5.5. Ta’minot va ishlab chiqarish manbalarini global
joylashtirish strategiyasi
Global logistika tushunchasi. Global logistika — bu xalqaro
savdoda materiallar oqimini boshqarishning o‘zaro bog‘liq vazifalar
majmuyi. Global logistika davlatlararo qo‘llab-quwatlanadigan
shartnoma, kelishuv, umumiy rejalar shaklida mehnat taqsimoti,
sherikchilik va kooperatsiyalashtirish asosida jahonning turli mam-
lakatlarining biznes-tuzilmalarini biriktiradigan turg‘un makro
logistik tizimini tashkil etish bo‘yicha strategiya va taktikani ishlab
chiqishni nazarda tutadi.
«Global logistika» atamasi jahon iqtisodiyotining
rivojlanishga
moyilligini aks ettiradi. Unga alohida mamlakat va hududlarda
ixtisoslashtirilgan tadbirkorlik faoliyatidan o‘ta tashkillashtirilgan
jahon bozor xo'jaligi tomon harakatlanishi xos.
Global logistikaning asosiy vazifalari — makrohududiy xo‘jalik
tuzilmalar darajasida materiallar oqimini shakllantirish,
boshqarish
va muvofiqlashtirish.
Globallashtirishning harakatlantiruvchi kuchlari.
Logistik
menejment sohasida uni zamonaviy globallashtirishda harakat
lantiruvchi kuchlar quyidagilar:
• yangi bozorlarga chiqish, o‘z mamlakatlaridan tashqaridagi
arzon xomashyo manbalari va mehnat resurslari hisobiga
o'sishning
yangi zaxiralarini izlash;
• global logistik tizimda integratsiyaning asosi bo‘lgan keng
xalqaro mehnat taqsimoti va zamonaviy axborot-kompyuter
texnologiyalariga ega ko‘p sonli kompaniyalar tashkil etilishi
ham da rivojlangan global infrastrukturaga ega xalqaro
logistik vositachilaming paydo b o lish i (transport-ekspe-
ditorlik
kompaniyalari, ekspert operatsiyalarini boshqaruvchi
kompaniyalar, tashqi savdo kompaniyalari);
• savdo va iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish yo‘lida savdo,
bojxona. transport va moliyaviy to ‘siqlarni olib tashlash
uchun amalga oshirilayotgan ishlar. Bu amallar kapital, tovar
va axborotlarning milUy chegaralardan o ‘tishini
yengil-
lashtiradi.
83
Shu bilan birga global logistikani rivojlantirish yolida sabablari
turlicha bo'lgan to ‘siqlar ko‘p, shu jumladan siyosiy tizimdagi
farq, mamlakatlarning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish darajasi bir
хД bo‘lmagani. Masalan, bunday to'siqlar YeS va sharqiy Yevropa
mamlakatlari o‘rtasida, YeS va Rossiya o‘rtasida mavjud.
Bunda moliyaviy to'siqlar ham o‘rin tutgan. Ular davlatning
soliq,
boj va savdo siyosati, kapital kiritilishidagi cheklovlar bilan
bog‘liq.