|
Termiz muhandislik-texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti «elektrotexnika elektromexanika va elektrotexnilogiya»
|
| bet | 3/23 | | Sana | 16.03.2024 | | Hajmi | 2.27 Mb. | | #174026 |
Bog'liq sanoat laboratoriya qo\'llanma (1) moluch 132 ch1 1, 2-slayd psixologiya, SAMANDAR1111, 13 1, Mavzu Resurslarga kirishni cheklashni sozlash. Printer va tash, 9-sinf-Matematika-imtihon-javoblari-2023, the usa, Jumaboyeva Ch 2-G fizika optika kurs ishi, 3-grade cw, faxri, Bolalarda deviant xulqning nomoyon bo\'lish shakllari, tashqi taqriz (2), Emperik va nazariy bilishni qiyoslang., ma\'ruza 1, 1305590jadval №1 ning davomi
Vaqt / sanoat
|
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
Qora metallurgiya
|
kish
yoz
|
1-8
1-7
|
1-9
1-8
|
1-9
1-8
|
1-9
1-9
|
1-8
1-7
|
1-8
1-7
|
1-8
1-7
|
1-7
1-8
|
1-7
1-6
|
1-7
1-6
|
Rangli metal-lurgiya
|
kish
yoz
|
1-10
1-10
|
1-10
1-10
|
1-10
1-9
|
1-8
1-8
|
1-8
1-7
|
1-8
1-7
|
1-8
1-8
|
1-8
1-8
|
1-8
1-8
|
1-8
1-8
|
Ko’mir qazib olish sanoati
|
kish
yoz
|
1-9
1-9
|
1-9
1-9
|
1-8
1-8
|
1-8
1-7
|
1-10
1-10
|
1-10
1-9
|
1-10
1-9
|
1-9
1-8
|
1-7
1-7
|
1-7
1-7
|
Kimyo sanoati
|
kish
yoz
|
1-9
1-8
|
1-10
1-9
|
1-10
1-9
|
1-9
1-9
|
1-7
1-6
|
1-7
1-6
|
1-7
1-7
|
1-8
1-8
|
1-8
1-8
|
1-8
1-8
|
SHina zavodi
|
kish
yoz
|
1-9
1-7
|
1-9
1-7
|
1-9
1-7
|
1-9
1-7
|
1-9
1-6
|
1-6
1-6
|
1-6
1-6
|
1-6
1-6
|
1-6
1-6
|
1-6
1-6
|
Transport mashinasozlik
|
kish
yoz
|
1-10
1-10
|
1-10
1-10
|
1-8
1-7
|
1-8
1-7
|
1-8
1-6
|
1-8
1-6
|
1-8
1-6
|
1-7
1-5
|
1-7
1-5
|
1-7
1-5
|
Dastgoxsozlik zavodi
|
kish
yoz
|
1-10
1-10
|
1-10
1-10
|
1-9
1-8
|
1-8
1-7
|
1-5
1-5
|
1-5
1-5
|
1-4
1-4
|
1-3
1-3
|
1-3
1-3
|
1-3
1-3
|
Dastkoxsozlik zavodi
|
kish
yoz
|
1-10
1-10
|
1-7
1-6
|
1-5
1-4
|
1-6
1-5
|
1-7
1-6
|
1-8
1-7
|
1-7
1-5
|
1-8
1-6
|
1-6
1-5
|
1-6
1-5
|
Bosmaxona fabrikalar
|
kish
yoz
|
1-8
1-7
|
1-10
1-10
|
1-10
1-10
|
1-7
1-5
|
1-7
1-5
|
1-9
1-7
|
1-8
1-8
|
1-6
1-5
|
1-6
1-4
|
1-6
1-4
|
Hisob natijalari
Jadval №3
№
|
Yuklamalar grafiklarni nomi
|
Po’r
|
Po’k
|
Ki
|
Kt
|
Kgt
|
Km
|
T
|
Kf
|
tg
|
1
|
Aktiv quvvatni kunlik grafigi (qish kunlari)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
Aktiv quvvatni kunlik grafigi (yoz kunlari)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
Reaktiv kuvvatni kunlik grafigi (qish kunlari)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
Reaktiv kuvvatni kunlik grafigi (yoz kunlari)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hisobotni tayyorlash tartibi
Hisobotda kuyidagilar bulishi kerak:
1. Yuklama grafiklarini xarakterlovchi elektr yuklamalar grafiklari va koeffitsientlari haqida qisqacha nazariy ma’lumot.
