5. Mahsulotni yetkazib berishni tashkil qilish

5. Mahsulotni yetkazib berishni tashkil qilish.
M ah su lo tn i yetkazib b erish n i n a zo rat qilishning m u h im
vazifalaridan bid uning sifatini nazorat qilish bo ‘lib, reklamatsiyalar 
va yaroqsiz m ah su lo t m iq d o rin i hisobga olishdir. M ahsulot 
yetkazishni nazorat qilish o ‘z vaqtida yetkaziladigan m ahsulot- 
larning m uddatini kuzatish (m uddatidan ilgari yoki kechikib 
yetkazilishi), talabnom alam i rasm iylashtirish m uddatlarini ku ­
zatish, tran sp o rtd a tashish m u d d atlari, shuningdek, m oddiy 
vositalar zaxiralarining ahvoli nazorat qilinadi.
6. 
Xarid byudjetini tayyorlash. 
X arid qilish faoliyatining 
m uhim qismlaridan biri bo ‘lib iqtisodiy hisob-kitoblar hisoblanadi, 
chunki u yoki bu ishlarning qimmati qandayligini aniq bilish va 
hal qilish lozim. Bunda xarajatlaming quyidagi turlari aniqlanadi:
— m oddiy vositalar, resurslarning asosiy tu rlari b o ‘yicha 
talablam i bajarish xarajatlari;
— yuklarni transportlarda tashish, kuzatib borish va sug‘ur- 
talash xarajatlari;
— yuklarni ishlash xarajatlari;
— mahsulotlarni yetkazib berish yuzasidan shartnoma shait- 
larining bajarilishini nazorat qilish xarajatlari;
— moddiy vositalar resurslarini qabul qilib olish va tekshirish 
xarajatlari;
— imkoniyatli m ahsulot yetkazib beruvchilar haqidagi axborot- 
larni yetkazib berish xarajatlari.
Xarid logistikasining iqtisodiy hisob-kitoblarini o‘tkazish doi- 
rasidagi vazifalarga moddiy vositalar resurslarining tanqisligi uchun 
bo ‘lgan chiqim lar hisobini ham kiritish zarur.
7. Sotib olib 
g‘amlashning 
ishlab chiqarish, sotish, om borlarda 
saqlash, transportlarda tashish ham da m ahsulot yetkazib beruv­
chilar bilan bo ‘ladigan o ‘zaro aloqalarini muvofiqlashtirish.
Bulaming barchasi xarid logistikasining o'ziga xos masalalari 
bo‘lib, yuqorida bayon qilinganidek, xaridning ishlab chiqarish 
va sotish bilan tizimli o ‘zaro bog‘lanishini tashkillashtirish yo‘li 
bilan, shuningdek, m ahsulot yetishtirib bem vchilar bilan rejalash­
tirish, iqtisodiy, texnika va texnologiya sohalarida uzviy aloqalami 
o'm atish bilan hal qilinadi.
175

M oddiy oqim lam i sam arali boshqarishning m uhim sharti 
b o ‘lib, ehtiyojlam i oldindan k o ‘ra bilish hisoblanadi. U larni 
aniqlash uchun quyidagi uslublar qo'llaniladi:
— ishlab chiqarish rejasi va ishlab chiqarilayotgan m ahsulot 
o ‘ziga xos xususiyatlari bilan mos holda olib boriladigan hisobning 
determ inant uslublari;
— hisobning statistik uslublari;
— mutaxassislarning xulosalariga tayangan holda subyektiv 
baholash.
Yuqorida aytib o ‘tilgan usullar klassifikatsiyasi 10.2-rasmda 
ko‘rsatilgan.

Download 8,34 Mb.