305
1) faqat shifrlangan matn ma’lum (ciphertext only attack);
2) shifrlangan va shifrlanmagan matnlar ma’lum (known plaintext
attack);
3)
(pt,E
k
(pt)) juftlikni
aniqlash imkoniyati mavjud va bu erda
pt –
kriptoanalitik tomonidan tanlanadi (chosen plaintext attack).
Axborotlarni kriptografik himoya qilishda, ya’ni axborotlarni ochiq
va yopiq usullarda kriptografik shifrlashning turli algoritmlari mavjud
bo‘lib, ularning asosini matematika fanining turli sohalarida ishlab
chiqilgan mexanizmlar tashkil qiladi. Quyidagi 6.2.1-jadvalda ana
shunday algoritmlarning ayrimlarini
va ularning matematik asosi
keltirilgan.
6.2.1-jadval
Shifrlash
algoritmi
Algoritmning matematik asosi
GOST-
28147-89
Sanoq sistemalari, bo‘lish munosabatlari, darajaga ko‘tarish,
ikkilik sanoq sistemasida amallar bajarish, mulohazalar
algebrasi, munosabatlar, o‘rin
almashtirishlar, sonlar
nazariyasi
Ryukzak
Vektorlar algebrasi, qoldiqli bo’lish amali, gruppa, halqa,
maydon, ikkilik sanoq sistemasi,
mulohazalar algebrasi,
munosabatlar, o‘rin almashtirishlar, sonlar nazariyasi
El-Gamal
Tub sonlar,
logarifm, qoldiqlar nazariyasi, modul bo‘yicha
ko‘paytirish
DES
Sanoq sistemalari, akslantirishlar, o‘rin almashtirishlar,
mulohazalar algebrasi, munosabatlar, o‘rin almashtirishlar,
sonlar nazariyasi
RIJNDAEL Sanoq sistemalari, bo‘lish munosabatlari, darajaga ko‘tarish,
ikkilik sanoq sistemasida amallar bajarish, mulohazalar
algebrasi,
RSA
Tenglamalar yechimlarining mavjudligi. Bo‘lish munosabatlari,
tub sonlar, tub ko‘paytuvchilarga
ajratish, xalqa, mulohazalar
algebrasi,
munosabatlar,
o‘rin
almashtirishlar,
sonlar
nazariyasi.
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, axborotlarni kriptografik usul bilan
himoya qilish uchun algebraning mulohazalar algebrasi, munosabatlar,
o‘rin almashtirishlar, sonlar nazariyasiga oid va boshqa ma’lumotlaridan
keng foydalaniladi.
