|
Maktabgacha yoshdagi (6-7 yosh) bolaning umumiy muhim kompetensiyalari
|
| bet | 5/12 | | Sana | 27.12.2023 | | Hajmi | 53,79 Kb. | | #128686 |
Bog'liq Takomillashgan ilk qadam-fayllar.orgMaktabgacha yoshdagi (6-7 yosh) bolaning umumiy muhim kompetensiyalari.
Kommunikativ kompetensiya – muloqot vositalaridan turli vaziyatlarda foydalana bilish ko‘nikmasi.
Shaxsiy ("Men" konsepsiyasini qurish)
Ijtimoiy kompetensiya – hayotiy vaziyatlarda kattalar va tengdoshlar bilan muloqotda axloq qoidalari va me’yorlariga rioya qilgan holda o‘zini tutish mahorati.
Bilish kompetensiyasi – atrofdagi olamni ongli ravishda idrok qilish va olingan bilim, ko‘nikma, malaka va qadriyatlardan o‘quv va amaliy vazifalarni hal qilish uchun foydalanish.
Davlat o‘quv dasturini tadbiq etishda pedagoglarga yordam tariqasida "Ilk qadam" (takomillashgan) davlat o‘quv dasturiga uslubiy yordam sifatida o‘quv-uslubiy qo‘llanmalar to‘plami taklif etiladi. Toʻplam MTV mutaxassislari tomonidan BMTning Oʻzbekistondagi Xalqaro bolalar jamgʻarmasi (UNICEF) bilan birgalikda ishlab chiqilgan boʻlib, oltita qoʻllanmani oʻz ichiga oladi:
“Takomillashgan ilk qadam” to`plami oltita qo`llanmani o`z ichiga oladi
1.MTT larida ta`lim dasturini ishlab chiqish
2.Shahsga yo`naltirilgan yondashuv asosda ta`lim jarayonini rejalashtirish
3.O`yin orqali ta`lim olish
4.Maktabgacha ta`limda ta`lim jarayonini individuallashtirish alohida ehtiyojli bola inklyuziyasi.
5.Oilalar va mahalliy jamoatchilik bilan hamkorlik;
6.Kuzatish va baholash
"Ilk qadam" (takomillashgan) MTTsining Davlat o'quv dasturiga muvofiq turli yosh guruhlarida quyidagi rivojlantiruvchi markazlarida ish olib borilishi belgilangan: «Til va nutq», «Ilm-fan va tabiat», «Qurish-yasash, konstruksiyalash va matematika», «San'at markazi», «Syujetli-rolli o'yinlar va sahnalashtirish». Guruh bolalari o'z istagiga binoan xohlagan mazkur markazlardan birini tanlab, faoliyat olib borishi mumkin.
MTTda ta’lim va tarbiya jarayonini tashkil etish tamoyillari
Tamoyillar O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim tashkilotlaridan kutilayotgan natijalarni, shuningdek, maktabgacha ta’lim tashkilotlari pedagoglari tomonidan davlat o‘quv dasturini amalga oshirishda ta’minlanishi kerak bo‘lgan rivojlantiruvchi muhitning xususiyatlarini, maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berish va rivojlantirishdagi yondashuvlarni tavsiflaydi.
MTT ta’limva tarbiya jarayonining tamoyillari quyidagilardan iborat:
● Bolalikni o‘ziga xos qadriyat ekanligini tan olish. Bolalik – bu muhim ahamiyatga molik yosh va hayotiy davr. Bolalikning o‘ziga xos xususiyati - bu bolalarning ta’lim olish tajribasi natijasida kattalardan ko‘ra ko‘proq o‘rganish va o‘zgarish qobiliyatiga ega ekanligidir. Bolalik – bu baxtli bolalik huquqi tan olinadigan, bola rivojlanishining muhim bosqichi.
● Bolaning huquqi, individualligi va rivojlanish imkoniyatlarini hisobga olish. Barcha bolalar katta imkoniyat egasi bo‘lib dunyoga keladi va har biri tug‘ma iste’dodga ega. Har bir bola o‘ziga xos individualdir. Barcha bolalar o‘z salomatligi va farovonligini himoya qilish, mustahkamlash, shuningdek, sifatli maktabgacha ta'limdan teng foydalanish huquqiga ega.
● Bolalar, shu jumladan, alohida ehtiyojli bolalar ta'lim jarayonining faol ishtirokchisi sifatida tan olinadi va faoliyat turini tanlash, rejalashtirishda ishtirok etish, bilimga bo‘lgan tabiiy qiziqishlarini qondirish orqali ularning ta’lim olishi va rivojlanishiga hissa qo‘shadi.
