• Faks-servis – tarmoq faks serviridan foydalanib, foydalanuvchiga faksimal aloqa orqali xabarlar joʻnatish imkonini beradi. − Elektron tarjimon
  • Tarmoq texnologiyalari




    Download 7,35 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet129/243
    Sana31.05.2024
    Hajmi7,35 Mb.
    #258127
    1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   243
    Bog'liq
    Begbutayev A Yusupov RUquv qollanma tarmoq texnologiyalari Kitob

    Elektron pochta (E-mail)
    - eng koʻp tarqalgan internet xizmati 
    boʻlib, istagan tarmoq abonentini pochta xabarlari bilan oʻzaro 
    muloqotda boʻlib turishini taminlaydi. Elektron pochtaning harakterli 


    178 
    xususiyatlari shuki, xabar manzilatga bir necha minut davomida yetib 
    boradi.

    Whais
    - internetning manzil kitobi. Uning yordami bilan abonet 
    oʻzoqdagi kompyuterga va foydalanuvchilarga tegishli axborotlarni 
    olishi mumkin.
    Yuqorida keltirilgan tarmoqdagi abonentlararo axborot almashuvi 
    xizmatlaridan tashqari, internet baʻzi bir oʻziga xos xizmat turlarini ham 
    taqdim qilishi mumkin, masalan:

    Faks-servis 
    – tarmoq faks serviridan foydalanib, foydalanuvchiga 
    faksimal aloqa orqali xabarlar joʻnatish imkonini beradi.

    Elektron tarjimon
    – oʻziga yuborilgan matnni bir tildan ikkinchi 
    tilga tarjima qilib beradi. Unda elektron tarjimonga murojaat etish 
    elektron pochta orqali amalga oshiriladi.

    S
    hlyuzlar
    - abonentga TCP/IP protokollari bilan ishlamaydigan 
    tarmoqda xabarlarni joʻnatish imkonini beradi.
    Ikkinchi darajali xizmatlarga, ayniqsa axborotlarni qidirish va 
    tarmoq maʻlumotlar bazasi informasion zaxiralardan foydalanish 
    sistemalariga quyidagilar kiradi: 

    Gopher
    - kalit soʻz va jumlalar boʻyicha axborotlarni topishga 
    yordam beruvchi Internet tarmogʻidagi eng koʻp tarqalgan axborot 
    qidiruv vositasi. Copher-servirida axborotlarni koʻrib chiqish xuddi 
    windows ilovasidagi menyu yoki fayl sistemasi katalogi (papka)ning 
    «daraxti» kabi koʻrinishdagi menyu yordami bilan tashkil qilinadi. 
    Yuqori darajali menyu yirik mavzu nomlaridan tashkil topgan, masalan: 
    iqtisodiyot, madaniyat, medisina, sport va b.q. Keyingi daraja menyulari 
    tanlab olingan oldingi daraja menyu elementlarini boʻlaklar (detallar) 
    ajratadi. Daraxt boʻyicha pastga siljitishning oxirgi punkti hujjat 
    hisoblanadi, xuddi katalog daraxtining oxirgi elementi (fayl) kabi. 

    WAIS – Copherga nisbatan yana kuchliroq axborot qidiruv 
    vositasi. U kalit soʻzlar qidiruvini barcha matnli hujjatlarda amalga 
    oshiradi. Rasmiy talablar WAISda ixchamlashgan ingliz tilida 
    yuboriladi. Bu logika algebrasi tiliga qaraganda ancha yengil 
    hisoblanadi. Shuning uchun WAIS noprofessional foydalanuvchilar 
    eʻtiborini oʻziga koʻproq jalb etadi. 
    Internetda eng ommabop va bir meʻyorda rivojlangan xizmat 
    turlaridan biri World Wide Web (WWW)dir. U tadqiqot axborotlari 
    almashuvi uchun ilgaridan oʻylab topilgan. Hozir esa, koʻpchilik 
    odamlar kundalik hayotining bir qismiga aylanib qoldi. WWW-bu yer 
    sharining istagan nuqtasida saqlanishi mumkin boʻlgan butunlay boshqa 


    179 
    sayt yoki kompyutyerdagi matnning xohlagan boshqa joyiga havola 
    qilinadigan belgilash soʻzlari (buyruqlari) oʻrnatilgan global giper matn 
    sistemasi. Gipermatn gʻoyasining mazmuni shundaki, tarmoqdagi 
    informasion zaxiralarga gipermatn modelini yaratishdagi relyasion 
    yondashishdan foydalanish va uni maksimal oddiy usul bilan bajarish. 
    Bu gʻoyani amalga oshirishda toʻrtta asosiy vosita ishlab chiqilgan:

    HTML hujjatlarning gipermatn belgilash tili.

    URL (Universal Resource Locator) manzillashning unvercal 
    usuli.

    HTTP gipermatn axborotlari bilan almashish protokoli. (HTTP–
    Hyper Text Transfer Protocol). 

    SSI (Common Getaway Interface) shlyuzlarining universal 
    interfeysi. 
    Bu vositalar kitobning navbatdagi boʻlimlarida koʻrib chiqiladi.
    Kelajakda internet xizmatlari taqdim qilishi tizimida sifatli 
    evolyusion oʻzgarishlar boʻladi. Ular asosan, odamlar va jamiyatning 
    extiyojlarini har tomonlama qondirishga qaratilgan boʻladi. Kelajakda 
    internet xizmatlari xuddi instrument (asbob) kabi faol xizmat qiladi. 
    Qarorlar qabul qilish va oʻqitishni tashkil etish, odamlar oʻrtasidagi 
    muloqot va hamkorlik, XXI asr telefoni, marketing, biznes, dam olish va 
    boshqalar. 
    Barcha xizmatdagi foydalanuvchilarni qiziqtiradigan jihatalar 
    tezkorlik; arzon global aloqa; muloqot va axborot almashuvidagi 
    qulaylik; kira olinadigan dasturlar, ajoyib tarmoq zaxiralari va 
    boshqalar. Ular global tarmoqni oʻzlarining xususiy intellektual 
    imkoniyatlariga qoʻshimchadek qaraydilar.
    Hozirgi vaqtda axborot asri boshlanajagi, unga boʻladigan talab va 
    talabgorlar sonining toʻxtovsiz oshib borajagini hamma anglamoqda. 
    Tabiiyki, ishonchli va operativ axborotsiz vaqt bilan baravar qadam 
    tashlab boʻlmaydi, inson faoliyatining xohlagan sohasida qoʻyilgan 
    maqsadga erishib boʻlmaydi. Shuning uchun barchamiz har xil internet 
    xizmatlaridan potensial foydalanuvchi boʻlib boramiz. 

    Download 7,35 Mb.
    1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   243




    Download 7,35 Mb.
    Pdf ko'rish