Ta’lim vazirligi d. M. Umarova, M. A. Bo‘ronova logistika

muhim o ‘rin tutdi. Arizalaming oldindan berilishi kelib tushish- 
lam ing kutilmagan to ‘xtashining salbiy ta ’sirini kamaytiradi. Shu 
bilan birga o ‘zib turish vaqtining haddan tashqari ko‘paytirilishi 
m oddiy zaxiralarning o ‘sishiga olib keladi. Arizaiarni tuzishga 
javobgar b o lg a n ishchilar materiallar keUb tushishining eng kam 
o ‘zib turish vaqtini o ln a tish i zarur, bunda yetkazib beruvchining 
imkoniyatlari va m ateriallar iste’molchisining talablari hisobga 
olinadi.
Arizalar tahlili. 
M ateriallam i ishlatishga beriladigan arizalar 
tah lili m oddiy tex n ik t a ’m in o t xizm ati to m o n id a n , boshqa 
b o lin m alar mutaxassislari bilan birgalikda amalga oshiriladi. Tahlil 
maqsadi — materiallaming har bir turi bo'yicha m inim al xarajat­
lam i ta ’minlashdir. Tadqiqot uslublari b o lib funksional narxli 
tahlil va narxni o ‘rnatish hisoblanadi.
Tahlil jarayonida quyidagi savollarga javob olinishi kerak:
A rzonroq m ateriallar ishlab chiqarish talablarini qoniqtira 
oladimi?
Bu talablar asoslanganmi?
Boshqa turdagi m ateriallar belgilangan talablam i qoniqtira 
oladimi?
Ishlab chiqarilayotgan m ahsulot tuzilishini soddalashtirish 
m umkinmi?
Yetkazib beruvchi iste’m olchi bilan birgalikda ishlab chiqa­
rishda olingan natijalami tahlil qilishda qatnashib turib materiallarga 
qo'yilgan narxlam i kamaytira oladimi?
T a ’m inot xizmati arizalarda ko'rsatilgan m ateriallam i boshqa- 
larga alm ashtirishga haqqi y o ‘q. B o‘lim ishchilarining kelib 
tushayotgan arizaiarni tahlil qilishi va buyurtm alar qiym atini 
kam aytirishga olib kelishi m um kin b o lg a n m ateriallar xarid 
qilishning variantlarini taklif qilishi kerak.
M oddiy-texnik ta ’m inot xizmatiga yetkazib beruvchilam ing 
takliflari va raqobatchilaming narxlari aniq b o lad i. Shu xizmat 
ishchilari konstruktorlik va texnologik b o lim la r bilan birgalikda, 
arzon va sifatli m ateriallam i q o llash asosida mahsulotlarni ishlab 
chiqarish texnologiyalari va tuzilishlarini mustahkamlashtirishga 
olib keladigan texnik va iqtisodiy qarorlar ishlab chiqarishi mumkin.
166

Yetkazib beruvchilarni tanlash. Yetkazib beruvchilami tanlashda 
aso siy m e z o n la r b o ‘lib q u y id a g ila r h iso b la n a d i: y etk az ib
beruvchining ishonchlihgi, kerakli resurslami aytilgan sifatda va 
so‘ralgan m uddatga yetkaza b era olishi, m oddiy resurslam i 
imkomyati boricha arzon narxlarda yetkazib berishi, yetkazib 
beruvchi bilan iste’molchi o'rtasidagi masofa, yetkazib beruvchida 
q o ‘shimcha quw atlarning mavjudligi va hokazo.
Y etkazib b e m v ch ilar va m a te ria llar h aq id a m a ’lu m o tlar 
olishning asosiy manbalari b o ‘lib quyidagilar hisoblanadi: shaxsan 
sotuvchining o ‘zi bilan aloqalar; reklama nashriyotlari, kataloglar 
va p ro sp ek tlard a beriladigan m ah su lo tn in g tu zilish i h aq id a 
m a’lumotlar; korxonalarga tashriflar va m ahsulot yetkazib berish 
am aliy o tin i o ‘rg an ish ; b a n k lar, savdo u y u sh m alari, daviat 
muassasalaridan olmadigan m a’lum otlar va hokazo.
Barcha manbalarni o ‘rganish natijasida m ustahkam nomga ega 
bo'lgan yetkazib bem vchilar ro‘yxati tuziladi. Keyin m ateriallar 
narxi va yetkazib berish m uddatlari nuqtayi nazaridan eng qulay 
sharoitlam i takhf etayotganlari tanlab oUnadi. Yirik buyurtm alarni 
ikkita va undan ko‘p yetkazib bem vchilar o ‘rtasida b o lib berish 
m aqsadga muvofiq b o ‘ladi, bu asosiy yetkazib bem vchining 
raqobatdoshliligini tekshirish va kutilm agan hollardan o ‘zini 
himoyalash imkonini beradi.

Download 8,34 Mb.