I
BOB.
AXBOROT
-
KOMMUNIKATSIYA
TEXNOLOGIYALARI
§ 1.1. “Tarmoq texnologiyalari” fani haqida tushuncha
1.1.1. Axborot – kommunikatsiya texnologiyalari
Axborot tizimlari va texnologiyalari yildan-yilga inson faoliyatining
turli sohalarida yanada keng qo`llanilib borilmoqda. Ularni yaratish,
ishga tushirish va keng qo`llashdan maqsad – jamiyat va inson butun
hayot faoliyatini axborotlashtirish borasidagi muammolarini hal etishdir.
Jamiyatni axborotlashtirish deganda inson faoliyatining barcha ijtimoiy
ahamiyatga ega bo`lgan sohalarda boyitilgan bilimlar, ishonchli
axborotlar bilan to`liq va o`z vaqtida foydalanishni taʻminlashga
qaratilgan kompleks chora - tadbirlarni hamma joylarda tadbiq etish
tushuniladi. Bundan shu narsa nazarda tutilmoqdaki, zamonaviy axborot
tizimlari va texnologiyalarini hamma joyga tadbiq etish qabul qilinajak
qarorlar samarasini oshiradi. Bu faqat milliy iqtisod rivojlanishining
iqtisodiy ko`rsatkichlari o`sishinigina emas, balki ayni paytda ishlab
chiqarishni rivojlantirish, yangi ish joylarini tashkil etish, aholining
turmush
darajasini
oshirish,
atrof-muhitni
muhofaza
qilishga
yo`naltirilgan fundamental va amaliy fanlarda sifatli ilmiy yutuqlarga
erishishni ham taʻminlaydi.
Axborotlashgan jamiyat – jamiyatning ko’pchilik a'zolari axborot,
ayniqsa, uning oliy shakli bo’lmish bilimlarni ishlab chiqarish, saqlash,
qayta ishlash va amalga oshirish bilan band bo’lgan jamiyatdir.
Respublikamizda axborot – kommunikatsiya texnologiyalari
vositalaridan foydalanish, ularni joriy etishni huquqiy - me'yoriy
asoslash
hamda
davlatimizning
axborot
–
kommunikatsiya
texnologiyalari sohasida olib borayotgan siyosati shu vaqtga qadar qabul
qilingan qonun, qaror va farmonlarda o’z aksini topgan. Jumladan,
“Aloqa to’g’risida” (1992 y.), “Telekommunikasiyalar to’g’risida”
(1999 y.) “Axborotlashtirish to‘g‘risida” (2003y.), “Elektron hujjat
aylanish to’g’risida” (2004 y.), “Elektron hukumat to‘g‘risida” (2015 y.)
Qonunlari,
O‘zbekiston
respublikasi
Prezidentining
“Kompyuterlashtirishni
yanada
rivojlantirish
va
axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida” 2002 yil 30
maydagi
PF-3080-son
Farmoni, “Axborot – kommunikatsiya
texnologiyalarini yanada rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar
to‘g‘risida” 2005 yil 8 iyuldagi PQ-117 son Qarori, “Zamonaviy
6
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yanada joriy etish va
rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2012 yil 21 martdagi PQ-
1730-sonli Qarori va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining
07.03.2018
yildagi
185-son
“Aloqa,
axborotlashtirish
va
telekommunikatsiya xizmatlari sifatini yanada yaxshilashga doir chora-
tadbirlar to‘g‘risida”gi va 10.08.2018 yildagi 645-son “Qishloq xo‘jaligi
korxonalari
faoliyatiga
zamonaviy
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini keng joriy qilish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi
Qarorilari jamiyatimizda axborot-kommunikatsiya sohalariga katta
e’tibor berilayotganligidan dalolatdir. AKTni rivojlantirmasdan turib
istalgan mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlantirishga erishib
bo‘lmaydi. AKTning rivojlanish sur'atlari, birinchi navbatda taalluqli
infratuzilmani barpo etish va undan foydalanish uchun zarur shart-
sharoitlarni yaratishga bog‘liq. Xo‘jalik yurituvchi sub'ektlar bilan
AKTning ish samaradorligini oshirishdagi juda katta imkoniyatlarini
tushuntirish bo‘yicha ko‘p ish olib borish zarur. Davlat organlarini
zamonaviy axborot texnologiyalari va vositalari bilan ta'minlash
masalasi dolzarb bo‘lib qolmoqda. Elektron hujjat aylanishi tizimlarini
yanada faolroq joriy etish lozim. Davlat xodimlarining axborot
texnologiyalar bo‘yicha bilim saviyasi va kasb ko‘nikmalarini oshirish
bo‘yicha muntazam ravishda ish olib borish kerak.
XXI asrga kelib insoniyat tarixida ilk bor sanoati rivojlangan
mamlakatlar ishlab chiqarishida axborot ish quroliga aylandi. Moddiy
ishlab chiqarish sohasidan mehnat resurslarining og`ishmay axborotlar
sohasiga o`tib borishi tendentsiyasi tabora yaqqol sezilmoqda. Buning
asosiy sababi shundaki, ishlab chiqarish surʻati o`sishi va rivojlanishi
jarayonida qarorlar qabul qilish hamda boshqarish uchun zarur bo`lgan
axborot hajmi oshib borayapti. Bu o`sish avvalo, iqtisodiy, texnik, ilmiy,
texnologik va ijtimoiy tizimlar va jarayonlarda namoyon bo`lmoqda.
Globallashuv,
axborot-kommunikatsiya
taraqqiyoti
axborot
almashish jarayoni yanada tezlashtirishga xizmat qilayotir. Bugungi
kunda maktab o'quvchisi, hatto bog'cha bolasi qo'lida ham mobil telefon
borligi hech kimni ajablantirmay qo'ydi. Uyali aloqa vositalari, planshet,
kompyuter texnologiyalari, internetning imkoniyatlari had-hududsiz
ekanligi hammaga ayon. Kundalik turmushimizda oddiy voqelikka
aylangan ana shunday zamonaviy texnologiyalar imkoniyatlaridan
jamiyatimizning barcha a'zolari, jumladan, jismoniy va yuridik shaxslar
unumli foydalanishga intilmoqda.
7
Axborot
–
kommunikatsiya
texnologiyalarining
asosiy
tushunchalari haqida maʻlumot beramiz.
|