● Har bir bolaning har tomonlama rivojlanishi va farovonligini ta'minlash. MT - parvarish, ta'lim va tarbiyadagi uyg‘un jarayondir; u bolaning barcha rivojlanish sohalarida rivojlanishini ta'minlaydi; bu ta’lim va tarbiya jarayonida barcha rivojlanish sohalarining o‘zaro bog‘liqligini, shuningdek, ta’lim olishning turli xil va har tomonlama imkoniyatlari va har bir rivojlanish sohasi bo‘yicha integratsiyanita'minlash zarurligini belgillaydi.
● Bolaning sog‘lig‘ini saqlash, mustahkamlash va xavfsiz muhitni ta'minlash. Bolaning turli ehtiyojlarini, shu jumladan, harakatga bo‘lgan ehtiyojini qondirish;
faol o‘yinlar va kundalik jismoniy mashqlar orqali bolalar o‘zlarining his-tuyg‘ularini, yirik va mayda motorika ko‘nikmalarini rivojlantiradilar; harakatda atrof-olamni o‘rganadilar va turli predmetlarni boshqaradilar; o‘z tanasining ta’sir va imkoniyatlarini farqlay oladilar, unga g‘amxo‘rlik qilishni va sog‘lom turmush tarzini qabul qilishni boshlaydilar.
● O‘yin orqali ta’lim olish va rivojlantirish. O‘yin maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berishda muhim yondashuvdir. O‘yin quvonch keltiradi va bolalarni rag‘batlantiradi, ularga yangi ko‘nikma va bilimlarni o‘rganishga, o‘zini va atrofidagi dunyoni bilishga imkon beradi.
MT bolaning o‘yin huquqini tan oladi, o‘yinning bola uchun muhimligini va uning individual rivojlanishi, ta’lim olishi va farovonligiga ko‘maklashishdagi pedagogik imkoniyatlari tan oladi.
● MTTning oila, mahalla, maktab bilan hamkorligi. Bolaning farovonligi uning oila a’zolari va yaqinlaring MTT ahamiyatini tushunishiga bog‘liq. Ota-onalar va mahalliy hamjamiyat o‘quv dasturida ta’lim va tarbiya jarayoniga qatnashishga jalb qilinganda va o‘z hissasini qo‘shganda bolalar yaxshiroq ta’lim oladilar va rivojlanadilar. Milliy, tarixiy va madaniy an’analar, ma’naviy boyliklarni tan olish va boshqa xalqlar madaniyatiga hurmatda bo‘lish. Bolalarning o‘z milliy madaniyati, tili, an'analarini hurmat bilan e'tirof etilganda ular yaxshiroq ta’lim oladilar va rivojlanadilar. Davlat o‘quv dasturi milliy va mintaqaviy madaniy xususiyatlarni hisobga olgan holda tuziladi. Maktabgacha ta'lim tashkilotida bolaning rivojlanishini qo‘llab-quvvatlash – bu jamoaviy ish bo‘lib, uni amalga oshirishga maktabgacha ta’lim tashkiloti direktori mas’uldir.
Ushbu tamoyillar maktabgacha ta’lim tashkiloti ta’lim va tarbiya jarayonining asosini tashkil etadi, pedagoglarga davlat o‘quv dasturini rejalashtirish va amalga oshirishda, har bir bolaga ta’lim berish va rivojlantirish bo‘yicha pedagogik va amaliy qarorlar qabul qilishda qo‘llanma bo‘lib hisoblanadi. 12 betdan olingan.
Boshqalarni ishontirish orqali o'zini o'zi ishontirish. Bu usulning mohiyati shundaki, siz boshqalarni qanchalik ko'p ishontirsangiz, bu g'oyalarni o'zingiz ham shunchalik yaxshi tushunasiz va o'zingizning ishonchingiz shunchalik mustahkamlanadi.
Ushbu usuldan foydalanganda e'tiqodlarni shakllantirish jarayoni o'ziga xos shaklga ega bo'ladi. Birinchidan, o‘rtoqlarini ishontirish orqali o‘quvchi ular orasida o‘qituvchining olib borayotgan ishlarini qo‘llab-quvvatlaydi, mustahkamlaydi va kengaytiradi. Ikkinchidan, boshqalarni ishontirish orqali u o'z e'tiqodini ham mustahkamlaydi.
Ishontirish usulidan foydalangan holda o'qituvchi bolaning o'ziga xos ta'lim holatini, yoshini, xususiyatlarini, uning sinfda, do'stlar orasidagi shaxslararo muloqot tizimidagi mavqeini, oiladagi ta'lim sharoitlarini, hayotiy tajribasini hisobga olishi kerak. , ma'lum bir masala bo'yicha o'z nuqtai nazarining mavjudligi va shunga qarab, bola bilan o'zaro munosabatlarning taktikasini tuzing.
|
| |
