Tarmoq administratorligi 1-dars

Tarmoq haqida umumiy tushunchalar,
Tarmoq turlari, tarmoq topologiyalari.
Tarmoq - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalarni bog'lanishidan hosil bo'ladigan aloqadir.
Sodda tarmoq qurish uchun bizga nimalar kerak bo’ladi?
1. Ikkita kompyuter;
2. Patch-cord (kabel).
TARMOQ TURLARI

LAN (Local Area Network) – 10 tadan 100 gacha foydalanuvchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 100 metrgacha.
MAN (Metropolitan Area Network) – shahar qamrovidagi tarmoq. 1000 metr masofani o'zida qamrab oladi va o'zida 1000 ta foydalanuvchilarni o'ziga birlashtiradi.
WAN (Wide Area Network) – global kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Million abonentlarni o'zida birlashtiradi (Internet).
TARMOQ KOMPONENTALARI

1. Qurilma:
a) Oxirgi qurilmalar (kompyuter, telefon, printer, faks va h.k);
b) Oraliq qurilmalari (router, switch, hub va h.k);
TARMOQ TOPOLOGIYALARI

Kompyuter tарmоg’i topologiyasi - deganda tarmoq kompyuterlarini bir-biriga nisbatan fizik joylashtirish va ularni aloqa liniyalari bilan ulashi tushiniladi.
Tarmoqning uchta asosiy topologiyalari mavjud:
• shina (bus), bunda hamma kompyuterlar bir aloqa liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vaqtda hamma qolgan kompyuterlarga uzatiladi;
• Yulduz (star), bunda bitta markaziy kompyuterga chetda qolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri o‘zining alohida aloqa liniyalaridan foydalanadi;
• Halqa (ring), bunda har bir kompyuter axborotni har doim faqat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni esa faqat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halqa” bo‘lib birlashgan.
TARMOQ VOSITALARI (ulanish usuli)
a) UTP kabel
b) Optik kabel:
1.bir modali – magistralda ishlatiladi;
2.ko'p modali – lokal tarmoqda ishlatiladi;
c) Simsiz aloqa (wi-fi, bluetooth va h.k).

Patch Kord

Cable tester

Bu qurulma orqali biz patch kordni to’g’ri qildikmi yoki yoqmi shuni tekshirib olamiz

Agar bu qurilmani 8 ta chirog;I ham ketmaket yonsa deman biz ishni muvaffaqiyatli bajargan bolamiz.

Aks holda esa yoq!

OSI MODEL

Tarmoqni ishlashi uchun bizga OSI modeli va TCP/IP protokollar steki zarur hisoblanadi. OSI (Open System Interconnection) modeli 7ta pog'onadan iborat va har bir pog'ona paket (ma'lumot uzatishning bir turi hisoblanadi) hosil qilishda o'z belgisini qo'yib boradi. Ya'ni bunda agar ma'lumot biror qurilmadan chiqib ketishdan oldin 7-pog'onadan boshlab pastki pog'onaga tushib borib paket ko'rinishiga keladi va uzatiladi. Ikkinchi kompyuter uni qabul qilib olgandan so'ng esa 1-pog'onadan boshlab yuqoriga qarab chiqib boradi va ma'lumot ko'rinishiga keladi. Bunda agar qaysidir pog'onada xatolik bo'lsa, paket qaytadan so'raladi yoki so'rov bekor qilinadi
OSI modelni toliqroq organish tavsiya qilinadi va yuqidagi havolada toliq ma’lumot olasiz: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C_OSI

Download 3.68 Mb.

Tarmoq administratorligi 1-dars