152
qabul qilgichni chastota bo‘yicha qayta sozlash barcha KZ va RChK rezonans
tizimlarini muvofiqlashtirilgan qayta sozlanishini talab qiladi.
10.3- rasm. To‘g‘ridan-to‘g‘ri kuchaytirishli radioqabullash qurilmasining tuzilish
sxemasi
10.4. Supergeterodinli qabul qilgichning tuzilish sxemasi
Radiotexnikada revolyusiya amerikalik ixtirochi Edvin Armstrong 1913 yilda
supergeterodinli qabul qilgich sxemasini taklif qilganda bo‘lib o‘tdi.
Sxema
shunchalik muvaffaqiyatli bo‘ldiki, hozirgi vaqtgacha o‘ntadan to‘qqizta qabul
qilgichlar bu prinsipda ishlayapti. Supergeterodin jumboqli so‘zining ma’nosi
shundan
iboratki,
kirish konturi ajratgan yuqori chastotali signal dastlab bu
turdagi qabul qilgich uchun o‘zgarmas bo‘lgan boshqa chastotaga o‘zgartiriladi
,
keyin esa
oraliq chastota
deyiladigan bu chastotada asosiy signalni kuchaytirish
va boshqa ikkinchi darajali signallarni kuchsizlantirish amalga oshiriladi (10.4-
rasm).
Shunday qilib, qabul qilgichning ko‘plab ko‘rsatkichlarini
sezilarli
yaxshilashga qabul qilingan signal chastotasini unga eng katta samaradorlikda
ishlov berilishi mumkin bo‘lgan chastotalar sohasiga o‘tkazish
prinsipi asosida
erishiladi. Barcha radiodiapazonlarda bu prinsip asosida qurilgan supergeterodinli
qabul qilgich sxemasi eng keng qo‘llanadi. Bunday qabul qilgichda
f
s
chastota
signallari aralashtirgich (Ar) va yordamchi tebranishlar generatori – geterodindan
153
(G) tashkil topgan chastota o‘zgartirgichida (ChO‘)
qayd etilgan
f
or
oraliq
chastotaga o‘zgartiriladi, bu chastotada asosiy kuchaytirish va chastota bo‘yicha
tanlovchanlik amalga oshiriladi.
10.4- rasm.
Supergeterodinli qabul qilgichning tuzilish sxemasi
Chastotani bir marta o‘zgartirishli supergeterodinli qabul qilgichning eng
to‘liq tuzilish sxemasi 10.5- rasmda keltirilgan.
10.5- rasm. Supergeterodinli qabul qilgichning blok-sxemasi
