|
-§.Tashqisavdosiyosatiningmaqsadi va makroiqtisodiyahamiyat
|
| bet | 3/15 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 0,59 Mb. | | #250525 |
Bog'liq kurs ishi1.2-§.Tashqisavdosiyosatiningmaqsadi va makroiqtisodiyahamiyat
Tashqisavdosiyosatiningqaydarajadaolibborilishidavlatningiqtisodiyotigakatta ta’sir o’tkazadi. Davlat tanlabolgantashqisavdosiyosatiningmaqsadi va undankelibchiquvchimakroiqtisodiysamaralaribo’ladi.
Aytaylikdavlartashqisavdosiyosatinierkinlashtirdideylik, bundan asosiy maqsadnima? Bu qandayoqibatlargaolibkelishi mumkin?
Tashqisavdosiyosatiningliberallashtirilishibirinchio’rindadavlatningtashqisavdoaylanmasiniko’paytiradi, davlatninggloballashuvjarayonlaridaqatnashuvinitezlashtiradi. Uningjahonbozorigabog’liqlikdarajasiortadi.
Bu davlatdagisamarasizishlayotgan, rentabelligi past bo’lgansohalarningraqobatnatijasidao’zgarishigasababbo’ladi: ularishlabchiqarishnieffektivyo’llariniqidiradilaryokisohadan chiqib ketadilar. Shuningdekbusiyosatbilanmilliytovarlarningjahonbozoridaqaydarajadaraqobatbardoshekanliginibilibolishimiz mumkin.
Mamlakatgainvestitsiyalaroqiminikuchaytiradi, chunkiinvestorlaro’zmahsulotlarinieksportqilgandayokimahsulotishlabchiqarish uchun xom-ashyoni import qilgandamuammolargakamduchkeladilar.
Agar davlatproteksionizmsiyosatiniolibborsauningquyidagimaqsad va samaralariniko’rishimiz mumkin:
Bu siyosatdan asosiy maqsadyangisohalarnihimoyaqilish, jahonbozorigaqarambo’libqolmaslik, davlat uchun muhimahamiyatgaegabo’lganstategiksohalarniasrashdir. Bundantashqarimilliymentalitetni, madaniyatni va boshqatartibqoidalarniqo’poltarzdabuzuvchimahsulotlarimportiqat’iytarzdacheklanadi.
Proteksionizmsiyosatiyuqoridagigateskaritarzdainvestitsiyalarhamda import hajminikamayishiga, shuningdekbudavlatgaboshqadavlatlartomonidan ham xuddishundaytadbirlarqo’llanilishinatijasidaeksport va ishlabchiqarishhajmiga ta’sir qiladi.
Tariflardantushadigan daromad davlatbyudjetiningbirqismibo’libaynanhimoyalanayotgansohalarningrivoji uchun yokiboshqaijtimoiy-iqtisodiymaqsadlargasarflanishi mumkin. Bu keyinchalikdavlatdayangisohalarningtezsur’atlarbilano’sishigahamdasekinlikbilanproteksionizmsiyosatiolibtashlanishigazaminyaratishi mumkin.
Proteksionizmsiyosatidunyomiqiyosidaishlabchiqarish va iste’mol hajminikamayishiga, resurslardansamarasizfoydalanishgaolibkelishi mumkin.
Proteksionizmsiyosatinafaqat import uchun balkieksport uchun ham ishlatiladi. Agar mamlakatichkarisidagimahsulotlarningnarxlardarajasiuningjahonnarxidan past bo’lsa, u holdamamlakatdantovar va xizmatlarning chiqib ketishikuzatilishi mumkin, bunioldiniolishmaqsadidaeksportniturlivositalarorqalicheklanadi. Shuningdekdavlat uchun strategikahamiyatgaegabo’lgantovarlar, kashfiyotlar, patentlarnitashqibozorlarga chiqib ketishigayo’lqo’yilmaydi.
Tashqisavdosiyosatinatijasidato’lovbalansishakllanadi, shusabablibusiyosatning asosiy makroiqtisodiyahamiyatidanbirimamlakatoltin-valyutazahiralariningshakllantirishi, mamlakattashqiqarziningo’zgarishidaniboratdir.
Agar mamlakatdamanfiyto’lovbalansikuzatilayotganbo’lsabundadavlateksportgayo’naltirilgan, shuningdekimportnio’rninibosishgaqaratilgantashqisavdosiyosatiniolibborishi mumkin.
|
| |
