu mustaqil
rivojlanayotgan m am lakatlarning bozor iqtisodiyotiga
o’tish yo’li bo’lib, unda qoloq, an’anaviy iqtisodiyotdan
erkin bozor iqtisodiyotiga o’tiladi.
• Evolyutsion yo'l
- asta-sekinlik bilan revolyusion
to’ntarishlarsiz, bosqichm a-bosqich bozor iqtisodiyotiga
o’tishni ko’zda tutadi. O’zbekiston va boshqa ayrim
sobiq sotsialistik m am lakatlar m azkur yo’lni tanlagan.
• Sobiq sotsialistik m am lakatlar yo’li. Bu yo’lnig
xususiyati, bir-biriga butunlay qaram a-qarshi bo’lgan bir
iqtisodiyotdan boshqasiga, ya’ni m arkazlashtirilgan,
ma’muriy buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiyotdan
hozirgi zamon rivojlangan bozor tizimiga o’tishdan
iborat.
60

«Bizning bozor munosabatlariga o'tish modelimiz respublikaning
ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini, an’analar, urf-odatlar va turmush
tarzini har tomonlama hisobga olishga, tmishdagi iqtisodiyotni bir
yoqlama besnaqay rivojlantirishning muthish me’rosiga barham berishga
asoslanadi»1.
 zbekistonda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishdan kzlanagn
asosiy maqsad.
Ijtimoiy ynaltirilgan barqaror bozor iqtisodiyoti, ochiq
tashqi siyosatga ega bo'lgan demokratik huquqiy
davlatni va fuqarolik jamiyatini barpo etish.
Iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichi butunlay yangi iqtisodiy
tizimning huquqiy negizlarini yaratishga, davlatchilikni shakllantirish va
m ustahkam lashga, eskicha fikrlash tarzlarini ongim izdan chiqarib
tashlashga qaratiladi.
Ikkinchi bosqich bozor tizimlarining shakllanishi tugallanadigan davr
bo'lib, soliq, moliya va pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirismi,
butun tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirishni ko'zda tutadi.2
I.A. Karimov. O 'zbekiston buyuk kelajak sari. T , «  zbekiston», 1998, 101-102-
betlar.
2I.A. Karimov. O 'zbekiston buyuk kelajak sari. T , «O'zbekiston», 1998, 185-331-
betlar.
61

O'tish davrida davlatning o'zi bosh islohatchi bo'lishi.
• Bozor m unosabatlarini bosqichm a-bosqich qaror
toptirish.
• Iq tis o d iy o tn i m a fku ra d a n xoli q ilis h , uning u s tu n lig in i
ta ’ m inlash.
• Bozor m unosabatlariga o'tish bilan bir qatorda aholini
ijtim oiy himoyalash sohasida kuchli chora-tadbirlarni
am alga oshirish.
• Butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga
asoslanm og'i, qonunlarning ustuvorligi ta ’m inlanishi.
• Respublikaning o'ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini
hisobga olgan holda bozor m unosabatlarining negizlarini
sh a k lla n tiris h 1.
• Tatalitar tizim ning og'ir oqibatlarini yengish, tanglikka
barham berish, iqtisodiyotni barqarorlashtirish.

Download

1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 ... 122