2. Tajriba natijalari jadvali.
3. Qurilgan kunlik va yillik yuklama grafiklari.
4. Asosiy xisobiy formulalar va natijalar.
Nazorat savollari:
1. Elektr yuklamalarining grafiklari nima uchun kerak?
2. Qaysi koeffitsientlar yuklamalar grafiklarini harakterlaydi?
3. Yuklamalar grafiklari qaysi belgilar bo’yicha klassifikatsiyalanadi?
4. Davomiylik bo’yicha yillik grafik qanday quriladi?
5. Kf va Kgt koeffitsientlari nimani xarakterlaydi?
6. Ku va Km koeffitsientlari qanday aniqlanadi, nimaga bog’liq va qayerda ishlatiladi?
2 – LABORATORIYA ISHI
ZAHIRADAGI MANBANI AVTOMATIK RAVISHDA ULASH (ZAU) SXEMALARINI O’RGANISH
Ishdan maqsad: Zahiradagi manbani avtomatik ravishda qo’shish qurilmasini o’rganish. Boshqarish sxemalarini o’qishni va yig’ishni o’rganish.
Nazariy qism.
Elektr ta’minotida avtomatlashtirishning asosiy vazifasi sanoat korxonasining uzluksiz ravishda ishlashini ta’minlashdan iborat. Bu esa ishlab chiqarishni buzilishiga, mahsulot sifatini kamayashiga olib keladigan korxonalar uchun ayniqsa muhimdir.
Ayniqsa, hozirgi zamon sanoat korxonalari yuzlab, ba’zan esa yuz minglab kilovatt quvvat iste’mol qilishni hisobga olinsa, bunday katta quvvatli yuklamalarni o’chirish energotizim ishiga sezilarli ta’sir ko’rsatishi mumkin va hatto avariya holatini vujudga keltirishi mumkin.
Elektr ta’minoti tizimlarida avtomatlashtirish tarmoq avtomatikasi, elektr yuritgichlarning mustaqil ishga tushish qurilmalari va dispetcherlik boshqarish qurilmalari orqali ta’minlanadi. Tarmoq avtomatikasi qurilmalariga: avtomatik qayta qo’shgich (AПВ); zahiradagi manbani avtomatik ravishda ulash qurilmasi. (AВР); chastota va tok bo’yicha avtomatik yuksizlantirish qurilmalari (AЧР va AРТ) kiradi.
Sanoat korxonasining elektr ta’minotida avtomatlashtirishning asosiy ko’rinishi bo’lib, AВР(ZAU) hizmat qiladi, chunki bu qurilma manbani tez va bexato tiklashga (ulashga) imkon beradi, bunda xodimlar bajarishi mumkin bo’lgan noto’g’ri operatsiyalarga yo’l qo’yilmaydi.
2. Bundan tashqari AВР quyidagilarga imkon yaratadi:
a) Elektr ta’minoti ishonchliligini oshirish bilan bir qatorda yig’ma shinalarni qo’llamaslik hisobiga podstansiyalar sxemasini soddalashtirish va arzonlashtirish;
b) liniya va transformatorlarning parallel ishlash hollarini qo’llamaslik;
v) podstansiyalardagi navbatchi hodimlar sonini qisqartirish, ba’zi hollarda esa ulardan umuman voz kechish.
