5. Mahsulotni yetkazib berishni tashkil qilish.
M ah su lo tn i yetkazib b erish n i n a zo rat
qilishning m u h im
vazifalaridan bid uning sifatini nazorat qilish bo ‘lib, reklamatsiyalar
va yaroqsiz m ah su lo t m iq d o rin i hisobga olishdir. M ahsulot
yetkazishni nazorat qilish o ‘z vaqtida yetkaziladigan m ahsulot-
larning m uddatini kuzatish (m uddatidan
ilgari yoki kechikib
yetkazilishi), talabnom alam i rasm iylashtirish m uddatlarini ku
zatish, tran sp o rtd a tashish m u d d atlari, shuningdek, m oddiy
vositalar zaxiralarining ahvoli nazorat qilinadi.
6.
Xarid byudjetini tayyorlash.
X arid
qilish faoliyatining
m uhim qismlaridan biri bo ‘lib iqtisodiy hisob-kitoblar hisoblanadi,
chunki u yoki bu ishlarning qimmati qandayligini aniq bilish va
hal qilish lozim. Bunda xarajatlaming quyidagi turlari aniqlanadi:
— m oddiy vositalar, resurslarning asosiy tu rlari b o ‘yicha
talablam i bajarish xarajatlari;
— yuklarni
transportlarda tashish, kuzatib borish va sug‘ur-
talash xarajatlari;
— yuklarni ishlash xarajatlari;
— mahsulotlarni yetkazib berish yuzasidan shartnoma shait-
larining bajarilishini
nazorat qilish xarajatlari;
— moddiy vositalar resurslarini qabul qilib olish va tekshirish
xarajatlari;
— imkoniyatli m ahsulot yetkazib beruvchilar haqidagi axborot-
larni yetkazib berish xarajatlari.
Xarid logistikasining iqtisodiy hisob-kitoblarini o‘tkazish doi-
rasidagi vazifalarga moddiy vositalar resurslarining tanqisligi uchun
bo ‘lgan chiqim lar hisobini ham kiritish zarur.
7. Sotib olib
g‘amlashning
ishlab
chiqarish, sotish, om borlarda
saqlash, transportlarda tashish ham da m ahsulot yetkazib beruv
chilar bilan bo ‘ladigan o ‘zaro aloqalarini muvofiqlashtirish.
Bulaming barchasi xarid logistikasining o'ziga xos masalalari
bo‘lib, yuqorida bayon qilinganidek,
xaridning ishlab chiqarish
va sotish bilan tizimli o ‘zaro bog‘lanishini tashkillashtirish yo‘li
bilan, shuningdek, m ahsulot yetishtirib bem vchilar bilan rejalash
tirish, iqtisodiy, texnika va texnologiya sohalarida uzviy aloqalami
o'm atish bilan hal qilinadi.
175
M oddiy oqim lam i sam arali boshqarishning
m uhim sharti
b o ‘lib, ehtiyojlam i oldindan k o ‘ra bilish hisoblanadi. U larni
aniqlash uchun quyidagi uslublar qo'llaniladi:
— ishlab chiqarish rejasi va ishlab chiqarilayotgan m ahsulot
o ‘ziga xos xususiyatlari bilan mos holda olib boriladigan hisobning
determ inant
uslublari;
— hisobning statistik uslublari;
— mutaxassislarning xulosalariga tayangan holda subyektiv
baholash.
Yuqorida aytib o ‘tilgan usullar klassifikatsiyasi 10.2-rasmda
ko‘rsatilgan.
