Ta’lim vazirligi d. M. Umarova, M. A. Bo‘ronova logistika

h am m a h su lo t ish lab c h iq a rish d a q o ‘lla n ila d ig a n d e ta lla r 
(ikkilam chi ehtiyoj), h am kelib tushadigan yig‘uv birliklari 
(birlamchi ehtiyoj) to ‘g‘risida gap ketmoqda.
10. l-jadval
Ehtiyot qismlarga boigan brutto va netto 
ehtiyojlarning hisobi (dona)
Ko‘rsatkichIar
Ko‘rsattf cUarning davr bo‘yicha o‘zgarishi
Jami
1
2
3
4
5
6
Ehtiyot qismlarga 
bolgan ehtiyoj
80
40
40
30
40
40
270
Ikkilamchi ehtiyoj
160
120
180
90
120
160
850
Brutto ehtiyoj
240
160
220
120
160
200
1100
Mavjud zaxiralar
450
210
50
0
0
0
450
Netto ehtiyoj
-
-
170
120
160
200
650
10
.
1
-jadvaldan ko‘rinib turibdiki, brutto ehtiyoj birlamchi va 
ikkilamchi ehtiyojlardan kelib chiqqan holda aniqlanadi, Omborda 
450 d o n a m a te ria l m av ju d . N e tto e h tiy o j 650 d o n a d a n
(1100—450) iborat. M a’lum m uddatda netto ehtiyojni aniqlash 
u chun om bordagi zaxiralar, u n i qoniqtirishga zarur bo lgan 
zaxiralar hajmi ayirib tashlanadi. Shunday qilib davrlar bo‘yicha 
quyidagi natijalar kuzatiladi: birinchi davr — netto ehtiyoj mavjud 
emas, chunki ombordagi zaxiralar brutto ehtiyojdan oshib ketgan; 
ik k in ch i davr — n e tto ehtiyoj m avjud em as, davr boshiga 
ombordagi zaxiralar 210 donadan iborat (450-240); uchinchi davr
— m avjud zaxiralar 50 do n ad an (210—260) va netto ehtiyoj 
170 donadan (220—50) iborat.
10.4. Xaridni rejalashtirish
Sotib olib g'am lash logistikasining samarali faoliyatini tashkil 
etish uchun mahsulot ishlab chiqarish uchun qanday materiallar 
kerakligm i aniqlash, rahbar xodim lar va b o ‘lim lar faoliyatini
172

m uvofiqlashtirishni t a ’m inlovchi sotib olib g ‘am lash rejasini 
tuzishni bilish zarur.
Sotib olib g‘am lashni rejalashtirish jarayonida quyidagilarni 
aniqlash kerak:
1
) qanday materiallar talab qilinishini;
2) mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur boMgan material 
miqdori;
3) ularga ehtiyoj paydo boMadigan vaqtni;
4) m ol yetkazib beruvchilam ing imkoniyatlari;
5) korxona omborlarining talab etiladigan maydoni;
6
) sotib olib g‘amlash xarajatlari;
7) korxonaning b a ’zi bir detallarini mustaqil ishlab chiqarish 
imkoniyatlari.
M ehnat vositalari bilan korxonaning ta ’minlash jarayonida ja- 
vob qilinishi lozim boMgan asosiy masalalar a n ’anaviydir va ular 
ta ’m inot mintaqasidan kelib chiqadi:
— nim alarni sotib olish kerak;
— kimdan sotib olinadi;
— qanday shartlar bilan xarid qilinadi.
A n’anaviy masalalarga logistika o ‘zining talablarini ham qo‘- 
shimcha qiladi:
— sotib olib g ‘amlashning qanday qilib ishlab chiqarish va 
sotish bilan bogMash kerak;
— korxona faoliyatini qanday qilib tizimli ravishda m ahsulot 
yetkazib bem vchilar bilan muvofiqlashtirish kerak.
Sotib olib g‘amlash logistikasining masalalari doirasi ushbu 
faoliyatlar doirasida qilinadigan masalalar va bajariladigan ishlaming 
xususiyatlarini belgilaydi.
Xarid logistikasiga oid b o lg a n vazifalar va ishlarni k o ‘rib 
chiqamiz.

Download 8,34 Mb.