Zahiraviy iste’mol yoki qurilmani avtomatik qo’shish qurilmasidan elektr ta’minotidagi uzilish natijasida ko’rilgan zarar AВР qurilmasi qiymatidan ancha yuqori bo’lgan barcha holatlarda foydalaniladi.
Ulanish bo’yicha ZAU(AВР) quyidagi turlarga bo’linadi:
1. Kabel va havo liniyalarida AВР - kuchlanish yo’qolganda yoki ta’minlovchi liniya uzilganda ishga tushadi.
2. Transformatorlar AВР - ishchi transformatorlarni himoyasini istalgan turi yordamida o’chirilganda yoki qo’lda noto’g’ri o’chirilganda ishga tushadi.
3. Yig’ma shinalar AВР - berilgan seksiya yoki shinalar tizimida kuchlanish yo’qolganda ishga tushadi.
4. Elektr yuritgichlar AВР - istalgan himoya turi yordamida o’chirilganda ishga tushadi.
AВР qurilmasida ish bajarilayotganda quyidagi shartlarga javob berishi lozim:
1. O’chirilmagan ishchi manba holatida zahira manbasini qayta ulanishini oldini olish uchun AВР sxemasi ishchi manba o’zgichi o’chirilmaganga qadar ishlamasligi lozim.
2. AВР ishi bir karrali bo’lishi kerak.
3. AВР qurilmasi o’rnatilayotgan vaqtda iste’molchining ishchi manbasidagi maksimal tok himoyasidan tashqari, AВР yo’qolishiga ta’sir etishi uchun minimal kuchlanishni ishga tushirish vositasi ham qo’llanilishi zarur.
4. Agar iste’mol ishchi manbasida AПВ qurilmasini o’rnatish ko’zda tutilgan bo’lsa, u holda iste’molning zahira va ishchi manbasining parallel ishlashiga yo’l qo’yib bo’lmasligini hisobga olib, uni boshqatdan ko’rib chiqish lozim.
5. AВР qurilmasi o’zgaruvchan va o’zgarmas operativ tok uchun mo’ljallanadi. Operativ o’zgaruvchan tok manbasi bo’lib, AВР kurilmasi sxemasiga qarab ishchi yoki zahira kirish qismiga yoki podstansiyalar shinalariga o’rnatilgan kuchlanish transformatorlari hizmat qiladi.
Elektr ta’minlash tizimlarida AВР ishining samaradorligi 90-95 % ni tashkil etadi. Sxemalarining soddaligi va yuqori samaradorligi sababli, AВР qurilmalaridan elektr tarmoqlarida va energotizimlarda keng ko’lamda qo’llaniladi.
Tajriba kurilmasining tavsifi
Berilgan tajriba ishini bajarishda quyidagi stend elementlari qo’llaniladi:
1-rasm; ikki transformatorli podstansiyaning ulanish sxemasi;
2-rasm; seksiya uchirgich AВР qurilmasining sxemasi;
3-rasm; zahiradagi transformatorning ulanish sxemasi;
4-rasm; transformator AВР ining ulanish sxemasi.
2 va 4-rasmlardagi yig’ish sxemalarni stend panelida qursatilgan klemmalar yordamida amalga oshiriladi.
Tajriba stendini tarmoqqa ulash yoki uchirishni avtomatik uchirgich "QF" yoki "A" yordamida amalga oshiriladi.
Tajriba ishini bajarishda beriladigan vazifalar
1. Tajriba ishini tavsifi bilan tanishtirish.
2 va 4 rasmlardagi sxemalarni yig’ish.
3. Seksiya o’chirgich AВР i va zahira transformator AВР qurilmasi sxemasi ishini tekshirish.
Tajriba ishini bajarish tartibi va uslubi.
