|
Talabalar mustaqil ishlarni tashkil etishda zamonaviy didaktik vositalardan samarali foydalanishBog'liq 2642-Текст статьи-7632-1-10-20240116Образование и инновационные исследования (2023 год № 7)
ISSN 2181-1717 (E)
165
http://interscience.uz
- o‘quv jarayonini modul asosida tashkil qilish;
- bitta fan va kurs kesimida kreditning qiymatini aniqlash;
- talabalar bilimini reyting asosida aniqlash va baholash;
- talabalarning o‘z shaxsiy o‘quv rejalarini individual tarzda shakllantirishga
imkoniyat yaratish;
- ta’lim jarayonida mustaqil ta’lim olishning ulushini oshirish;
- ta’lim dasturlarining qulayligi va mehnat bozorida mutaxassisga qo‘yiladigan
talabdan kelib chiqib o‘zgarishlarni amalga oshirish;
- talabalarning fanlar va professor-o‘qituvchilarni tanlashi uchun imkoniyatlar
yaratish.
Bundan ko‘rinib turibdiki kompetentli kadrlarni tayyorlashda talabalarning bilim
olishlarida mustaqil ishlarga alohida e’tibor qaratish lozim.
Hozirgi vaqtda talabalarning mustaqil ishlarini tashkil etish bo‘yicha turlicha
yondashuvlar mavjud. Ba’zi tadqiqotchilar mustaqil ishni o‘qituvchilar tomonidan fan
uchun taqdim etilgan mustaqil ish mavzularini talabalar bajarishlari, idrok etishlari va
mustaqil tushunishlari kerak deb bilishadi. Boshqa bir tadqiqotchilar bu hodisaning
mohiyatini faqat tashqi belgilar bilan ochib beradi. Yana birlari esa mustaqil ishni
yangi bilimlarni mustaqil o‘zlashtirish va chuqur egallash, o‘quvchilarning o‘zlari
tomonidan ish ritmini o‘rnatish va qo‘yilgan savollarni o‘rganish uchun vaqt miqdori
kabi asoslar bilan belgilaydilar.
Bundan kelib chiqadiki, mustaqil ishlar nafaqat shaklga ega, balki o‘rganish
vositasi hamdir, shunday ekan talabalar ma’lum yangi bilimlarni va ko‘nikmalarni
shakllantirishlari uchun bir qancha funktsiyalarni bajarishlari lozim: rivojlantiruvchi,
axborot – o‘rgatuvchi, yo‘naltiruvchi va rag‘batlantiruvchi, ta’lim va tadqiqot [3].
Tahlil etilgan dissertatsiyalar va ilmiy-uslubiy ishlar shuni ko‘rsatdiki, oliy ta’lim
muassasalarining o‘quv jarayonida mustaqil ishlarni tashkil qilish uchun turli xil
o‘quv vositalaridan foydalanilgan, lekin uni qayd etish ishlari amalga oshirilmagan
va shuning o‘qitish vositasi sifatida qaralmagan. Ko‘p yillik ta’lim berish tajribasi
shuni ko‘rsatdiki, o‘quv jarayoniga turli didaktik vositasilari qo‘llash orqali talabalar
fanni muvaffaqiyatli o‘zlashtirishlari mumkin, shuningdek, davlat ta’lim standarti
talablariga muvofiq bo‘lajak muhandislarning kompetentsiyalarini shakllantirishga
yordam beradi.
Tahlil etilgan dissertatsiyalar va ilmiy-uslubiy ishlar shuni ko‘rsatdiki, oliy ta’lim
muassasalarining o‘quv jarayonida mustaqil ishlarni tashkil qilish uchun turli xil
o‘quv vositalaridan foydalanilgan, lekin uni qayd etish ishlari amalga oshirilmagan
va shuning o‘qitish vositasi sifatida qaralmagan. Ko‘p yillik ta’lim berish tajribasi
shuni ko‘rsatdiki, o‘quv jarayoniga turli didaktik vositasilari qo‘llash orqali talabalar
fanni muvaffaqiyatli o‘zlashtirishlari mumkin, shuningdek, davlat ta’lim standarti
talablariga muvofiq bo‘lajak muhandislarning kompetentsiyalarini shakllantirishga
yordam beradi.
Talabalarning mustaqil ishlarini bilan bog‘liq muammalarni ko‘plab olimlar
va ilmiy izlanuvchilar tatqiq etishgan,.jumladan, mustaqil ishlarni tashkil etish
masalalarini S.I.Arxangelskiy, M.N. Axmetova, N.V. Bordovskoy, V. Ya.Lyadis,
P.I.Pidkasistoy, A.P. Tryapitsyna ko‘rib chiqishgan bo‘lishsa, talabalar mustaqil
ishlarining “individualligi”ni rivojlantirish shartlari E.H.Voronova, I.A. Ivanov
tadqiqotlarida bayot etilgan bo‘lsa, talabaning ijodiy faoliyatini rivojlantirish
ishlarini S.N. Gayday, V.P. Ushachyova tadqiqotlarida uchratish mumkin, Mustaqil
ish talabalarning individualligini rivojlantirish sharti sifatida olib borilgan ilmiy
tadqiqotlar bilan A.K.Vorstera, I.A.Dubovec, E.V.Ospennikovoy shug‘ullanishgan,
V. Ya. Lyaudis, P.I. Samoylenko, G.V.SHironina va boshqa olimlar talabalarning
mustaqil ishlarini turli o‘quv didaktik vositalar yordamida tashkil etish bo‘yicha
izlanishlar olib borgan, hamda A.E.Jukova, N.V.Smetaninoy, L.V. Turkinoy va
boshqa bir qancha olimlar Mustaqil ish samaradorligini oshirishga bag‘ishlangan
|
| |