1. Seksiya o’chirgich AВР qurilmasining sxemasi 2-rasmda ko’rsatilgan sxemani yio’ish kerak. Podstansiyaning shina seksiyalar iste’moli ikkita T1 va T2 ishchi transformator orqali amalga oshiriladi (1-rasm). Seksiya o’chirgichi "KMZ"normal holatda o’chirilgan va istagan ishchi transformator o’chganda AВР qurilmasi orqali ulanadi.
Seksiya uchirgich AВР i qurilma sxemasining ish tartibi (2-rasm)
T1 transformatori ulanishi QF1 avtomatik o’chirgichni ulaganda normal holatda kontakti yopiq bo’lgan SB1 tugmasini (qizil tugmacha) orqali KF1 kuchlanish relesi ishga tushadi va o’z kontakti 1KF1ni ulaydi.
SB1 (qora tugmacha) kontakti ulanganda esa KM1 kontaktori quvvat olib, o’z kontakti 2KM1 orqali HL1 signal lampasini ta’minlaydi. Bu lampa ham o’z navbatida esa HL1 yuklama zanjirida transformatorlardan biri avariyaga uchragan xolda. unga ulangan yuklama kolgan ikkinchi o’z navbatda T1 transformator yuklamasini ifodalaydi. (SHunday qilib HL1 va HL2 yuklamalar alohida o’z transformatorlari orqali ta’minlanadilar).
T2 transformatorni ulash. QF2 avtomatik uzgichini ulaganimizda normal holatda kontakti yopiq bo’lgan SB2 tugmachasi (qizil tugmacha) orqali KF2 kuchlanish relesi ishga tushadi va o’z kontakti IKF2 ni ulaydi. SB2 (qora) tugmacha kontakti ulanganda esa KM2 kontaktori quvvat olib, o’z kontakti 2KM2 orqali HL2 signal lampasini ta’minlaydi. Bu lampa ham o’z navbatida T2 transformator yuklamasini ifodalaydi. SHunday qilib HL1 va HL2 yuklamalar alohida o’z transformatorlari orqali ta’minlanadilar.
Avtomatik rejimda sxemani ishlashi uchun qayta ulagichni “AVR” holatga qo’yamiz, ya’ni KMZ o’rami zanjiridagi “AVR” kontaktini tutashtiramiz. Transformatorlardan biri, masalan, T2 ishdan chiqqanda uning HL2 yuklamasi T1 orqali ta’minlanishi kerak. Avariya holatiga QF2 avtomatik uzgichini uzish yoki SB2 (qizil) tugmachani bosish bilan erishiladi. Bunda KF2 kuchanish relesi ta’minotni yo’kotadi va 1KF2 kontaktini ko’shadi, bu bilan KM2 kontaktorini toksizlantiradi. Bu kontaktor esa o’z navbatida 2MK2 kontaktlari bilan HL2 yuklamani ta’minlaydi. KF2 releda kuchlanish bo’lganda ochik bo’lgan 3KF2 kontakt endi yopiladi va KM3 kontaktoriga kuchlanish beradi. Bu esa bu esa HL2 yuklama zanjirida transformatorlardan biri avariyaga o’chragan holda, unga ulangan yuklama qolgan ikkinchi trasformator orqali ta’minlanadi.
T1 transformator ishdan chiqqanda ham sxema xuddi shunday ishlaydi. Qo’lda boshqarish uchun qayta ulagichnini “ruch” holatiga qo’yamiz, ya’ni SB3 tugmachasi va KM3 kontaktori zanjiridagi “ruch” kontaktini ulaymiz. Bunday holatda transformatorlardan biri ishdan chiqqanda unga ulangan yuklama fakat SB3 (qora) tugmachani bosgan vaqtdagina ta’minlanadi. SB3 tugmacha kontaktlarining qo’shilishi KMZ kontaktoriga kuchlanish berilishiga olib keladi, bu esa o’z navbatida 2KMZ yoki 3KM3 kontaktlari orqali toksizlangan yuklamani ta’minlaydi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Termiz muhandislik-texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti «elektrotexnika elektromexanika va elektrotexnilogiya»
|
